Υπέρ πεσόντων ηρώων…………

γράφει ο Κων/νος Γ. Ροδόπουλος

Νότιος Αλβανία, σωτήριο έτος 1999………59 χρόνια μετά Έλληνες στρατιωτικοί υπηρετούν στην Ελληνική Δύναμη Αλβανίας, στα πλαίσια υλοποίησης στρατιωτικής συμφωνίας.

Έχουν το υπέροχο προνόμιο και την ύψιστη ευθύνη, να βρίσκονται εκεί, να περπατούν στην αιματοβαμμένη γη της Βορείου Ηπείρου στα πλαίσια μιας νέας αποστολής ειρήνης……..αυτή τη φορά….

Ο αέρας εκεί, τα πανύψηλα κακοτράχαλα βουνά, οι βαθιές στενές κοιλάδες, τα ποτάμια που κυλούν, τα ερημωμένα χωριά, οι κωμοπόλεις και δίπλα σε όλα αυτά … εκείνοι οι καταπληκτικοί γέροντες και οι γερόντισσες που έχουν απομείνει σιωπηλοί φύλακες, συνθέτουν ένα σκηνικό που παρά τη νεκρική σιγή που καλύπτει τα πάντα, κάνει το αίμα να κυλά γρηγορότερα στις φλέβες, δημιουργεί ένα ανεξήγητο σφίξιμο στην καρδιά, ξεσηκώνει διαπεραστικά ρίγη.

Υπάρχει διάχυτη ένταση στην ατμόσφαιρα και ανά πάσα στιγμή νιώθεις ότι συνεχώς κάτι γίνεται. Αισθάνεσαι την αόρατη παρουσία ψυχών πού πάνε, έρχονται, φτερουγίζουν αέναα σαν να θέλουν να φανερωθούν, να μιλήσουν… Είναι νεκρική η σιγή που επικρατεί…κι όμως, η ατμόσφαιρα δονείται…

Είναι χιλιάδες οι απλοί άνθρωποι, Έλληνες, απόγονοι ηρώων, που ξεκινούν από κάθε γωνιά της ελληνικής γης κι εκείνο το πρωινό του Οκτωβρίου του 1940, βαθύτατα προσβεβλημένοι, ξεχύνονται με απαράμιλλο θάρρος και τόλμη απέναντι στο θάνατο, στο σίδερο και στο ατσάλι του Ιταλού επίδοξου κατακτητή που τόλμησε να διεκδικήσει τα ιερά και τα όσιά τους. Εκεί, πάνω στα βορειοηπειρωτικά βουνά, μεταξύ ουρανού και γης πιστοποιούν την ιερή, συγκλονιστική συνέχεια της Ελλάδος μέσα από την Ιστορία, προσυπογράφοντας την επιταγή των προγόνων τους:

Ελευθερία ή Θάνατος !!!.

 

Και οι απλοί άνθρωποι, οι απόγονοι ηρώων, γίνονται και αυτοί ήρωες! Η λέξη ΧΡΕΟΣ τούς οδηγεί. Ιδανικά, αγάπη προς την Ελλάδα, υπερηφάνεια, φιλότιμο και επίγνωση της Ιστορίας τούς οδηγεί σε πλήρη ομοφωνία και ομοψυχία με αυτά που είχε αποφασίσει η ηγεσία τους τις πρώτες πρωινές ώρες της 28^ης Οκτ. του 1940: να πολεμήσουν σκληρά, ενάντια στη λογική, απέναντι στους ισχυρούς της εποχής. Απέναντι σε σιδερόφρακτες αυτοκρατορίες. Ενάντια στο κακό. Και γίνονται κήρυκες και πρωτοπόροι της ανθρωπότητας στον αγώνα για ελευθερία: στον αγώνα για να επικρατήσει το Φως.

Το σύντομο νήμα της ζωής, αυτών των νέων ανθρώπων, κόβεται βίαια στο βωμό της υπέρτατης θυσίας για τη γλυκύτερη των πατρίδων.

Τα κουρασμένα, πολλές φορές πάνω από τα ανθρώπινα όρια, φρικτά κρεουργημένα κορμιά τους βρίσκουν ανάπαυση εκεί, στους τόπους των επικών μαχών. Η μαρτυρική Βόρειος Ήπειρος μεταμορφώνεται σ’ ένα απέραντο κοιμητήριο ηρώων. Σ’ ένα απέραντο πεδίο τιμής!

«Ανδρών επιφανών πασά γη τάφος». Θάβονται άκλαυτοι. Πολλοί από αυτούς χωρίς καν ένα τρισάγιο.

Άλλοι σε κάποια ανάπαυλα της μάχης από τους συμπολεμιστές τους, εκεί που με δυσκολία ξεχωρίζουν οι νεκροί από τους ζωντανούς.

Και άλλοι, μήνες μετά, από τους Ιταλούς οι οποίοι πράττουν το αυτονόητο για πολιτισμένους ανθρώπους, την ταφή των νεκρών, ακόμη και των αντιπάλων. Ήταν πολλές εκατοντάδες οι νεκροί που έμειναν άταφοι στα πεδία των μαχών, παγωμένοι μέσα στο χιόνι που σκέπαζε τα πάντα και κάλυπτε άγριες σκηνές, συμπλέγματα ανθρώπων που μάχονταν σώμα με σώμα. Τραγωδίες.

Μετά την αναγκαστική συνθηκολόγηση με τους Γερμανούς και την αποχώρηση του Ελληνικού Στρατού από την Αλβανία, οι Ιταλοί περισυλλέγουν τα άψυχα κορμιά των νεκρών τους αλλά και αυτά των Ελλήνων και τα θάβουν.

Οι νεκροί ήρωες αναπαύονται εκεί, στους τόπους θυσίας τους, στο πεδίο της τιμής!

59 χρόνια ησυχίας…όχι λησμονιάς…

Σε κάθε γωνιά της Ελλάδος ξεχείλιζε ο ανθρώπινος πόνος από μανάδες, αδελφές, συζύγους, παιδιά που περίμεναν τους δικούς τους αγαπημένους να γυρίσουν. Κι εκείνοι δεν γύριζαν…

Κι ύστερα οι ζωντανοί έπρεπε να σφίξουν τα δόντια, να υπομείνουν, να αντέξουν, να βγουν ζωντανοί από τις νέες, μεγαλύτερες δοκιμασίες που θα ακολουθούσαν : την Κατοχή, το σπαραγμό, τα δύσκολα μεταπολεμικά χρόνια.

Χορτάριασαν τα μνήματα των ηρώων.

Κάποια από αυτά οργώθηκαν, όπως μας περιέγραψαν γέροντες και γερόντισσες με εντολή τού τότε αλβανικού καθεστώτος. Και οι ιστορίες ξεκινούν: ο Αποστόλης Μπάκος από τις Βουλιαράτες έθαψε τους σταυρούς των τάφων των Ελλήνων στρατιωτών για να μη συληθούν και καταστραφούν.

Ήταν πολύς ο φόβος των δυστυχισμένων Ελλήνων της Βορείου Ηπείρου. Παρά τους κινδύνους όμως που τους απειλούσαν, έσπευδαν κρυφά στους τόπους της θυσίας και τα δάκρυά τους ήταν μνημόσυνα και παράλληλα, φόρος τιμής για τους ήρωες.

59 χρόνια ησυχίας…

Και ύστερα κίνηση. Βήματα ανθρώπων, χαμηλόφωνες συζητήσεις, συγκίνηση, υγρά μάτια από συστρατιώτες, απογόνους των ηρώων που έφθασαν μέχρι τα πεδία της τιμής για να αναζητήσουν, να βρουν, να τιμήσουν… έστω και μετά από 59 χρόνια…

Η πρώτη αίσθηση που διακατείχε όλους εμάς που φθάσαμε μέχρι εκεί, την πρώτη φορά , ήταν ότι ενοχλούσαμε, ότι παραβιάζαμε τη σιωπή, την εκκωφαντική ησυχία που είχε επιβληθεί εκεί περισσότερο από μισό αιώνα.

Γρήγορα, σαν ένας άνθρωπος νοιώσαμε, ψυχές να φτερουγίζουν δίπλα μας, να αγαλλιούν. Ήταν τέτοιες οι συναισθηματικές εκρήξεις που, ίσως να έκαναν κρότο όσο και τα κανόνια, τα πολυβόλα, οι ιαχές, ο χαλασμός των μαχών του Έπους.

Ήταν εκπληκτική η αποκάλυψη τάφου του Ταγματάρχη Ζώη Ζακυνθηνού σε κάποια αετοκορφή στο Πλατοβούνι. Ο ήρωας είχε πέσει από θραύσματα ιταλικού όλμου την 3^ηΔεκεμβρίου 1940 και ετάφη από έναν ανήλικο βορειοηπειρώτη βοσκό, που θεώρησε σημαίνον πρόσωπο τον Ταγματάρχη από το παράστημα και τη στολή που φορούσε. Ήταν συγκλονιστικές οι περιγραφές του ηλικιωμένου, σήμερα, βοσκού όταν αναφερόταν στην ταφή, στις σποραδικές επισκέψεις στον τάφο του, στο άναμμα ενός κεριού.

Ήταν συγκλονιστικές οι στιγμές που ζήσαμε όσοι συμμετείχαμε στη συγκεκριμένη αποστολή. Από τις έρευνες και τις αποκαλύψεις που έγιναν μπροστά στα μάτια μας στις Βουλιαράτες, στην Κλεισούρα κι αργότερα στην Κορυτσά, όλοι όσοι συμμετείχαμε με οποιοδήποτε τρόπο και ρόλο στον εντοπισμό των τάφων, ζήσαμε μια συγκλονιστική – ανεπανάληπτη εμπειρία……λείψανα των ηρώων, προσωπικά ενθυμήματα, ευρήματα αποκαλυπτικά τραγωδιών που διαδραματίστηκαν στους τόπους της θυσίας.

Η τρεμάμενη φωνή του ιερέως μας, που παρίστατο και προσευχόταν ψάλλοντας για την ανάπαυση των ψυχών των ηρώων, ηχούσε στ’ αυτιά μας σαν ουράνια μελωδία.

Σαν βάλσαμο στις ψυχές ζωντανών και νεκρών…

Και ας μου επιτραπεί να αναφέρω ότι για όλους εμάς εκείνη η αποστολή, είναι έργο ζωής…

Οι αθάνατοι νεκροί βρίσκονται παντού: στην Τρεμπεσίνα και στο Πόγραδετς, στο ύψωμα 731 και στην Κλεισούρα, στα υψώματα Μπούμπεσι, στην πεδιάδα του Βούρκου. Στο Μάλι Σπάτ και στην Κορυτσά. Στο Ντραγκότι της Κλεισούρας, στη Δρέβανη, στον Προφήτη Ηλία, στους Βουλιαράτες.

Θαμμένοι παντού. Στις όχθες των ποταμών, δίπλα στη μεγάλη ελιά. Κάτω απ’ το πλατάνι. Ριγμένοι στο λάκκο με τον ασβέστη. Κάτω από το σχολείο. Στις κορυφές των βουνών. Δεξιά του δρόμου. Δίπλα στο ρέμα. Πίσω… από το ιερό της εκκλησίας.

Στο ύψωμα 731, μετρήσαμε 20 θραύσματα οβίδων και όλμων ανά τ.μ. Λίγο πιο κάτω ένα πρόχειρο ιταλικό μισοκατεστραμμμένο μνημείο: «Οι Μεραρχίες Pulia και Pinerolo στα παιδιά τους».Πλήθος ανέπαφα βλήματα, κονσέρβες , κράνη, θραύσματα και δίπλα τους σκόρπια… υπέροχα αγριολούλουδα να φυτρώνουν παντού… έτσι…δημιουργώντας ένα εντυπωσιακό κοντράστ….η φύση στη θέση των συγγενών!!

Συνταγματάρχης Μαρδοχαίος Φριζής: τα λείψανά του βρέθηκαν πρόσφατα θαμμένα στον ίσκιο μιας βελανιδιάς στην περιοχή της Πρεμετής, όπου έπεσε την 5^ηΔεκεμβρίου του 1940, έφιππος, προσπαθώντας να προφυλάξει τους άνδρες του, από επίθεση σμήνους ιταλικών αεροπλάνων.

Ταγματάρχης Καραλής Αθανάσιος: έπεσε Δεκ.1940 στη Χιμάρα.

Ανθυπολοχαγός Καρυπίδης Αντώνιος, έπεσε Ιαν.41 στο ύψωμα 731

Δεκανέας Ματσουκανίδης Αλέξανδρος, έπεσε Δεκ.40 στο Πόγραδετς.

Δεκανέας Εύζωνος Ματσούλας Κωσταντίνος, έπεσε Ιαν.41 στο Μάλι Σπατ.

Στρατιώτης Παμπέρης Αθανάσιος, έπεσε Φεβ.41 στην Κλεισούρα.

Στρατιώτης Πεχλιβανίδης Στυλιανός, έπεσε Φεβ.41 στην Κορυτσά.

Δεκανέας Ροδόπουλος Σάββας, έπεσε Ιαν.41 στην Κλεισούρα.

Ανθυπολοχαγός Φουντουλάκης Σταμάτιος, έπεσε Ιαν.41 στην Τρεμπεσίνα.

Λοχαγός Παπαντωνίου Παναγιώτης, έπεσε Δεκ.40 στη Χειμάρα.

Ανθυπίατρος ΠαπαχρήστουΧρήστος, έπεσε Απρ. 41 στο Αργυρόκαστρο.

Λοχαγός Καλογεράκης Ιωάννης, έπεσε Ιαν.41 στην Κλεισούρα.

Στρατιώτης Ζαφειράκος Ιωάννης, έπεσε Ιαν.41 στην Κλεισούρα.

κι άλλοι, κι άλλοι, κι άλλοι…

7.948 καταγεγραμμένοι και άγνωστος αριθμός μη καταγεγραμμένων που πότισαν με το αίμα τους το δέντρο της Ελευθερίας.

Για να έχουμε δικαίωμα να αισιοδοξούμε και να ελπίζουμε ότι τα χρόνια που θα έλθουν θα είναι ειρηνικά, θα πρέπει πρώτα να στρέψουμε το βλέμμα μας στο χθες.

Το χθες και το σήμερα είναι παρόντα στο μέλλον, μόνο αν εμείς διαφυλάξουμε τις ιερές στιγμές του Έθνους μας και δείξουμε στα παιδιά μας πώς να κάνουν το παρελθόν, παρόν και μέλλον και πώς να έχουν πάντα στην καρδιά τους «αυτό που εμείς το λέμε λευτεριά, μα που αλλιώς το λεν’ ΕΛΛΑΔΑ!»

Χείλων