ΕΛΣΤΑΤ: Να αλλάξει πρόεδρος, όχι νόμος


Και νέα ανατροπή του ιδρυτικού νόμου της ΕΛΣΤΑΤ καταγγέλλει ο Σύλλογος Υπαλλήλων δια του εφαρμοστικού νόμου.
Σύμφωνα με τον Πανελλήνιο Σύλλογο Υπαλλήλων της ΕΛΣΤΑΤ, αρκεί μια απλή ανάγνωση του εφαρμοστικού νόμου που θα ψηφιστεί άμεσα, για να αποδειχθεί και στον πιο δύσπιστο, ότι όχι μόνο δεν προσφέρει απολύτως τίποτα στην ανεξαρτησία της ΕΛΣΤΑΤ, αλλά απεναντίας την δένει χειροπόδαρα και την εξαρτά απόλυτα από τον Πρόεδρό της, «τον οποίο τόσο πολύ εμπιστεύονται οι δανειστές μας».
Ο κ.Γεωργίου με τη σειρά του προσπαθώντας να ευχαριστήσει τους εκτός συνόρων υποστηρικτές του φροντίζει να τους δώσει την πλειοψηφία στο «νέο συμβούλιο» το οποίο δημιουργεί.

Με αυτό τον τρόπο η πλειοψηφία του συμβουλίου δεν θα αποτελείται από Έλληνες, οι δε εργαζόμενοι θα απουσιάζουν εντελώς.

Ο νέος νόμος ρίχνει στην ΕΛΣΤΑΤ τη σκιά μιας σύγχρονης απολυταρχίας που παρουσιάζεται ως κώδικας ορθής πρακτικής σύμφωνα με τα Ευρωπαϊκά πρότυπα, αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση.

Και συνεχίζουν: Στη συνείδηση όμως των Ελλήνων πολιτών θα αποτελεί κώδικα ορθής υποταγής αφού οι μέθοδοι, τα πρότυπα και οι διαδικασίες με τις οποίες θα  παράγονται  τα στοιχεία θα αποφασίζονται από ένα και μόνο πρόσωπο (άρθρο 323 παρ.14  σ.ν.), χωρίς έλεγχο και διαφάνεια!

Εντός της ΕΛΣΤΑΤ ο κ. Γεωργίου έχει κάνει τη συναδελφικότητα μέθοδο. Το λέμε αυτό γιατί ενώ καλλιεργεί «αέρα» συναδελφικότητας, δεν κρύβει τα αισθήματα απαξίωσης προς τους υπηρεσιακούς παράγοντες αφού κανένας απ’ αυτούς δε θα συμμετέχει στο υπό σύσταση συμβούλιο της ΕΛΣΤΑΤ.

Τελειώνοντας, η δομή της διοίκησης και λειτουργίας της ΕΛΣΤΑΤ όπως προτείνεται στο σχέδιο νόμου με αφαίρεση κάθε θεσμικού –κοινοβουλευτικού μηχανισμού ελέγχου και διασφάλισης της ανεξαρτησίας της, αφού καταργείται η συλλογικότητα του συμβουλίου της ΕΛΣΤΑΤ όπως προβλεπόταν στον ιδρυτικό της νόμο, δεν συνιστά πρόοδο αλλά οπισθοδρόμηση.

Αυτονόητο λοιπόν είναι ότι μετά από όλες αυτές τις επεμβάσεις, ο κ. Γεωργίου δεν ταυτίζεται με την ανεξαρτησία της ΕΛΣΤΑΤ, αλλά με την απώλεια της.

Σημερινή λοιπόν αναγκαιότητα, δεν είναι η αλλαγή του νόμου της ΕΛΣΤΑΤ, αλλά η αλλαγή του Προέδρου της.

Το υπόμνημα του Συλλόγου

Ως γνωστόν, η Γενική Γραμματεία Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Ελλάδος καταργήθηκε το έτος 2010, για να δημιουργηθεί στη θέση της η Ελληνική Στατιστική Ανεξάρτητη Αρχή (Ν. 3832/2010). Η λογική της αντικατάστασης της τ. Γενικής Γραμματείας από μία Ανεξάρτητη Αρχή ήταν η διασφάλιση της ανεξαρτησίας και της ποιότητας κατά τη διαμόρφωση των επίσημων στατιστικών της Χώρας, με τη μη υπαγωγή της επίσημης στατιστικής αρχής σε κυβερνητικό έλεγχο, παρά μόνο σε έλεγχο από τη Βουλή.

Οι εργαζόμενοι στην τέως ΓΓ ΕΣΥΕ είχαμε εγκαίρως και δημοσίως τοποθετηθεί, ότι σημασία δεν έχει τόσο η νομική φύση της επίσημης στατιστικής αρχής (αν θα είναι Γ.Γ. ή Ανεξάρτητη Αρχή) όσο η διασφάλιση της λειτουργικής ανεξαρτησίας της στην πράξη - και προς τον σκοπό αυτό αγωνισθήκαμε.

Πραγματικά, όταν ιδρύθηκε η ΕΛ.ΣΤΑΤ. ως Ανεξάρτητη Αρχή, είχε από τον ιδρυτικό της νόμο τα θεσμικά εχέγγυα ώστε να μπορεί να λειτουργήσει πραγματικά ανεξάρτητα από κάθε πολιτικό έλεγχο και επιρροή.

Δυστυχώς, ο θεσμικός αυτός σχεδιασμός και η ουσία του ιδρυτικού νόμου της ΕΛ.ΣΤΑΤ. διαψεύσθηκε με τον χειρότερο τρόπο στην πράξη.

Οι εργαζόμενοι στην ΕΛ.ΣΤΑΤ., όταν διαπιστώσαμε το μέγεθος του προβλήματος που ανέκυψε και το οποίο είναι πλέον γνωστό σε όλους, ήδη από τον Οκτώβριο του 2010 θέσαμε το ζήτημα της διοίκησης και λειτουργίας της ΕΛΣΤΑΤ με γραπτή αναφορά στον Πρόεδρο της Βουλής, στον Υπουργό Οικονομικών και σε άλλους θεσμικούς φορείς.

Αντί αντιμετώπισης των πραγματικών αιτιών του προβλήματος, επιλέχθηκε η τροποποίηση του ιδρυτικού Νόμου της ΕΛΣΤΑΤ, με σταδιακή συγκέντρωση υπερεξουσιών στον Πρόεδρο της Αρχής και αντίστοιχη αποδυνάμωση του συλλογικού οργάνου διοίκησης της Αρχής (με τον Ν. 3899/2010).

Με το προωθούμενο ως άνω Σ/Ν, και εφόσον αυτό ψηφισθεί, επέρχεται πλέον πλήρης μεταστροφή της φυσιογνωμίας της ΕΛΣΤΑΤ, με την πλήρη συγκέντρωση κάθε εξουσίας στον Πρόεδρο αυτής ως προς τη διοίκηση και διαχείριση της ΕΛΣΤΑΤ και την παραγωγή των επισήμων εθνικών στατιστικών, χωρίς να δημιουργείται ένα ευρύτερο θεσμικό σύστημα το οποίο να διασφαλίζει ικανοποιητικά την ανεξαρτησία, αποτελεσματικότητα και διαφάνεια ως προς τη λειτουργία της ΕΛΣΤΑΤ.

Ειδικότερα:

Ι. Γενικές Παρατηρήσεις

1.  Η επιχειρούμενη, όπως εξαγγέλλεται με το εν λόγω Σ/Ν, διασφάλιση της ανεξαρτησίας της ΕΛ.ΣΤΑΤ. και βελτίωση της θεσμικής της δομής και λειτουργίας αυτής, στην πράξη κατά μείζονα λόγο συνίσταται, όπως προκύπτει από το Σ/Ν, στην κατάργηση του συλλογικού οργάνου διοίκησης της ΕΛ.ΣΤΑΤ. και στην κατάργηση κάθε αποφασιστικής αρμοδιότητας άλλου οργάνου, πέραν του Προέδρου της ΕΛ.ΣΤΑΤ.

Η υπερσυγκέντρωση αυτή αρμοδιοτήτων στο πρόσωπο του Προέδρου της ΕΛ.ΣΤΑΤ. είναι ενδεχόμενο να αποδειχθεί αμφίβολης αποτελεσματικότητας.
Σε κάθε περίπτωση, είναι αναγκαίο (εφόσον αυτή η ρύθμιση εντέλει επιλεγεί) να συνοδευθεί από ένα πλήρες σύστημα ελέγχου, ιδίως από την Βουλή, η οποία πρέπει να ασκεί πραγματική εποπτεία επί της ΕΛ.ΣΤΑΤ. Η διασφάλιση συστήματος ελέγχου, εντός της ΕΛ.ΣΤΑΤ. (δυσχερές άνευ συλλογικού οργάνου διοίκησης) και επί της ΕΛ.ΣΤΑΤ. (από τη Βουλή και πάντως όχι από την Κυβέρνηση) είναι απαραίτητη προκειμένου να διασφαλίζεται θεσμική ισορροπία και χρηστή διοίκηση καθώς και διαφάνεια στη διαχείριση και λειτουργία της ΕΛ.ΣΤΑΤ.

Η δομή της ΕΛ.ΣΤΑΤ., όπως προτείνεται από το Σ/Ν, δια της συγκέντρωσης κάθε αρμοδιότητας στον Πρόεδρο αυτής, συνιστά κατ’ ουσίαν επιστροφή στη δομή της Γενικής Γραμματείας, στον βαθμό που ο εκάστοτε Πρόεδρος της Αρχής θα συμπλέει (άμεσα ή έμμεσα, ρητά ή σιωπηρά) προς τις κατευθύνσεις και επιθυμίες του εκάστοτε Υπουργείου Οικονομικών, με μόνη ουσιαστική διαφορά από το καθεστώς της Γενικής Γραμματείας την (επιχειρούμενη) απομάκρυνση της πολιτικής ευθύνης του Υπουργείου Οικονομικών για πράξεις και παραλείψεις της Αρχής, δια της θεσμικής ανακήρυξης αυτής ως «Ανεξάρτητης» (με αφαίρεση ωστόσο κάθε θεσμικού μηχανισμού διασφάλισης τέτοιας ανεξαρτησίας, όπως είναι πρωτίστως η ύπαρξη συλλογικού οργάνου διοίκησης μη απολύτως ελεγχομένου από την Κυβέρνηση).

2. Ζητούμενο το κατά πόσον είναι δέον να ενισχύεται θεσμικά τόσο καταλυτικά η εξουσία του Προέδρου της ΕΛ.ΣΤΑΤ. ενόσω εκκρεμεί, έστω τύποις, η διερεύνηση ζητημάτων ενδεχόμενης ευθύνης του νυν Προέδρου της από την Βουλή και την Δικαιοσύνη.

Θα ήταν δέον να μην εκκρεμούν οι εν λόγω κοινοβουλευτικές και δικαστικές διαδικασίες κατά τον χρόνο ψήφισης του Σ/Ν και θέσης σε ισχύ του ως Νόμου, ώστε να μην εγερθεί και ζήτημα ενδεχόμενης παρέμβασης της μίας Λειτουργίας στο έργο της άλλης.

ΙΙ.  Κατ’ άρθρο Σ/Ν Παρατηρήσεις

1.  Με το άρθρο 1 του Σ/Ν τίθεται υποχρέωση εφαρμογής του Κώδικα Ορθής Πρακτικής της Eurostat, όπως κάθε φορά ισχύει, ο οποίος ωστόσο είναι κείμενο νομικά μη δεσμευτικό, εκδιδόμενο από την Ευρωπαϊκή  Επιτροπή.

Κατ’ αυτόν τον τρόπο, ο εθνικός Νομοθέτης εκχωρεί την κανονιστική αρμοδιότητα για την ανάπτυξη, παραγωγή και διάδοση των στατιστικών από τους φορείς του ΕΛ.Σ.Σ. στην Ε. Επιτροπή, η οποία θα δύναται να ασκεί αυτή μέσω του Κώδικα Ορθής Πρακτικής και των τροποποιήσεών του και κατ’ επέκταση χωρίς την απαιτούμενη διαδικασία για την έκδοση νομικά δεσμευτικών πράξεων ευρωπαϊκών ή εθνικών οργάνων.

Το ζήτημα δεν είναι η εφαρμογή κανόνα δικαίου ευρωπαϊκής προέλευσης, αλλά η έλλειψη νομικής δεσμευτικότητας του εν λόγω Κώδικα, σε συνδυασμό με την πρόσδοση ισχύος κανόνα δικαίου σε αυτόν, όπως κάθε φορά θα ισχύει, μέσω της προτεινόμενης διάταξης του Σ/Ν.

Συνιστά στο άρθρο 4 Ανεξάρτητη συμβουλευτική επιτροπή αποτελούμενη από 5 μέλη που στην πλειοψηφία τους προέρχονται από φορείς εκτός Ελλάδος  και χωρίς τη συμμετοχή εμπειρογνώμονα  της ΕΛΣΤΑΤ.

2.  Η πρόβλεψη στο άρθρο 8 του Σ/Ν ότι δύναται να μην απαιτείται δημοσίευσή «του» (ήτοι του Κανονισμού) εγείρει ζητήματα νομιμότητας, καθώς πρόκειται για κανονιστική διοικητική πράξη της οποίας απαιτείται δημοσίευση.  

3.  Η πρόβλεψη στο άρθρο 14 περ. ιβ) του Σ/Ν της δυνατότητας του Προέδρου της ΕΛΣΤΑΤ να μεταβιβάζει αρμοδιότητές του σε άλλα όργανα της ΕΛ.ΣΤΑΤ. και να εξουσιοδοτεί όργανα της ΕΛ.ΣΤΑΤ. να υπογράφουν «με εντολή Προέδρου» έγγραφα ή άλλες πράξεις κ.ο.κ. είναι γενική, άνευ ποιοτικού ή ποσοτικού περιορισμού.

Εγείρεται ζήτημα νομιμότητας ως προς μεταβίβαση κάθε είδους αρμοδιότητας σε όργανα τα οποία δεν θα διαθέτουν την απαιτούμενη εκ του Νόμου επιστημονική κατάρτιση και επαγγελματική εξειδίκευση του Προέδρου της ΕΛ.ΣΤΑΤ. ή για ειδικώς ρυθμιζόμενα από τη νομοθεσία ζητήματα (λ.χ. συμβάσεις δημοσίων προμηθειών).

4.  Το άρθρο 18 του Σ/Ν περί την ανάθεση συμβάσεων έργου σε φυσικά πρόσωπα χρήζει ελέγχου σε συνάρτηση με τη γενικότερη νομοθεσία για τη σύναψη συμβάσεων έργων στο δημόσιο τομέα.

Συμπερασματικά

Ο Πανελλήνιος Σύλλογος Υπαλλήλων της ΕΛΣΤΑΤ εκφράζει για άλλη μία φορά την έντονη αντίρρησή του στην επιχειρούμενη ανατροπή της θεσμικής λογικής του ιδρυτικού Νόμου της ΕΛΣΤΑΤ, ο οποίος στηρίζεται αφενός στην ύπαρξη εσωτερικών θεσμικών ισορροπιών με την πρόβλεψη συλλογικού οργάνου διοίκησης, και αφετέρου στην ύπαρξη ουσιαστικής εποπτείας από τη Βουλή με την πρόβλεψη συγκεκριμένων αρμοδιοτήτων αυτής επί της ΕΛΣΤΑΤ.

Το γεγονός ότι ανέκυψαν τα γνωστά προβλήματα στη διοίκηση και λειτουργία της ΕΛΣΤΑΤ δεν σημαίνει ότι απαιτείται πλήρης ανατροπή της λογικής και των ρυθμίσεων του ιδρυτικού Νόμου της ΕΛΣΤΑΤ, όπως επιχειρείται εν προκειμένω, αλλά ότι απαιτείται να εντοπισθούν και αντιμετωπισθούν τα πραγματικά αίτια των προβλημάτων αυτών.

Η θεσμική υποχώρηση προς μία υπερσυγκεντρωτική και αδιαφανή δομή της ΕΛΣΤΑΤ, η οποία θα επιτρέπει την εξάρτηση από κυβερνητικό έλεγχο, δεν συνιστά πρόοδο και θα αποδειχθεί αλυσιτελής - και για τον λόγο αυτό δεν πρέπει να επιτραπεί από την Βουλή των Ελλήνων.

Ο Πρόεδρος, Νίκος Κλουβάτος
Ο Γ.Γ. Αντώνης Τρακάκης

Σχόλια