“Νουβία”……….η χώρα του τόξου

Το 1500 π.Χ., η Νουβία (περιοχή κατά μήκος του ποταμού Νείλου, μεταξύ νότιας Αιγύπτου – βορείου Σουδάν – Ασσουάν και Χαρτούμ) αποτελείτο από τρία μεγάλα βασίλεια που ονομάζοντο Mukuria, Alwa και Nobade. Αυτά είχαν αναπτύξει πολύ προηγμένους πολιτισμούς και ήσαν κράτη με αξιόμαχα στρατεύματα αποτελούμενα από πεζούς στρατιώτες – ιππείς – στρατιωτικούς ελέφαντες – πολιορκητικές μηχανές και ικανότατους τοξότες. Τα τρία βασίλεια της Νουβίας ήσαν πλούσια και ισχυρά,

όμως υπέφεραν από τους Βεδουίνους οι οποίοι πραγματοποιούσαν συνεχώς επιδρομές, παίρνοντας αιχμαλώτους για να τους πουλήσουν στα σκλαβοπάζαρα της Ερυθράς θάλασσας, έκαιγαν χωριά και κατέστρεφαν σοδειές.

Η Νουβία θεωρείται κοιτίδα του Αφρικανικού πολιτισμού, έχοντας ιστορία που χρονολογείται από το 3200 π.Χ., αρχής γενομένης από το πλούσιο και ισχυρό έθνος του βασιλείου του Κους (αναφέρεται επίσης ως αρχαία Νουβία) το οποίο ήταν κέντρο πολιτισμού και στρατιωτικής ισχύος στην Αφρική. 

Το 1550 π.Χ. οι βασιλείς στην πόλη Κέρμα της «Άνω Νουβίας» (σημερινό Σουδάν) κυβερνούσαν όλη την Νουβία από τον πρώτο καταρράκτη στο Ασουάν μέχρι τον πέμπτο καταρράκτη στο Παλαιό Ντονγκούλα. Σημειώνεται ότι η Αίγυπτος κυριάρχησε σε τμήματα της Νουβίας από το 1950 – 1000 π.Χ. Φρούρια, εμπορικοί σταθμοί και Αιγυπτιακοί ναοί χτίστηκαν στο Κους και η άρχουσα τάξη της Νουβίας υιοθέτησε την λατρεία των αιγυπτιακών θεών και το αιγυπτιακό σύστημα ιερογλυφικής γραφής. Ο χρυσός, ο έβενος και το ελεφαντόδοντο της Νουβίας συνέβαλε στον υλικό πλούτο της Αιγύπτου και πολλοί από τους φημισμένους θησαυρούς των Αιγυπτίων βασιλέων προήρχοντο από την Νουβία.

Το 800 π.Χ., η Αίγυπτος είχε κατακερματισθεί σε αντίπαλα κράτη. Το 747 π.Χ., το κράτος των Θηβών, στη νότια Αίγυπτο, απειλήθηκε από βορρά και οι Αιγύπτιοι κάλεσαν τον Νούβιο βασιλέα για να εξασφαλίσουν την προστασία του. Ο Κουσίτης βασιλέας Piye, βάδισε βόρεια της πρωτεύουσας Ναπάτα κατενίκησε τους εισβολείς και διέσωσε το κρατίδιο των Θηβών. Για τα επόμενα 100 χρόνια, οι βασιλείς του Κους κυβερνούσαν τόσο την Νουβία όσο και την Αίγυπτο. Η εποχή αυτή έφτασε στο τέλος με την εισβολή των Ασσυρίων το 663 π.Χ. με τον Νούβιο βασιλέα να μετακινείται νότια στην πρωτεύουσα Ναπάτα.

Νούβιοι τοξότες_τοιχογραφία_πυραμίδα Χατσεπσούτ_18η δυναστεία Φαραώ_1480π.Χ_ μουσείο Βερολίνου_πηγή βικιπαιδία

Μέχρι το 200 π.Χ., η πρωτεύουσα είχε μετατοπιστεί ακόμα νοτιότερα στην Meroe, όπου οι βασιλείς συνέχισαν να θάβονται σε τάφους πυραμίδων, να χτίζονται ναοί αφιερωμένοι στις Νούβιες και Αιγυπτιακές θεότητες, αναπτύσσοντας ταυτόχρονα ένα υβριδικό ύφος τέχνης, μίγμα Αιγυπτιακής και Ρωμαϊκής τεχνοτροπίας. 

Οι Ρωμαίοι ιστορικοί καταγράφουν τις συγκρούσεις και τις συνθήκες που σημάδεψαν τις σχέσεις της Ρωμαϊκής Αιγύπτου και της Νουβίας. Από το 250 μ.Χ., ο πολιτισμός της Νουβίας αλλάζει ριζικά, πιθανόν λόγω της μετανάστευσης νέων λαών στην κοιλάδα του Νείλου. Η αρχαία Νουβία διέθετε πλούτο φυσικών πόρων, όπως χρυσό, ελεφαντόδοντο, χαλκό, λιβάνι, έβενο, αλλά επίσης παρήγαγε και εμπορευόταν ποικίλα προϊόντα, όπως κεραμικά. 

Οι Νούβιοι τοξότες ήσαν διάσημοι για τις ικανότητές τους και αποτελούσαν το φόβητρο όλων των γνωστών στρατών της εποχής και ειδικότερα όσων τους είχαν δει εν δράσει. Η Νουβία ήταν γνωστή στους Αιγυπτίους ως η «χώρα του τόξου» και συγχρόνως διάσημη στην αρχαία ιστορία, ως χώρα έμπειρων και φοβερών τοξοτών, με παραστάσεις χρονολογούμενες το 3200 π.Χ. οι οποίες απεικονίζουν Νούβιους τοξότες. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι οι Αιγύπτιοι χρησιμοποιούσαν το τόξο ως ιερογλυφική γραφή για το όνομα «Νουβία».

Σε όλα τα αρχαιολογικά ευρήματα της Νουβίας απεικονίζονται θεοί – βασιλείς – πολεμιστές να φέρουν τόξα. Η γεωγραφική θέση της αρχαίας Νουβίας ήταν άρρηκτα συνδεδεμένη με την μετέπειτα ιστορική – πολιτιστική εξέλιξη της αρχαίας Αιγύπτου. Στην πραγματικότητα, η Αίγυπτος κυβερνούσε το μεγαλύτερο μέρος της Νουβίας μεταξύ 2000 π.Χ. και 1000 π.Χ., αλλά όταν κατέρρευσε σε εμφύλιο πόλεμο, οι Νούβιοι βασιλείς κυβέρνησαν την Αίγυπτο περίπου από το 800 π.Χ. έως το 700 π.Χ. 

Για τους αρχαίους Έλληνες, ήσαν γνωστοί ως Αιθίοπες και η Νουβία, ως «γη των Πούντς» δηλαδή «γη των θεών». Νούβιοι είναι οι άνθρωποι του βορείου Σουδάν και νότιας Αιγύπτου. Με ιστορία και παραδόσεις που εντοπίζεται στις απαρχές του πολιτισμού, οι Νούβιοι εγκαταστάθηκαν πρώτοι στις όχθες του Νείλου προερχόμενοι από το Ασουάν. Μέχρι την απώλεια του τελευταίου τους βασιλείου (Χριστιανική Νουβία) οι Νούβιοι παρέμειναν οι κύριοι αντίπαλοι του έτερου μεγάλου αφρικανικού πολιτισμού………..της Αιγύπτου. Τον 7^ο αιώνα, η Νουβία ασπάστηκε τον χριστιανισμό. Οι τοξότες ήσαν αυτοί που καθυστέρησαν την ισλαμοποίηση της Νουβίας μέχρι τον 14^ο αιώνα.

Πηγές

G. Mokhtar “General History of Africa” 1990 California

Geoff Emberling “Nubia: Ancient Kingdoms of Africa” 2011 New York

http://chilonas.wordpress.com/2013/08/05/%CE%BF%CE%B9-%CE%BD%CE%BF%CF%8D%CE%B2%CE%B9%CE%BF%CE%B9-%CF%84%CE%BF%CE%BE%CF%8C%CF%84%CE%B5%CF%82/