“Αττίλας” & η μάχη των Εθνών (451 μ.Χ πόλη Châlons)

Ο Αττίλας υπήρξε ένας από τους πλέον βίαιους και φημισμένους κατακτητές της ιστορίας. Στο απόγειο της δύναμής του ένωσε όλες τις βαρβαρικές φυλές της Ευρώπης αμφισβητώντας την κυριαρχία της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (Δυτικής και Ανατολικής/Βυζάντιο). Ακόμα και για τις τοπικές Γερμανικές φυλές ο Αττίλας υπήρξε «ένας βάρβαρος ο οποίος δειπνούσε με τη σάρκα των θυμάτων του».

Οι μεν Ρωμαίοι θεωρούσαν τους Ούννους υπάνθρωπους, διότι έτρωγαν το κρέας ωμό, ζούσαν και κοιμόντουσαν μαζί με τα άλογα τους, δεν είχαν γραπτό λόγο και δεν έχτιζαν κατοικίες ή άλλες εγκαταστάσεις. Οι δε Βυζαντινοί έβλεπαν τον Αττίλα ως τιμωρία από το Θεό για τις αμαρτίες τους.

Στην πραγματικότητα ο Αττίλας ήταν ένας προικισμένος ηγέτης – διπλωμάτης και συγχρόνως δυνατός πολέμαρχος ο οποίος λατρευόταν από τον λαό του.

Οι Ούννοι ήταν νομαδικός λαός που προερχόταν από τις στέπες της Κεντρικής Ασίας, ο οποίος μεταναστεύοντας σταδιακά προς την Ευρώπη άρχισε «να συμπιέζει» τα υπάρχοντα βαρβαρικά φύλα προς τα σύνορα της ευρύτερης Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Οι γερμανικές φυλές που ζούσαν κατά μήκος της διαδρομής των Ούννων, διέδιδαν φοβερές ιστορίες για τις ικανότητες αυτών των πολεμοχαρών ιππέων, με αποτέλεσμα οι εκχριστιανισμένοι Ρωμαίοι να θεωρούν τους Ούννους ως «δαίμονες» και «υπηρέτες του Αντίχριστου».

Ο Αττίλας γεννήθηκε το 400 μ.Χ. την εποχή που οι Ούννοι έχοντας καταστρέψει τις δυνάμεις των Βησιγότθων και Οστρογότθων ίδρυσαν το νομαδικό τους βασίλειο στις πλούσιες και εύφορες πεδιάδες της σημερινής Ουγγαρίας.

Ο βασιλιάς των Ούννων Rua, διατηρώντας την παραδοσιακή πολιτική του εκβιασμού απαίτησε από την Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία (Βυζάντιο) ετήσιο φόρο 300 κιλών χρυσού προκειμένου να μην επιτίθεται στις επαρχίες της. Επίσης συνέχισε να επιτρέπει στους Ούννους πολεμιστές να υπηρετούν στο ρωμαϊκό στρατό μαχόμενοι εναντίον των βαρβάρων στις ρωμαϊκές επαρχίες της Ισπανίας, Γαλατίας και Αφρικής.

Σε ηλικία δεκαπέντε ετών ο Αττίλας προσεφέρθη ως «όμηρος» στο αυτοκρατορικό δικαστήριο της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας προκειμένου να εδραιωθεί η συνθήκη ειρήνης μεταξύ Ρωμαίων και Ούννων. Κατά τη διάρκεια της ομηρίας του μάθαινε τη γλώσσα και τις ρωμαϊκές στρατιωτικές τεχνικές, ενώ ταυτόχρονα υπήρξε αυτόπτης μάρτυς του πλούτου αλλά και της διαφθοράς που χαρακτήριζε τον τρόπο ζωής των Ρωμαίων.

Το 420 μ.Χ μετά από πέντε χρόνια αιχμαλωσίας, ο Αττίλας επέστρεψε στο λαό του, έχοντας μάθει πολλά για τον εχθρό και ορκιζόμενος ότι κάποτε θα επέστρεφε στην Ιταλία όχι ως όμηρος, αλλά ως κατακτητής.

Κατά τη διάρκεια της επιστροφής ο Αττίλας γνωρίσθηκε με τον Φλάβιο Αέτιο ό οποίος είχε προσφερθεί αντίστοιχα εκ μέρους των Ρωμαίων ως «όμηρος» για την επισφράγιση της συμφωνίας ειρήνης. Οι δύο νεαροί αμέσως έγιναν αχώριστοι φίλοι μαθαίνοντας ο Αέτιος τον τρόπο ζωής των Ούννων, καθώς και τις στρατιωτικές τους τακτικές. Η φιλία που σφυρηλατήθηκε μεταξύ των δύο ανδρών θα είχε επιπτώσεις στη ζωή τους κατά τρόπο που ουδείς εξ’ αυτών μπορούσε να φαντασθεί.

Ο βασιλιάς Rua πέθανε το 434 μ.Χ. και τον διαδέχθηκαν οι γιοί του αδελφού του Mundzuk……ο Αττίλας και ο Bleda. Οι δύο αδελφοί συγκυβέρνησαν ειρηνικά για τα επόμενα επτά έτη, μέχρι το 441 όταν ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Θεοδόσιος Β’ ο Μικρός…….σταμάτησε την πληρωμή φόρου χρυσού. Εκείνη την χρονική περίοδο ο Αττίλας δολοφονεί τον αδελφό του προκειμένου να υιοθετήσει επιθετική πολιτική και να υλοποιήσει τα σχέδιά του για την επέκταση του βασιλείου των Ούννων.

Οι Ούννοι διασχίζουν το Δούναβη και εισβάλλουν στις βαλκανικές επαρχίες του Βυζαντίου. Καθ’ οδόν προς την Κων/πολη λεηλατούν και καταστρέφουν τις πόλεις από τις οποίες διέρχονται. Στη χερσόνησο της Καλλίπολης οι Ούννοι συντρίβουν το Βυζαντινό στρατό ο οποίος εστάλη να τους αναχαιτίσει, αλλά τους «σταματούν» τα ήδη ανακαινισμένα ισχυρά διπλά (χερσαία – θαλάσσια) τείχη.

Ο Θεοδόσιος αντιμετωπίζοντας το ενδεχόμενο πολιορκίας δεν έχει άλλη επιλογή από το να συνθηκολογήσει με τον Αττίλα καταβάλλοντας βαρύ αντίτιμο. Οι όροι της συνθήκης προέβλεπαν την εφάπαξ καταβολή 2000 κιλών χρυσού, την ετήσια καταβολή 700 κιλών χρυσού ως φόρο, την καταβολή λύτρων για κάθε αιχμάλωτο πολίτη της Βυζαντινής αυτοκρατορίας που κρατούσαν οι Ούννοι και την άμεση και άνευ όρων επιστροφή των Ούννων αιχμαλώτων που κρατούντο από τους Βυζαντινούς. Ως επιπρόσθετοι όροι ετέθησαν…………..η μη υπογραφή συμφωνίας εκ μέρους του Βυζαντίου με κράτη εχθρικά διακείμενα προς τους Ούννους, καθώς και η αποκλειστικότητα στην εμπορική εκμετάλλευση των παραδουνάβιων περιοχών.

Ο Θεοδόσιος υπέγραψε τη συμφωνία γνωρίζοντας ότι είναι προτιμότερη μια ταπεινωτική και ακριβοπληρωμένη ειρήνη, από έναν πόλεμο που δεν μπορούσε να κερδίσει. Με κάθε κιλό χρυσού που «διέσχιζε» το Δούναβη, ο Αττίλας γινόταν πιο δυνατός και απειλητικός, ενώ η Βυζαντινή αυτοκρατορία πιο αδύναμη και ταπεινωμένη.

Ο λόγος που η Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία δεν προσέφερε βοήθεια στην «συγγενική» Ανατολική, ήταν ότι ο παιδικός φίλος του Αττίλα………. 

Φλάβιος Αέτιος είχε εν τω μεταξύ προαχθεί σε αρχιστράτηγο των Δυτικών Ρωμαϊκών δυνάμεων του αυτοκράτορα Βαλεντινιανού. Αυτή ακριβώς η φιλία εξασφάλιζε την ειρήνη στη Δυτική Ρωμαϊκή αυτοκρατορία εις βάρος του Βυζαντίου.

Το 447 μ.Χ αφού συγκρότησε νέο στρατό και ενίσχυσε τα σύνορά του ο Θεοδόσιος αρνήθηκε εκ νέου να καταβάλει τον ετήσιο φόρο στους Ούννους. Σε απάντηση ο Αττίλας και ο στρατός του για άλλη μια φορά διέσχισαν τον Δούναβη εισβάλοντας στις επαρχίες του Βυζαντίου. Ο Αττίλας είχε δώσει συγκεκριμένες εντολές να καταστραφούν τα πάντα στο πέρασμά τους προκειμένου οι Βυζαντινοί να πληρώσουν ακριβά για την προσβολή. Στη μάχη της Μαρκιανουπόλεως ο Βυζαντινός στρατός κατεστράφη ολοσχερώς

Χωρίς αντίσταση πλέον οι Ούννοι κατευθύνθηκαν νότια και άρχισαν να λεηλατούν την Ελλάδα. Ο Αττίλας έχοντας κατακτήσει πλέον το μεγαλύτερο τμήμα της περιοχής των Βαλκανίων της Ανατολικής Αυτοκρατορίας στράφηκε βορειοδυτικά προς την Κωνσταντινούπολη. Οι Ούννοι στρατοπέδευσαν έξω από τις πύλες της Βασιλεύουσας με αποτέλεσμα οι κάτοικοι να τρομοκρατηθούν και ο Θεοδόσιος να μην έχει άλλη επιλογή από το να ζητήσει συνθηκολόγηση.

Οι όροι που προσφέρθηκαν στον Θεοδόσιο ήταν πολύ σκληροί, ο Αττίλας απαίτησε την άμεση καταβολή 7000 κιλών χρυσού και την καταβολή 1000 κιλών σε ετήσια βάση. Προκειμένου να εξασφαλίσει τους 7 τόνους χρυσού ο Θεοδόσιος άδειασε το αυτοκρατορικό θησαυροφυλάκιο, αφαίρεσε κάθε άγαλμα και μνημείο που περιείχε χρυσό και κατέσχεσε το χρυσό από τους εύπορους πολίτες του Βυζαντίου. Με τα βαγόνια του Αττίλα να ξεχειλίζουν από πλούτη, οι Ούννοι πέρασαν τον Δούναβη και επέστρεψαν στα εδάφη τους.

Από τότε που έγινε βασιλιάς το 434 μ.Χ., ο Αττίλας είχε ενώσει τις αντιμαχόμενες φυλές Ούννων σε μια ασταμάτητη πολεμική μηχανή. Η αυτοκρατορία του τώρα εκτείνεται κατά μήκος των συνόρων της Ανατολικής και της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, συμπεριλαμβανομένων όλων των βαρβαρικών φυλών. Ακόμα και μία λέξη του ήταν ικανή να προκαλέσει τρόμο σε βασίλεια και αυτοκρατορίες, καθιστώντας τον πλέον ισχυρό άνθρωπο της εποχής του.

Το 450 μ.Χ., ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος σκοτώνεται πέφτοντας από άλογο. Ο διάδοχός του Μαρκιανός, υιοθέτησε μια σκληρή στάση ενάντια στις κατακτήσεις και διεκδικήσεις του Αττίλα και αρνήθηκε να πληρώσει τον ετήσιο φόρο. Ο Αττίλας επέλεξε να αγνοήσει τις ενέργειες του Μαρκιανού καθότι είχε στρέψει την προσοχή του στη Δυτική Ρωμαϊκή αυτοκρατορία.

Η Ονόρια αδελφή του Ρωμαίου αυτοκράτορα Βαλεντινιανού, αντιτασσόμενη στην επιλογή του αδελφού της να νυμφευθεί κάποιον συγκλητική, στέλνει κρυφά επιστολή στον Αττίλα εσωκλείοντας ένα χρυσό δαχτυλίδι. Ο Αττίλας εκλαμβάνοντας την ενέργεια ως πρόταση γάμου αποδέχεται το δώρο και απαιτεί τη δυτική ρωμαϊκή επαρχία της Γαλατίας ως «προίκα». Η άρνηση του Βαλεντινιανού θα προκαλούσε την εισβολή των Ούννων στη Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.

Η μάχη των Εθνών (πόλη Châlons)

Ο Αττίλας διέσχισε τον Ρήνο το 451 μ.Χ., απειλώντας την «κατ’ όνομα» Ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Η Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία είχε ήδη υποφέρει από τις συνεχείς επιθέσεις άλλων βαρβαρικών φυλών της εποχής, με αποκορύφωμα την κατάκτηση της Ρώμης το 410 μ.Χ από τους Βησιγότθους.

Ο Αττίλας εισέβαλε στη ρωμαϊκή επαρχία της Γαλατίας με πολυάριθμο στρατό Ούννων και άλλων βαρβαρικών φυλών. Κατά την προέλαση οι Ούννοι λεηλάτησαν και κατέστρεψαν μερικές από τις μεγαλύτερες πόλεις σε όλη τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Προωθήθηκαν βαθιά στην κεντρική Γαλατία και πολιόρκησαν την πόλη της Ορλεάνης.

Ο Αέτιος εργάσθηκε σκληρά προκειμένου να οικοδομήσει συμμαχία με τα βαρβαρικά φύλα με σκοπό την εξουδετέρωση των Ούννων. Οι βάρβαροι δεν επιθυμούσαν να συμμαχήσουν με τον προαιώνιο εχθρό τους, αλλά τρέφοντας μίσος για τους Ούννους, θεώρησαν τους Ρωμαίους ως το μικρότερο από τα δύο κακά.

Ο στρατός του Αέτιου έφθασε τη στιγμή που ο Αττίλας ήταν έτοιμος να ξεκινήσει την τελική επίθεση για την κατάληψη της Ορλεάνης. Οι Ούννοι μην περιμένοντας αντίσταση αιφνιδιάζονται και ο Αττίλας διατάζει τα στρατεύματά του να εγκαταλείψουν την πολιορκία και να οπισθοχωρήσουν σε ανοιχτό πεδίο. Οι Ούννοι στρατοπέδευσαν πλησίον της πόλης Chalons (σημερινή Châlons-en-Champagne πρωτεύουσα της περιφέρειας Καμπανίας-Αρνιτενίας).

Οι δύο αντίπαλοι (πρώην παιδικοί φίλοι) πραγματοποιούν τους τελευταίους σχεδιασμούς πριν την τελική αντιπαράθεση. Οι δύο στρατοί ήταν αρκετά μεγάλοι για την εποχή, καθότι ο μεν στρατός του Αττίλα αριθμούσε 300.000 άνδρες [200.000 Ούννους, 60.000 Οστρογότθους και 40.000 υποτελείς Γέπιδες - Ρουγιανούς – Σκιριανούς – Αλανούς – Βουργουνδιανούς (Γερμανικά βαρβαρικά φύλα Γοτθικής καταγωγής) εκ των οποίων 200.000 ιππείς και 100.000 πεζικό] ενώ ο στρατός του Αέτιου – αριθμούσε 260.000 (120.000 Βησιγότθοι, 90.000 Ρωμαίοι και 50.000 Κέλτες εκ των οποίων 150.000 ιππείς και 110.000 πεζικό) .

Ο Αττίλας παρέταξε τις δυνάμεις σε ευρύ μέτωπο τοποθετώντας στη δεξιά πτέρυγα τους υποτελείς υπό τον βασιλιά Adaric, στην αριστερή τους Οστρογότθους υπό τον βασιλιά Valamir, ενώ αυτός και οι Ούννοι τοποθετήθηκαν στο κέντρο. Ο Αέτιος τοποθέτησε τα λιγότερο αξιόπιστα στρατεύματα των Αλανών υπό τον βασιλιά Sangiban στο κέντρο, με την ελπίδα να επιβραδύνουν την επίθεση των Ούννων όσο το δυνατόν περισσότερο, τους Βησιγότθους υπό τον βασιλιά Theodoric στη δεξιά πτέρυγα, ενώ αυτός και οι Ρωμαίοι παρατάχθηκαν στην αριστερή πτέρυγα του συμμαχικού στρατού.

Μελετώντας το πεδίο της μάχης διαπιστώνουμε ότι στο αριστερό άκρο των Ούννων και το αντίστοιχο δεξιό του συμμαχικού στρατού δέσποζε μια κορυφογραμμή στρατηγικής σημασίας την οποία τόσο ο Αττίλας όσο και ο Αέτιος ήθελαν να ελέγξουν. Προς τούτο ο Αττίλας έστειλε τους Οστρογότθους μαζί με δυνάμεις Ούννων, ενώ την ίδια στιγμή ο Αέτιος διέταξε τους Βησιγότθους να εκμεταλλευθούν αυτό το σημαντικό γεωγραφικό σημείο.

Ο βασιλιάς Theodoric έστειλε ως επικεφαλής των Βησιγότθων τον υιό και διάδοχο του θρόνου Thorismund ο οποίος φθάνοντας πρώτος στην κορυφή κατάφερε να απωθήσει τους Οστρογότθους και Ούννους από τη διεκδίκηση του στρατηγικού σημείου.

Στον στρατό του Αττίλα επεκράτησε σύγχυση και αμηχανία, από την αποτυχία να καταλάβουν την κορυφογραμμή. Ο Αττίλας ενεργώντας άμεσα διέταξε τους Ούννους να επιτεθούν στους υποτελείς, στο κέντρο του συμμαχικού στρατού.

Η επίθεση των Ούννων απώθησε αλλά δεν διέσπασε το κέντρο του στρατού του Αέτιου. Καθώς οι υποτελείς άρχισαν σιγά-σιγά να οπισθοχωρούν ο Αττίλας διέταξε τους Ούννους να στραφούν προς τους Βησιγότθους. Κατά τη διάρκεια αυτής της επίθεσης σκοτώθηκε ο βασιλιάς Theodoric.

Ελέγχοντας την κορυφογραμμή και έχοντας πλήρη εικόνα από την έκβαση της μάχης ο πρίγκιπας Thorismund, διέταξε τις δυνάμεις του να επιτεθούν στους ανυποψίαστους Ούννους και Οστρογότθους. Εκείνη τη χρονική στιγμή ο Αέτιος διατάσσει τους Ρωμαίους να προωθηθούν στο πεδίο της μάχης επιτιθέμενοι στην δεξιά πλευρά του Αττίλα την οποία υπεράσπιζαν οι υποτελείς.

Η μάχη λαμβάνει άσχημη τροπή για τους Ούννους. Το συμμαχικό κέντρο είχε μεν λυγίσει, αλλά δεν είχε διασπασθεί ενώ η αριστερή πλευρά των Ούννων κατέρρεε υπό το βάρος της επίθεσης των Βησιγότθων. Ο Αττίλας επίσης ήξερε ότι η δεξιά πτέρυγά δεν θα μπορούσε να κρατήσει τις ρωμαϊκές λεγεώνες. Ως εκ τούτου αποφάσισε να αποσύρει τους Ούννους σε ασφαλές σημείο αφήνοντας τους υποτελείς και Οστρογότθους ως οπισθοφυλακή, να πολεμήσουν εξασφαλίζοντας την ασφαλή διαφυγή των Ούννων.

Οι Ρωμαίοι και Βησιγότθοι συνέχιζαν να πιέζουν σκληρά κατά την υποχώρηση των Ούννων μέχρι τη δύση του ηλίου. Τόσο ο Αέτιος όσο και ο Αττίλας υπολόγιζαν ότι η μάχη θα συνεχισθεί την επομένη ημέρα, αλλά όταν ξημέρωσε οι δύο στρατοί ήταν αδύναμοι και καταβεβλημένοι. Ο στρατός του Αττίλα απεσύρθη και διασχίζοντας το Ρήνο επέστρεψε στη πατρίδα του κατά μήκος του Δούναβη.

Οι απώλειες στη Chalons ήταν σημαντικές και για τις δύο πλευρές. Οι Ρωμαίοι και οι σύμμαχοί τους, υπέστησαν απώλειες 80.000 ανδρών (45.000 Βησιγότθοι, 25.000 Αλάνοι και 10.000 Ρωμαίοι). Ο Αττίλας και οι γερμανικές φυλές υπέστησαν σοβαρότερες απώλειες 115.000 ανδρών (60.000 Ούννοι, 40.000 Οστρογότθοι και 15.000 υποτελείς φυλές).

Παρά την ήττα η αυτοκρατορία του Αττίλα ήταν ακόμα πολύ ισχυρή και σε σύντομο χρονικό διάστημα είχε αποκαταστήσει πλήρως τις στρατιωτικές δυνάμεις. Το 452 μ.Χ. ο Αττίλας έστρεψε την προσοχή του και πάλι προς την Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, διασχίζοντας τις Άλπεις και εισβάλλοντας στην Ιταλία. Η πόλη της Aquileia ήταν η πρώτη που «αισθάνθηκε» την οργή του Αττίλα, αφού στην κυριολεξία εξαφανίσθηκε από προσώπου γης, σε τέτοιο βαθμό ώστε είκοσι χρόνια αργότερα η περιοχή παρέμενε ακόμα ακατοίκητη.

Η Βόρεια Ιταλία ήταν εντελώς κατεστραμμένη, ο Αέτιος δεν μπορούσε να πείσει τους Αλάνους και Βησιγότθους να βοηθήσουν στην προστασία της Ιταλίας, όπως είχαν κάνει πριν από ένα χρόνο στην Γαλατία. Οι Ούννοι ισοπέδωσαν όλες τις πόλεις στο πέρασμά τους συνεχίζοντας να βαδίζουν νότια προς την αιώνια πόλη της Ρώμης. Φαινόταν ότι τίποτα δεν μπορούσε να σταματήσει τον Αττίλα από το να καταστρέψει ολόκληρη τη χώρα.

Εισβολή των Ούννων στην Ιταλία

Όλοι στην Ρώμη ανέμεναν τον ερχομό του βασιλιά των Ούννων διακατεχόμενοι από τρόμο, καθώς οι Ρωμαίοι δεν είχαν σε επιφυλακή λεγεώνες στην Ιταλία να αντιπαρατάξουν εναντίον του Αττίλα. Τότε ο άγιος ποντίφικας Πάπας Λέων, ανέλαβε να συναντηθεί έξω από την πόλη με τον Αττίλα.

Μετά την είσοδό του στο στρατόπεδο των Ούννων, ο Πάπας Λέων άρχισε να ομιλεί στον Αττίλα για τα εγκλήματα που είχε διαπράξει εναντίον της ανθρωπότητας, προτρέποντας να μετανοήσει και προειδοποιώντας τον για την επικείμενη οργή του Θεού αν δεν εγκατέλειπε αμέσως την Ρώμη και την Ιταλία. Εκπλήσσοντας τους πάντες ο Αττίλας μετά την συνάντηση με τον Πάπα Λέοντα απέσυρε τα στρατεύματα επιστρέφοντας στην πατρίδα του.

Οι λόγοι που ανάγκασαν τον Αττίλα να αποσύρει τα στρατεύματά του από την Ιταλία, δεν ήταν τόσο οι παραινέσεις και απειλές του Πάπα όσο τα προβλήματα επισιτισμού των Ούννων, λόγω λιμού που είχε πλήξει το προηγούμενο έτος την Ιταλία, καθώς και επιδημία πανώλης από την οποία υπέφεραν τα στρατεύματα .

Επιπλέον ενόσω ο Αττίλας εισέβαλλε στην Ιταλία ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Μαρκιανός είχε εισβάλλει με στρατεύματα κατά μήκος του Δούναβη προκειμένου να πλήξει την καρδιά της αυτοκρατορίας των Ούννων. Συνυπολογίζοντας την ήττα που υπέστη το προηγούμενο έτος στη Chalons και το γεγονός ότι ήδη τα βαγόνια του ήταν υπερφορτωμένα με λάφυρα, η επίσκεψη του Πάπα Λέοντα ήταν μια δικαιολογία για να τερματίσει την Ιταλική εκστρατεία ως νικητής και να επιστρέψει στην πατρίδα.

Το 452 μ.Χ., ο Αττίλας νυμφεύεται μια ακόμη σύζυγο και στο γαμήλιο γλέντι που ακολουθεί αφού καταναλώσει μεγάλη ποσότητα οινοπνεύματος, αποσύρεται στη σκηνή του για να κοιμηθεί. Την επομένη ημέρα διαπιστώνεται αιμορραγία στη μύτη και ο θάνατός του από ασφυξία.

Ο θάνατος του Αττίλα σηματοδότησε το τέλος της αυτοκρατορίας των Ούννων. Το 454 μ.Χ τα Γερμανικά φύλα επαναστάτησαν και οι υιοί του αποδείχθηκαν ανίκανοι να διαχειρισθούν την κρίση……..αντιμαχόμενοι ο ένας εναντίον του άλλου.

Ο τρόμος που είχε καταστεί συνώνυμο με τη λέξη Ούννος έσβησε το ίδιο γρήγορα όπως είχε καθιερωθεί…………….

Φράσεις του “Αττίλα”

“Οι ηγέτες πρέπει να κατανοήσουν ότι το πνεύμα του νόμου έχει μεγαλύτερη αξία από το γράμμα του νόμου”.

“Απαιτείται λιγότερο θάρρος να κρίνεις τις αποφάσεις των άλλων από το να υπερασπισθείς τις δικές σου”.

“Ποτέ μην αποδέχεσαι μεσολαβητές. Η διαμεσολάβηση επιτρέπει σε τρίτους να καθορίσουν τις αποφάσεις σου. Αποτελεί δείγμα αδυναμίας”.

“Αποτελεί δυστυχία για τους ηγέτες όταν λαμβάνουν αποφάσεις μακρυά από το μέτωπο, διότι το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι υποθέσεις και υπολογισμούς. Οι αποφάσεις λαμβάνονται στο πεδίο της μάχης”.

*************************************

Πηγές
1. Heather, Peter (2005). The Fall of the Roman Empire—A New History of Rome and the Barbarians.
2. Man, John (2005) Attila: The Barbarian King Who Challenged Rome
3. Howarth, Patrick (1995). Attila, King of the Huns
4. http://greatmilitarybattles.com
5. http://en.wikipedia.org

Χείλων