Αποδυναμώνεται η ζώνη του Σένγκεν;

Την έντονη αντίδραση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Κομισιόν προκαλεί η απόφαση των υπ. Εσωτερικών για την επέκταση του δικαιώματος επαναφοράς συνοριακών ελέγχων.

Στο πλαίσιο τροποποίησης της Συνθήκης του Σένγκεν οι χώρες-μέλη της ζώνης αποκτούν το δικαίωμα να κλείνουν τα σύνορά τους για περισσότερους λόγους και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Οι υπ. Εσωτερικών της ΕΕ συμφώνησαν χθες στο Λουξεμβούργο για την καθιέρωση ενός νέου μηχανισμού έκτακτης ανάγκης, που για πρώτη φορά θα καθιστά δυνατή την επανακαθιέρωση συνοριακών ελέγχων σε περιπτώσεις αθρόας εισόδου παράνομων μεταναστών στην ΕΕ.

Βασική προϋπόθεση είναι μια χώρα μέλος του Σένγκεν να μην είναι πλέον σε θέση να προστατεύσει τα εξωτερικά της σύνορα και να απειλείται έτσι μαζικά η εσωτερική ασφάλεια άλλων χωρών. Σε αυτές τις περιπτώσεις οι χώρες που απειλούνται, θα μπορούν να κλείνουν τα σύνορά τους για διάστημα έως και δυο ετών.

Πρώτη αφορμή η Ελλάδα;

«Ο μηχανισμός έκτακτης ανάγκης», είπε ο γερμανός υπ. Εσωτερικών Φρίντριχ, «θα χρησιμοποιηθεί μόνον όταν θα έχουν εξαντληθεί όλες οι δυνατότητες, ως ultima ratiο. Δεν διακρίνω σήμερα καμία περίπτωση για την οποία θα μπορούσα να πω ότι είναι αναγκαίο (σ.σ.: να γίνει χρήση του μηχανισμού)».

Πρώτη αφορμή για τη χρήση του νέου μηχανισμού μπορεί να αποτελέσει όμως η Ελλάδα. «Η κατάσταση στην ελληνο-τουρκική μεθόριο αποδεικνύει πως έχουμε ανάγκη από έναν σαφή μηχανισμό δράσης στη ζώνη Σένγκεν» τόνισε η Αυστριακή υπουργός Εσωτερικών Γιοχάνα Μικλ-Λάιτνερ.
Οι χώρες του Σένγκεν έχουν και σήμερα το δικαίωμα επαναφοράς των ελέγχων για λόγους εθνικής ασφαλείας και δημόσιας τάξης. Έτσι μπορούν να κλείνουν τα σύνορά τους για διάστημα έως και 30 ημερών σε περιπτώσεις, για παράδειγμα, μεγάλων αθλητικών διοργανώσεων, με πιο πρόσφατο το παράδειγμα της Πολωνίας λόγω του EURO.
Αντιδρά το Ε.Κ. και η Κομισιόν

Έντονη ήταν η αντίδραση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που επικρίνει τη δυνατότητα περιορισμού της ελεύθερης κυκλοφορίας προσώπων αλλά και το γεγονός ότι δεν θα ζητείται η άποψή του σε περιπτώσεις που μια χώρα θέλει να κάνει χρήση του νέου μηχανισμού. Κάθε φορά θα πρέπει να προηγείται σχετική έκθεση της Κομισιόν και συστάσεις επ΄ αυτής του συμβουλίου των υπ. Εσωτερικών, ωστόσο αυτές δεν θα έχουν δεσμευτικό χαρακτήρα για τα κράτη που έχουν εντέλει το δικαίωμα της τελικής ευθύνης και απόφασης. «Ουσιαστικά κάθε χώρα μπορεί να αποφασίζει μονομερώς το κλείσιμο των συνόρων της» σχολίασε η ευρωβουλευτής των Γερμανών Πρασίνων Ρεμπέκα Χαρμς. Πολλοί ευρωβουλευτές δεν απέκλεισαν μάλιστα το ενδεχόμενο να προσφύγουν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
Επικρίσεις και από την Κομισιόν δια στόματος της επιτρόπου Εσωτερικών Υποθέσεων Μάλμστρομ, η οποία κάνει λόγο για αποδυνάμωση του χώρου του Σένγκεν. Η Επιτροπή ήθελε να αποφευχθούν μονομερείς αποφάσεις κρατών καθώς βλέπει τον κίνδυνο κατάχρησης σε προεκλογική, για παράδειγμα, περίοδο, αλλά και να έχει η ίδια τον τελευταίο λόγο για το ζήτημα.
Deutsche Welle