H EKT στην υπηρεσία της πολιτικής;

Το καταστατικό της ΕΚΤ δεν προβλέπει τη χρηματοδότηση κρατών. Όμως η ΕΚΤ αναλαμβάνει ρόλο πυροσβέστη, όσο οι ευρωπαίοι πολιτικοί αναζητούν διέξοδο από την κρίση. Απειλείται όμως έτσι η ανεξαρτησία της;

Το ελληνικό δημόσιο έχει φθάσει οικονομικά στα όριά του. Δίκαια αναρωτιέται κανείς αν τα χρήματα στα δημόσια ταμεία επαρκούν για να καταβληθούν μισθοί και συντάξεις το επόμενο διάστημα. Το κλίμα επιδεινώνει η χθεσινοβραδινή υποβάθμιση της προοπτικής της ελληνικής πιστοληπτικής ικανότητας σε αρνητική από τους Standard & Poor's.

Ο αμερικανικός οίκος αξιολόγησης θεωρεί την επένδυση σε ελληνικά χρεόγραφα εξαιρετικά επισφαλή. Η Standard & Poor's δατήρησε την πιστοληπτική αξιολόγηση της Ελλάδας στο επίπεδο CCC, χωρίς να αποκλείει περαιτέρω υποβάθμιση στη βαθμίδα D, η οποία ισοδυναμεί με υψηλή πιθανότητα χρεοκοπίας. Επιπλέον ο αμερικανικός οίκος αξιολόγησης κάνει λόγο για συρρίκνωση του ελληνικού ΑΕΠ κατά 11-12% έως το 2013, ενώ σε αντίθεση ευρωζώνη και ΔΝΤ προβλέπουν για το ίδιο διάστημα ύφεση της τάξεως του 4 - 5%.

Η ευρωζώνη δεν επιθυμεί ωστόσο την χρεοκοπία της Ελλάδας. Ίσως για αυτό το Eurogroup πίεσαν την ΕΚΤ να αυξήσει τη βοήθεια προς την Ελλάδα. Και η ΕΚΤ έκανε αυτό που επιθυμούσε η πολιτική. Δηλαδή: Η ελληνική κυβέρνηση εκδίδει χρεόγραφα ολιγόμηνης διάρκειας, τα οποία αγοράζουν οι ελληνικές τράπεζες. Και επειδή οι τράπεζες δεν έχουν ρευστό, δανείζονται από την Τράπεζα της Ελλάδας, στην οποία καταθέτουν τα χρεόγραφα που αγόρασαν ως εγγύηση. Μοιάζει λίγο σαν η Τράπεζα της Ελλάδας να τυπώνει χρήμα με άδεια της ΕΚΤ.

Παρατείνεται η χρεοκοπία της Ελλάδας

«Φυσικά, κάθε αύξηση τέτοιου είδους πιστώσεων σημαίνουν ότι η εξάρτηση της ΕΚΤ από την νομισματική πολιτική αυξάνεται», λέει ο Γιέργκ Χίντσε από το ινστιτούτο Παγκόσμιας Οικονομίας του Αμβούργου. Πρόκειται ωστόσο για ειδική περίπτωση, παραδέχεται. Διότι η Ελλάδα θα πρέπει να επιστρέψει στις 20 Αυγούστου 3 δισ. ευρώ στην ΕΚΤ. Με άλλα λόγια: Η ΕΚΤ εγκρίνει πιστώσεις 4 δισ. για την Ελλάδα για να της επιστραφούν 3 δισ. ευρώ. Έτσι η Ελλάδα λαμβάνει στην ουσία μια χρηματοδότηση που αγγίζει το 1 δισ. ευρώ.

Παρόλα αυτά η αντίσταση στην τακτική της ΕΚΤ προέρχεται κυρίως από τη Γερμανία. Ο βουλευτής των Φιλελευθέρων Φρανκ Σέφλερ δηλώνει ότι «η ΕΚΤ παρατείνει τη χρεοκοπία της Ελλάδας διότι την χρηματοδοτεί τυπώνοντας χρήμα».
Ο πρόεδρος του συνδέσμου Γερμανικών Ταμιευτηρίων Γκέοργκ Φάρενσον πάντως ανησυχεί για το μέλλον της ΕΚΤ: «Είναι ιδιαίτερα σημαντικό η ΕΚΤ να παραμείνει ανεξάρτητη», είπε ο κ. Φάρενσον στην πρωινή εκπομπή του δεύτερου προγράμματος της γερμανικής τηλεόρασης.

Όμως η ΕΚΤ έθεσε σε εφαρμογή ήδη από το 2010 πρόγραμμα αγοράς ελληνικών, ιρλανδικών και πορτογαλικών ομολόγων, διαθέτοντας συνολικά 211 δισ. ευρώ. Και δεν αποκλείεται να το συνεχίσει το πρόγραμμα αγοράζοντας κυρίως μαζικά ιταλικά και ισπανικά ομολόγα.

Η διασφάλιση της σταθερότητας του ευρώ, που είναι η κύρια αποστολή της ΕΚΤ μοιάζει να έχει περάσει σε δεύτερη μοίρα. Θα το δούμε το αργότερο όταν αποφασιστεί περαιτέρω μείωση του βασικού επιτοκίου παρά το γεγονός ότι ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη αυξήθηκε πρόσφατα.
Danhong Zhang / Στέφανος Γεωργακόπουλος

Deutsche Welle