Η τρόικα ζητάει και η κυβέρνηση υλοποιεί ...την άρση αναστολής των πλειστηριασμών για την πρώτη κατοικία

Από κοινού αλλαγές με τον νόμο για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά
Της Ευγενιας Τζωρτζη / etzortzi@kathimerini.gr
Σε σταδιακή άρση της αναστολής των πλειστηριασμών, που ισχύει σήμερα για την πρώτη κατοικία αντικειμενικής αξίας 200.000 ευρώ, προσανατολίζεται η κυβέρνηση, σε μια προσπάθεια να αποσυμπιέσει σταδιακά τη συσσώρευση αποθέματος στην αγορά ακινήτων χωρίς να δημιουργηθούν κοινωνικά προβλήματα.

Ο προβληματισμός συνδέεται και με την αλλαγή του νόμου για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, που σύμφωνα με την εικόνα που διαμορφώνεται, έχει αποτελέσει όχημα για την αύξηση των επισφαλειών στις τράπεζες, καθώς πάνω από 40.000 φυσικά πρόσωπα έχουν ζητήσει την ένταξή τους στον νόμο. Η αναστολή των πλειστηριασμών για την πρώτη κατοικία και με την προϋπόθεση ότι αυτή δεν ξεπερνά τα 200.000 ευρώ, ισχύει εδώ και περίπου τρία χρόνια και απαγορεύει στις τράπεζες να προχωρήσουν στη διαδικασία για οφειλές από δάνεια. Το μέτρο, που έχει λειτουργήσει μέχρι στιγμής ευεργετικά για μεγάλο αριθμό δανειοληπτών, δεν μπορεί να αποτελέσει πάγια κατάσταση και αυτός είναι και ο λόγος που αναζητείται ένας μηχανισμός σταδιακής εκτόνωσης.
Οπως σημειώνουν χαρακτηριστικά από το υπουργείο Οικονομικών, εάν βγει μαζικά στην αγορά το απόθεμα των σπιτιών που έχουν συσσωρευθεί, θα προκαλέσει κατάρρευση των τιμών των ακινήτων με ανυπολόγιστες οικονομικές αλλά και κοινωνικές συνέπειες.
Σύμφωνα με την άποψη που διατυπώνουν οι τράπεζες, η σταδιακή αποσυμπίεση της κατάστασης θα μπορούσε να γίνει μέσα από τη μείωση της αντικειμενικής αξίας, κάτω από την οποία ισχύει το μέτρο, όπως π.χ. αντί για τα 200.000 ευρώ το όριο να μειωθεί στα 150.000 ή τα 100.000. Συμπληρωματικά το μέτρο θα μπορούσε να συνοδευθεί με την προστασία ευπαθών ομάδων, όπως πολύτεκνοι ή άνεργοι, και με την προϋπόθεση ότι δεν διαθέτουν άλλη ακίνητη περιουσία.
Η αποσυμπίεση της αγοράς με σταδιακό τρόπο αποτελεί και επιδίωξη των τραπεζών, στον βαθμό που η απότομη πτώση των τιμών σε περίπτωση μαζικών πλειστηριασμών θα οδηγούσε σε αναντιστοιχία των στεγαστικών δανείων που έχουν χορηγήσει με τις καλύψεις που συνοδεύουν αυτά τα δάνεια. Μια τέτοια εξέλιξη θα οδηγούσε με τη σειρά της σε πρόσθετες κεφαλαιακές απαιτήσεις, τη στιγμή που το πακέτο βοήθειας που έχει εγκριθεί στο πλαίσιο του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας για τις τράπεζες προβλέπει συνολικά 50 δισ. ευρώ. Η προοπτική αυτή θα προσέκρουε άλλωστε και στις επιδιώξεις της ίδιας της τρόικας, που έχει κάθε λόγο να συγκρατήσει τις δανειακές ανάγκες της χώρας.
Το υπουργείο Οικονομικών, από την πλευρά του, επιμένει ότι οι όποιες αλλαγές θα γίνουν συμπληρωματικά των αλλαγών του νόμου για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά και αποφεύγει να ανοίξει τα χαρτιά του, σε σχέση με τις τελικές αποφάσεις. Να σημειωθεί ότι το προστατευτικό πλαίσιο για την πρώτη κατοικία έχει συμβάλει στη συγκράτηση των πλειστηριασμών που πραγματοποιούνται κάθε χρόνο στο επίπεδο των 340.000 (στοιχεία 2011), καταγράφοντας οριακή μόλις άνοδο από το 2008.
Την ίδια στιγμή, πάντως, οι επισφάλειες στη στεγαστική πίστη εκτινάχθηκαν το 2012 στο 20% και οι καταγγελίες δανείων ξεπέρασαν στο τέλος του 2011 τις 150.000. Το υψηλό ποσοστό των επισφαλειών στα στεγαστικά δάνεια καταγράφεται παρά τις ρυθμίσεις στις οποίες έχουν προχωρήσει οι τράπεζες, ο αριθμός των οποίων ανέρχεται στις 250.000, ενώ το ποσό των ρυθμίσεων προσεγγίζει τα 13 δισ. ευρώ. Σε ό,τι αφορά τον νόμο για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, από το σύνολο των 40.000 αιτήσεων που έχουν υποβληθεί για εξωδικαστικό συμβιβασμό, οι 27.000 έχουν οδηγηθεί στα δικαστήρια και από αυτές 5.000 υποθέσεις έχουν συζητηθεί και 3.000 έχουν δημοσιευθεί. Περισσότερες από τις μισές υποθέσεις κατέληξαν σε μερική διαγραφή της οφειλής, επειδή ο δανειολήπτης ήταν κάτοχος περιουσιακών στοιχείων (κατοικία), και οι υπόλοιπες υποθέσεις κατέληξαν σε «κούρεμα» του συνολικού χρέους 60% κατά μέσον όρο, ενώ μόλις το 0,1% των υποθέσεων κατέληξε σε ολική διαγραφή χρέους.