Ο πόλεμος των Ρόδων (1455 – 1487.. War of the Roses

Ο πόλεμος των Ρόδων διήρκεσε 32 έτη (1455 – 1487) και διεξήχθη μεταξύ των οίκων του York και του Lancaster με αφορμή τη διεκδίκηση του Αγγλικού θρόνου. Η ονομασία προήλθε

από τα εμβλήματα των δύο οίκων………….. λευκό και κόκκινο  τριαντάφυλλο αντίστοιχα.

Ριχάρδος του York

 Ήδη από το 1450 πολλοί θεωρούσαν τον Ερρίκο VI ανίκανο να κυβερνήσει και η μικρή δυναστεία των βασιλέων που προήρχοντο από τον οίκο Lancaster ήδη εμαστίζετο από ζητήματα νομιμότητας, ενώ ο οίκος York πίστευε ότι πλέον είχε αυξημένα δικαιώματα στη διεκδίκηση του θρόνου. Η αυξανόμενη δυσαρέσκεια των πολιτών, η ανεξέλεγκτη ύπαρξη ευγενών με ιδιωτικούς στρατούς και η διαφθορά στην βασιλική αυλή δημιουργούσε πρόσφορο πολιτικό κλίμα για εμφύλιο πόλεμο.

Ερρίκος VI

Οι γνώμες διίστανται ως προς την ακριβή έναρξη και λήξη του «πόλεμου των Ρόδων» όμως οι ένοπλες συγκρούσεις επικεντρώνονται κατά την περίοδο 1455 – 1485. Ωστόσο ο ανταγωνισμός μεταξύ των δύο οίκων, ξεκίνησε με την ανατροπή του βασιλιά Ριχάρδου ΙΙ της Αγγλίας από τον εξάδελφό του, Ερρίκο Bolingbroke, δούκα του Lancaster, το 1399. Ο Bolingbroke, στέφθηκε ως Ερρίκος IV, παρότι δεν είχε ισχυρά δικαιώματα στον θρόνο και έγινε ανεκτός μόνο επειδή ήταν δημοφιλής. Ο κληρονόμος του Ερρίκος V, ήταν πολύ καλός στρατιωτικός και κέρδισε δικαιώματα εξουσίας, χωρίς όμως να υπολείπεται σε εχθρούς.

Ένας από αυτούς ήταν ο Ριχάρδος κόμης του Cambridge, γιος του Edmund του Langley και εγγονός του βασιλιά Εδουάρδου ΙΙΙ της Αγγλίας ο οποίος εκτελέσθηκε (1415) για προδοσία κατά την έναρξη της εκστρατείας που οδήγησε στη μάχη του Agincourt. Η σύζυγος του, Anne Mortimer, είχε επίσης δικαιώματα στο θρόνο, λόγω καταγωγής από τον Εδουάρδο ΙΙΙ. Ο γιος τους Ριχάρδος, δούκας της Υόρκης, όταν μεγάλωσε αμφισβήτησε τoν βασιλιά Ερρίκο VI της Αγγλίας διεκδικώντας το στέμμα.

Όταν διορίσθηκε “Προστάτης” έγινε περισσότερο φιλόδοξος και ήλθε σε διαμάχη με την βασίλισσα Μαργαρίτα, ειδικά μετά τη γέννηση του γιου της, Εδουάρδου του Westminster.

Μαργαρίτα του Anjou

Ωστόσο, τα προβλήματα που είχαν προκαλέσει την σύγκρουση σύντομα επανεμφανίστηκαν, ιδιαίτερα το ζήτημα του κατά πόσον ο δούκας του York Εδουάρδος (γιος της Μαργαρίτας και του Ερρίκου) θα διαδεχθεί το θρόνο. Η βασίλισσα Μαργαρίτα αρνήθηκε να δεχθεί οποιαδήποτε λύση που θα αποκλήρωνε τον γιο της και κατέστησε σαφές ότι θα ανεχθεί την κατάσταση μόνο για όσο χρονικό διάστημα ο δούκας του York και οι σύμμαχοί του, διατηρούσαν στρατιωτική υπεροχή.

Στα χρόνια μέχρι το 1459 και οι δύο πλευρές συνέχισαν να αυξάνουν τις ένοπλες δυνάμεις, με τη βασίλισσα να προκαλεί επιστράτευση για πρώτη φορά στην Αγγλία. Οι εχθροπραξίες επαναλαμβάνονται στις 23 Σεπ. 1459 στη μάχη του Blore Heath στο Staffordshire, όταν μεγάλη στρατιωτική δύναμη του Lancaster απέτυχε να αποτρέψει αντίστοιχη δύναμη του York υπό τον λόρδος Salisbury κατά την πορεία από κάστρο Middleham στο Yorkshire και την ένωση με στρατιωτική δύναμη στο Ludlow Castle. Η μάχη του Northampton στις 10 Ιουλίου 1460 αποδείχθηκε ακόμη πιο καταστροφική για τους Lancaster.

Στρατιωτική δύναμη του York υπό τον Ριχάρδο Neville, κόμη του Warwick με τη βοήθεια προδοσίας στις τάξεις του Lancaster, συλλαμβάνει τον βασιλιά Ερρίκο. Η βασίλισσα Μαργαρίτα ωστόσο, καταφέρνει να διαφύγει και αμέσως οργανώνει νέο στρατό στην Ουαλία και τη βόρεια Αγγλία, μεταφέροντας την έδρα της στο York.

Αποκτά δε πλεονέκτημα στη μάχη του Wakefield στις 30 Δεκεμβρίου 1460, όταν καταστρέφεται ο στρατός του δούκα του York και του κόμη του Salisbury. Η Μαργαρίτα διατάσσει τον αποκεφαλισμό τους και την τοποθέτηση των κεφαλών στις πύλες του York. Την νίκη αυτή ακολουθεί μια ακόμη στο St. Albans (δεύτερη μάχη) στις 22 Φεβρουαρίου 1461, κατά την οποία νικά τις δυνάμεις του κόμη του Warwick και απελευθερώνει τον σύζυγό της.

Όμως η επιτυχία των Lancaster υπήρξε προσωρινή, καθότι είχε ήδη ορισθεί ως υποψήφιος διάδοχος ο μεγαλύτερος υιός του δούκα του Εδουάρδος, ένας εξαιρετικός πολεμιστής που επικράτησε των Lancaster στη μάχη του Towton το 1461 για να γίνει ο βασιλιάς Εδουάρδος IV του Αγγλία. Με την Μαργαρίτα να εγκαταλείπει την χώρα ο Εδουάρδος κυβέρνησε ειρηνικά επί 10 έτη.

Υπήρξαν δύο εξεγέρσεις των Lancaster οι οποίες οδήγησαν σε συγκρούσεις η πρώτη στη μάχη του Moor Hedgeley στις 25 Απριλίου 1464 και η δεύτερη στη μάχη του Hexham στις 15 Μαΐου 1464, οι οποίες έληξαν νικηφόρα για τους York υπό τον λόρδο Montagu. Ωστόσο ο μέντορας του Εδουάρδου, ο ισχυρός Ριχάρδος Neville, κόμης του Warwick άλλαξε στρατόπεδο αφού είχε παραμερισθεί από το νεαρό βασιλιά και μετέφερε την υποστήριξή του στη βασίλισσα Μαργαρίτα, θριαμβεύοντας επί του Εδουάρδου στη μάχη του Edgecote Moor στις 26 Ιουλίου 1469, η οποία είχε ως αποτέλεσμα την αποκατάσταση του Ερρίκου στο θρόνο το 1470.

μάχη Barnet

Η νίκη του Warwick ήταν προσωρινή. Με τη βοήθεια της Βουργουνδίας (γαλλικό κρατίδιο της εποχής) ο Εδουάρδος επέστρεψε και νίκησε τον Warwick στη μάχη του Barnet το 1471. Οι υπόλοιπες δυνάμεις του Lancaster καταστράφηκαν στη μάχη του Tewkesbury στην οποία σκοτώθηκε και ο Εδουάρδος διάδοχος του θρόνου. Ο Ερρίκος VI δολοφονήθηκε λίγο αργότερα (14 Μαΐου 1471) με αποτέλεσμα την ενδυνάμωση των York. Η ειρήνη αποκαταστάθηκε για το υπόλοιπο της βασιλείας του Εδουάρδου, ο οποίος πεθαίνει ξαφνικά το 1483 ενώ ο διάδοχός του Εδουάρδος V, ήταν μόλις 12 ετών.

Ο Ριχάρδος III (αδελφός του Εδουάρδου IV) αναλαμβάνει την προστασία του νεαρού βασιλιά και του μικρότερου αδελφού του κρατώντας τους στον Πύργο του Λονδίνου. Έχοντας «εξασφαλίσει» τα αγόρια, ο Ριχάρδος ισχυρίζεται ότι ο γάμος του Εδουάδου IV με την Ελισάβετ Woodville ήταν παράνομος και ως εκ τούτου τα δύο αγόρια ήταν παράνομα. Οι δύο πρίγκιπες σύντομα “εξαφανίζονται” (πιστεύεται ότι δολοφονήθηκαν) και το Κοινοβούλιο δίδει τον θρόνο στον Ριχάρδο III. Ο Ριχάρδος ήταν η καλύτερη λύση για τους York, διότι τον θεώρησαν ως καλύτερη επιλογή να κυβερνήσει από το να κυβερνούν οι μικροί διάδοχοι βασιζόμενοι σε συμβούλους και αντιβασιλείς.

Οι ελπίδες των Lancaster από την άλλη πλευρά, επικεντρώνονται στον Ερρίκο Τudor του οποίου ο πατέρας Edmund Tudor, κόμης του Richmond, ήταν νόθος ετεροθαλής αδελφός του Ερρίκου VI. Η διεκδίκηση του θρόνου ήλθε μέσω της μητέρας του, Μαργαρίτας Beaufort, αλλά προσεβλήθη από τον εγγονό του Εδουάρδου ΙΙΙ, ο οποίος ήταν επίσης παράνομος.

Οι δυνάμεις του Tudor νικούν τον Ριχάρδο στη μάχη του Bosworth Field το 1485 και ο Ερρίκος στέφεται βασιλιάς ως Ερρίκος VII της Αγγλίας. Ενισχύει δε περαιτέρω τη θέση του νυμφευόμενος την Ελισάβετ του York, κόρη του Εδουάρδου IV και ισχυρότερη διάδοχο του οίκου των York. Η επανένωση των δύο οίκων είχε ως φυσικό επακόλουθο την ένωση των δύο εμβλημάτων (λευκό και κόκκινο τριαντάφυλλο) στο ερυθρόλευκο τριαντάφυλλο του οίκου Tudor). Επιπλέον ο Ερρίκος διασφάλισε τη θέση του εκτελώντας κάθε επίδοξο διεκδικητή……πολιτική την οποία συνέχισε και ο υιός του Ερρίκος VIII.

Πολλοί θεωρούν ότι η ανάδειξη του Ερρίκου VII στο θρόνο σηματοδοτεί και τη λήξη του «Πολέμου των Ρόδων». Ωστόσο η πραγματική λήξη επέρχεται με την μάχη του  Stoke το 1487, η οποία προέκυψε από την εμφάνιση ενός διεκδικητή του θρόνου, ονόματι Lambert Simnel ο οποίος παρουσίαζε φυσική ομοιότητα με τον νεαρό κόμη του Warwick, τον τελευταίο επιζώντα διεκδικητή του θρόνου από τον οίκο του York (το σχέδιο ήταν καταδικασμένο από την αρχή, επειδή ο νεαρός κόμης ήταν ζωντανός και στη φυλακή, έτσι ουδείς είχε αμφιβολία ότι ο Simnel ήταν απατεώνας).  Στη μάχη του Stoke ο Ερρίκος με επικεφαλής τον John de la Pole, κόμη του Lincoln (ο οποίος είχε συμφιλιωθεί με τον Ερρίκο μετά την μάχη του Bosworth) νίκησε τις δυνάμεις του Simnel εξουδετερώνοντας έτσι οριστικά τον οίκο York. Όσον αφορά στον Simnel…………… του δόθηκε χάρη για την  συμμετοχή στην εξέγερση και εστάλη να εργάζεται στις βασιλικές κουζίνες.

Πηγές
Alison Weir “Lancaster and York – the Wars of the Roses” (1998)

ΧΕΙΛΩΝ