Περιβάλλον: Νέοι χάρτες προσφέρουν στους ευρωπαίους λεπτομερείς εικόνες της ατμοσφαιρικής ρύπανσης που προέρχεται από διάσπαρτες πηγές

Το πανευρωπαϊκό μητρώο αποβλέπει στην προώθηση της ενεργού συμμετοχής των ευρωπαίων στη λήψη των αποφάσεων που επηρεάζουν το περιβάλλον. Οι νέοι επιγραμμικοί (ηλεκτρονικοί) χάρτες που δημοσιεύθηκαν σήμερα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος, σε στενή συνεργασία με το Κοινό Κέντρο Ερευνών, την εσωτερική επιστημονική υπηρεσία της Επιτροπής, επιτρέπει για πρώτη φορά στους πολίτες να επισημαίνουν τις κύριες διάσπαρτες πηγές ατμοσφαιρικής ρύπανσης, όπως είναι οι κάθε είδους μεταφορές και οι αεροπορικές δραστηριότητες. Η νέα σειρά 32 χαρτών δείχνει τα σημεία στα οποία εκλύονται ρύποι, όπως είναι τα οξείδια του αζώτου και τα αιωρούμενα σωματίδια. Συμπληρώνει υφιστάμενα δεδομένα σχετικά με τις εκπομπές από μεμονωμένες βιομηχανικές μονάδες, προερχόμενα από το Ευρωπαϊκό Μητρώο Έκλυσης και Μεταφοράς Ρύπων (E-PRTR).

Η Ευρωπαία Επίτροπος Janez Potočnik δήλωσε: “Η γνώση είναι ζωτικής σημασίας παράγοντας για την αξιοπιστία των ενεργειών μας. Προσφέρει επίσης στους πολίτες μας σημαντικές πληροφορίες. Οι εν λόγω χάρτες αποτελούν δείγμα σαφούς δέσμευσης για την αύξηση της κατανόησης του καθενός για τις πηγές της ατμοσφαιρικής ρύπανσης."

Η καθηγήτρια Jacqueline McGlade, Εκτελεστική Διευθύντρια του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος, προσέθεσε: “Η ατμοσφαιρική ρύπανση αποτελεί μία σοβαρή απειλή για την υγεία, ιδίως σε ομάδες υψηλού κινδύνου όπως είναι τα παιδιά και τα άτομα με αναπνευστικά προβλήματα. Ενημερώνοντας τους πολίτες για την ατμοσφαιρική ρύπανση από τις μεταφορές, τα νοικοκυριά και άλλες πηγές στις περιοχές που ζουν, οι εν λόγω χάρτες τους δίνουν τη δυνατότητα να πιέσουν τις αρχές ώστε αυτές να προχωρήσουν σε βελτιώσεις.”

Το E-PRTR, το οποίο δρομολογήθηκε το 2009 προκειμένου να βελτιώσει την πρόσβαση στις περιβαλλοντικές πληροφορίες, περιέχει ήδη δεδομένα που έχουν εισαχθεί από μεμονωμένες βιομηχανικές μονάδες (σημειακές πηγές) και, από σήμερα, πληροφορίες για τις εκπομπές από τις οδικές μεταφορές, τη ναυτιλία, την αεροπορία, τη θέρμανση κτιρίων, τη γεωργία και τις μικρού μεγέθους επιχειρήσεις (διάσπαρτες πηγές).

Οι διάσπαρτες πηγές ρύπανσης είναι διεσπαρμένες ή/και συγκεντρωμένες σε περιοχές με υψηλή πυκνότητα πληθυσμού. Ένας μεγάλος αριθμός μικρών εκπομπών από σπίτια και οχήματα δημιουργούν, αθροιστικά, μια μεγάλη διάσπαρτη πηγή ρύπανσης, ιδίως στις πόλεις.

Η νέα, συνολική σειρά 32 χαρτών επιτρέπει στους ευρωπαίους να παρατηρούν, σε κλίμακα 5 χλμ επί 5 χλμ τα σημεία όπου εκπέμπονται οι ρύποι. Περιλαμβάνουν λεπτομέρειες για τα οξείδια του αζώτου (NO_X), τα οξείδια του θείου (SO_X), το μονοξείδιο του άνθρακα (CO), την αμμωνία (NH₃) και τα αιωρούμενα σωματίδια (PM₁₀).

Τι δείχνουν οι χάρτες;

Ενώ στα δεδομένα για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα έχουν πρόσβαση τόσο οι εθνικοί, όσο και οι ευρωπαίοι πάροχοι δεδομένων¹, τα εν λόγω δεδομένα δεν περιλαμβάνουν πληροφορίες σχετικά με τις διάφορες πηγές ρύπανσης. Οι νέοι χάρτες προωθούν την ευαισθητοποίηση για τις τοπικές εκλύσεις ατμοσφαιρικών ρύπων και επιτρέπουν στους πολίτες να συγκεντρώσουν την προσοχή τους στη δική τους περιοχή. Επιπλέον, εμπειρογνώμονες για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα δεδομένα για την κατάρτιση μοντέλων, με τη βοήθεια των οποίων προβαίνουν σε εκτιμήσεις των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των τοπικών εκπομπών.

Για παράδειγμα, οι χάρτες χωρικής κατανομής αποκαλύπτουν μεγάλης έκτασης επίκεντρα πυκνών εκπομπών αμμωνίας (NH₃) γεωργικής προέλευσης στην κοιλάδα του Πο στην Ιταλία, στη Βρετάνη της Γαλλίας, στις χώρες της Μπενελούξ. Τα υψηλά επίπεδα εκπομπών αμμωνίας βλάπτουν το περιβάλλον, συμβάλλοντας στην οξίνιση και τον ευτροφισμό του εδάφους και των γλυκών υδάτων.

Επίσης δείχνουν την έκταση στην οποία οι εκπομπές NO_X και PM₁₀ από τις οδικές μεταφορές μολύνουν μεγάλα πολεοδομικά συγκροτήματα και τις περιοχές γύρω από τους κύριους άξονες των οδικών δικτύων. Ειδικότερα, στις πόλεις, οι οδικές μεταφορές συμβάλλουν σημαντικά στην περιεκτικότητα σε PM₁₀ του αέρα που αναπνέουμε.

Προκειμένου να δείτε τους χάρτες, επισκεφτείτε τον ιστότοπο:

http://prtr.ec.europa.eu/DiffuseSourcesAir.aspx

Ιστορικό

Το 2003, τα μέρη της σύμβασης του Ώρχους– συμπεριλαμβανομένης της ΕΕ – συνήψαν το Πρωτόκολλο για τα μητρώα έκλυσης και μεταφοράς ρύπων (PRTR), το οποίο άρχισε να ισχύει στις 8 Οκτωβρίου 2009. Η ΕΕ έχει προχωρήσει πέραν του Πρωτοκόλλου PRTR, απαιτώντας από τα κράτη μέλη της να της κοινοποιούν πληροφορίες για πέντε επιπλέον ρύπους, πέραν των 85 ουσιών που είναι εγγεγραμμένες στον κατάλογο, και επιβάλλοντας αυστηρότερα κατώτατα όρια κοινοποίησης για άλλους έξι.

Οι πληροφορίες στο E-PRTR επικαιροποιούνται τον Μάιο κάθε έτους. Πέραν των 27 κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, περιλαμβάνει επίσης δεδομένα από την Ελβετία, την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και τη Νορβηγία. Η Σερβία άρχισε να κοινοποιεί στοιχεία στο E-PRTR το 2011. Ο ιστότοπος περιλαμβάνει τώρα νέες πληροφορίες για τις εκπομπές στον ατμοσφαιρικό αέρα από διάσπαρτες πηγές, από το 2008, καλύπτοντας ζωτικής σημασίας ρύπους Περισσότερες πληροφορίες για τις εκπομπές από διάσπαρτες πηγές στα ύδατα και στο έδαφος θα περιληφθούν τα επόμενα έτη.

Σχετικά με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος (EΟΠ)

Έδρα του ΕΟΠ είναι η Κοπεγχάγη. Ο Οργανισμός συμβάλλει στη σημαντική και μετρήσιμη βελτίωση του περιβάλλοντος της Ευρώπης, προσφέροντας έγκαιρες, στοχοθετημένες, χρησιμοποιήσιμες και αξιόπιστες πληροφορίες για τους χαράσσοντες πολιτική και για το ευρύ κοινό.

Για περισσότερες πληροφορίες: http://www.eea.europa.eu/

Σχετικά με το Κοινό Κέντρο Ερευνών (ΚΚΕρ)

Το Κοινό Κέντρο Ερευνών (ΚΚΕρ) είναι η εσωτερική επιστημονική υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με αποστολή να παρέχει επιστημονική και τεχνική στήριξη, προσαρμοσμένη στις ανάγκες του πελάτη, για τη χάραξη, ανάπτυξη, άσκηση και παρακολούθηση των πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η βάση δεδομένων των εκπομπών για την παγκόσμια ατμοσφαιρική έρευνα (EDGAR) του ΚΚΕρ αναλύει τις τάσεις των ανθρωπογενών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και των ατμοσφαιρικών ρύπων, σε παγκόσμιο επίπεδο, σε κλίμακα περίπου 10 χλμ επί 10 χλμ.

Για περισσότερες πληροφορίες: http://edgar.jrc.ec.europa.eu/

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την ενωσιακή πολιτική με αντικείμενο τον ατμοσφαιρικό αέρα: http://ec.europa.eu/environment/air/index_en.htm

1 Για παράδειγμα, το EEA Ozone web: http://www.eea.europa.eu/maps/ozone/map και κατάλογος των τοπικών και εθνικών πάροχων σχεδόν άμεσων δεδομένων για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα: http://www.eea.europa.eu/maps/ozone/resources/about-the-data