Στρατηγός Μακρυγιάννης – Κων/νος Κουκίδης (ξεχασμένες επέτειοι)

Για την 27 Απριλίου μνημονεύουμε δύο επετείους………το θάνατο του στρατηγού Ιωάννη Μακρυγιάννη και την αυτοθυσία του εύζωνα Κων/νου Κουκίδη. Σε ένδειξη τιμής παρατίθενται σύντομες αναφορές στα εν λόγω πρόσωπα που με τις πράξεις και το έργο τους εμπλούτισαν το πάνθεον των Ελλήνων ηρώων. 

************************

Στρατηγός Ιωάννης Μακρυγιάννης 

Ο ΒΙΟΣ του Μακρυγιάννη είναι ένα μεγάλο κομμάτι της ζωής του Ελληνισμού στα εξήντα πρώτα χρόνια του περασμένου αιώνα. Γεννήθηκε στα 1797 και πέθανε στις 27 Απριλίου 1864. Δεν είναι δυνατό να σας τον διηγηθώ. Το μόνο που θα προσπαθήσω είναι να σας δώσω λίγα ακόμη παραδείγματα από τ’ Απομνημονεύματα, του πώς βλέπει και αντιδρά ο Μακρυγιάννης στα γεγονότα. Γιατί η ιστορία του Μακρυγιάννη είναι περισσότερο από μια ιστορία γεγονότων. Είναι μια ιστορία των συναισθημάτων του λαού του στη μεγάλη αυτή περίοδο που γέννησε τη σημερινή Ελλάδα. 

Ο Μακρυγιάννης είναι ακόμη βρέφος όταν η οικογένειά του, κυνηγημένη από τους ντόπιους Τούρκους και τους Αρβανίτες «που θέλαν να σκλαβώσουν το χωριό τους», αναγκάζεται να καταφύγει στη Λιβαδειά. Εφτά χρονών ξενοδουλεύει για ν’ αλαφρύνει τους γονείς του. «Ήθελαν να κάνω δουλειές ταπεινές του σπιτιού» μας λέει «κι αυτό ήταν ο θάνατός μου». Γίνεται ανυπόφορος θεληματικά· τον διώχνουν. Δεκατεσσάρων χρονώ τον βρίσκουμε στη Ντεσφίνα κοντά σ’ένα πατριώτη του. Της διηγείται το ακόλουθο επεισόδιο: 

«Έγινα ως δεκατέσσερων χρονών και πήγα σ’έναν πατριώτη μου εις Ντεσφίνα [...]. Ήταν γιορτή και παγγύρι της’Αγιαννιού. Πήγαμε στο παγγύρι. Μόδωσε το ντουφέκι του να το βαστώ. Εγώ θέλησα να το ρίξω. Ετσακίσθη. Τότε μι’έπιασε σ’όλο τον κόσμον ομπρός και με πέθανε στο ξύλο. Δε μ’έβλαβε το ξύλο τόσο· περισσότερον η ντροπή του κόσμου.Τότε όλοι τρώγαν και πίναν κι εγώ έκλαιγα. Αυτό το παράπονο δεν ήβρα άλλον κριτή να το ειπώ να με δικιώσει. Έκρινα εύλογο να προστρέξω στον Αϊγιάννη, ότι στο σπίτι του μόγινε αυτήνη η ζημιά και η ατιμία. Μπαίνω τη νύχτα μέσα στην εκκλησιά του και κλειώ την πόρτα κι αρχινώ τα κλάματα με μεγάλες φωνές και μετάνοιες: της τον περικαλώ να μου δώσει άρματα καλά κι ασημένια και δεκαπέντε πουγγιά χρήματα, κι εγώ θα του φκιάσω ένα μεγάλο καντήλι ασημένιο. Με της της φωνές κάμαμε της συμφωνίες με τον άγιο»(Β΄ 13-14). 

Στα 1820 πάνω κάτω «μπαίνει στο μυστικό» της Φιλικής Εταιρείας. «Μπήκα στο μυστικό» λέει πάλι «και πήγα στο σπίτι μου κι εργαζόμουνα για την πατρίδα μου και θρησκεία μου να τη δουλέψω ‘λικρινώς, καθώς τη δούλεψα, να μη με ειπεί κλέφτη και άρπαγο, αλλά να με ειπεί τέκνο της κι εγώ μητέρα μου» (Β’ 17). 

Για της ανθρώπους που ανέλαβαν να διοικήσουν τον τόπο, υπήρχε ένα εξαιρετικά δύσκολο πρόβλημα: να βάλουν σε τάξη ένα χάος, να νοσηλέψουν, να βοηθήσουν, να ψυχώσουν ένα λαό που πέρασε από φρικιαστικές δοκιμασίες για τη λευτεριά του, θα ήταν πιο σωστό να πούμε. Τι έκαναν; Κάθησαν και βρήκαν αυθαίρετα την ευκολώτερη λύση, έλυσαν δηλαδή το πρόβλημα με μια μονοκοντυλιά. Μεταφράζω: όταν σκοτώθηκε ο Καποδίστριας, η Ελλάδα δοκίμασε ένα από τα χειρότερα χρόνια που έζησε ποτέ της, το 1832. Ο τόπος ήταν μοιρασμένος σε μερικά στρατιωτικά τιμάρια, που δεν είχαν άλλο σκοπό παρά να θρέψουν τα πειναλέα απομεινάρια των παλιών πολεμιστών. 

Ένα από τα μέγιστα πατριωτικά του προτερήματα ήταν ότι όσες φορές του προτάθηκε από της προσωρινές κυβερνήσεις (κατά τη διάρκεια της Επανάστασης) η παραχώρηση περιουσίας, μεγάλης ή μικρής, την απαρνήθηκε στο όνομα της ελευθερίας της πατρίδας και της ανιδιοτέλειας. Ιδιαίτερη σχέση εμπιστοσύνης και αναγνώρισης είχε χτίσει με της περισσότερους Αθηναίους και Υδραίους, λόγω αυτής της ανιδιοτέλειας.

Μετά το τέλος της επανάστασης άρχισε να γράφει τα Απομνημονεύματά του, τα οποία αποτελούν σημαντικότατη, μοναδική και πολυτιμότατη ιστορική πηγή. Ήρθε σε αντιπαράθεση με της οπαδούς του Καποδίστρια, και αργότερα με τον Όθωνα. Πρωτοστάτησε στην Επανάσταση της 3^ης Σεπτεμβρίου. Το 1852 καταδικάστηκε σε θάνατο με την κατηγορία ότι σχεδίαζε την δολοφονία του Όθωνα, αλλά το 1854 αφέθηκε ελεύθερος. Το 1864 ονομάστηκε αντιστράτηγος.

πηγές:
1.  Γιώργου Σεφέρη «Δοκιμές», εκδ. Ίκαρος, Αθήναι 1981
(από http://palio.antibaro.gr)
2.  Βικιπαίδεια

************************* 

Εύζωνας Κων/νος Κουκίδης 

Την 27 Απριλίου 1941 γερμανικό απόσπασμα με επικεφαλής τον λοχαγό Peter Jacoby ανέβηκε στην Ακρόπολη με αποστολή να αναρτήσει την γερμανική σημαία. Προς τούτο ζήτησαν από τον εύζωνο Κων/νο Κουκίδη (ποντιακής καταγωγής) ο οποίος εκτελούσε καθήκοντα σκοπού να υποστείλει την ελληνική σημαία. Ο Κουκίδης αφού υπέστειλε τη σημαία την τύλιξε γύρω από το σώμα του και πήδηξε στο κενό. Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, ο Κουκίδης αρνήθηκε να την υποστείλει και το χρέος αυτό ανέλαβε Γερμανός στρατιώτης, ο οποίος αφού υπέστειλε την ελληνική σημαία, την δίπλωσε και την παρέδωσε στον Κουκίδη, ο οποίος στην συνέχεια πήδηξε μαζί μ’ αυτήν απ’ την Ακρόπολη. 

Αργότερα ο Γερμανός στρατηγός von Sthume έδωσε διαταγή και στις 3 το μεσημέρι της ίδιας μέρας (πρώτη ημέρα της Κατοχής) υψώθηκε στην Ακρόπολη και το Δημαρχείο και η ελληνική σημαία, δίπλα από τη γερμανική. Αξίζει να σημειωθεί ότι η κατοχική κυβέρνηση Τσολάκογλου δημοσίευσε στον Τύπο ανακοίνωση, σύμφωνα με την οποία ο φρουρός της σημαίας, υπέστη έμφραγμα από την συγκίνηση όταν του ζητήθηκε να την παραδώσει. 

Τα στοιχεία που επαληθεύουν την ηρωική πράξη είναι τα εξής: 

1. Δήλωση τού επικεφαλής της Διευθύνσεως Ιστορίας Στρατού (Δ.Ι.Σ.) ότι από τα ιστορικά αρχεία διαπιστώνεται ότι «ο φρουρός στρατιώτης της σημαίας ηυτοκτόνησεν περιβληθείς ταύτην». 

2. Ο τότε Αρχιεπίσκοπος Χρύσανθος, στα απομνημονεύματά του, αναφέρει ότι: «Ο Έλλην φρουρός της Ελληνικής σημαίας επί τής Ακροπόλεως, μη θελήσας να παραστή μάρτυς τού θλιβερού θεάματος της αναρτήσεως της εχθρικής σημαίας, ώρμησεν εκ τής Ακροπόλεως κρημνισθείς καί εφονεύθη. Εκάθησα στό γραφείον μου περίλυπος μέχρι θανάτου καί δακρύων…». 

3. Η εφημερίδα Daily Mail δημοσίευσε στις 9 Ιουνίου 1941, άρθρο με τίτλο «A Greek carries his flag to the death» (ένας Έλληνας φέρει την σημαία του έως τον θάνατο): «Ο Κώστας Κουκίδης, Έλληνας στρατιώτης ο οποίος φρουρούσε το εθνικό σύμβολο των Ελλήνων πάνω στην Ακρόπολη, τυλιγμένος με την Γαλανόλευκη, εφόρμησε στο κενό και αυτοκτόνησε (27/4/1941)».

4. Ο Nicolas Hammond καθηγητής Πανεπιστημίου τού Cambridge αξιωματικός Ειδικών Επιχειρήσεων Καΐρου στην Ελλάδα κατά την Κατοχή, γράφει: «Την 27ην Απριλίου 1941, λίγο προτού χαράξει, όλα ήσαν κλειστά. Τότε έμαθα ότι οι Γερμανοί διέταξαν τον φρουρό της Ακροπόλεως να κατεβάσει το ελληνικό σύμβολο. Πράγματι, εκείνος την υπέστειλε. Τυλίχθηκε με αυτήν και αυτοκτόνησε, πέφτοντας από τον βράχο…………». 

5. Αναφορά του λογοτέχνη Μενέλαου Λουντέμη στο διήγημά του «Τα άλογα του Κουπύλ» που γράφτηκε τον Οκτώβριο του 1944: «………την κατέβασε, τυλίχθηκε μέσα κι έπεσε χωρίς ηρωισμούς απ’ το βράχο». 

6. Το Λεύκωμα «Έπεσαν για τη ζωή» του ΚΚΕ: «Τη στιγμή που άλλοι έδιναν γη και ύδωρ στους χιτλερικούς, ο Έλληνας στρατιώτης, πιστός στα πατριωτικά ιδανικά, προτίμησε να αυτοκτονήσει τυλιγμένος με τη γαλανόλευκη, πέφτοντας από τον ιερό βράχο της Ακρόπολης, παρά ν’ ανεβάσει στον ιστό τη σβάστικα». 

7. Ιστορική έρευνα τού αντιστασιακού ερευνητή Κων/νου Γ. Κωστοπούλου στην οποία αναφέρεται: «Ο Ήρωας Στρατιώτης, χτυπώντας πάνω στα βράχια, στην διαδρομή της πτώσεώς του στον γκρεμό από τον βράχο της Ακροπόλεως, όταν τελικά κατρακυλώντας, έπεσε στην οδό Θρασύλλου στην Πλάκα, είχε πολτοποιηθεί και η στολή του ήταν καταξεσκισμένη. Όταν τον περιμάζεψαν κάτοικοι τής Πλάκας, δεν βρήκαν τίποτε επάνω του εκτός από ένα τσαλακωμένο ταχυδρομικό δελτάριο στο οποίο έγραφε πολύ κακογραμμένα το όνομα τού παραλήπτη: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΟΥΚΙΔΗΣ. Αυτά τα στοιχεία είχαν καταθέσει δύο γέροντες σχετικά με το ανωτέρω περιστατικό». 

*********************** 

Οι ήρωες αναδεικνύονται από τις πράξεις και τα κίνητρα……………και δεν υπάρχει ωραιότερο και αγνότερο κίνητρο από τον αγώνα για ελευθερία και την προσφορά ζωής στην πατρίδα.

πηγές:
1.  http://www.pare-dose.net/?p=2795
2.  Βικιπαίδεια

Χείλων