Πάσχα στο χωριό

Ναούμης Νικόλαος

Στον καιρό του μνημονίου και της εθνικής κατάθλιψης που βρίσκεται διάχυτη στην ατμόσφαιρα, υποδεχόμαστε την Μ. Εβδομάδα. Η σύγκριση είναι αναπόφευκτη… Μ’ αυτές τις γραμμές όμως, δεν έχω την διάθεση να φορτίσω περισσότερο το κλίμα. Αντιθέτως, θα προσπαθήσω να δώσω μια πιο ευχάριστη νότα, καθώς δεν πρέπει να λησμονούμε, ότι μετά την σταύρωση και το πένθος, ακολουθεί η Ανάσταση!

Η περίοδος του Πάσχα, για μένα προσωπικά, πάντα είχε κάτι το ιδιαίτερο, κάτι το ξεχωριστό. Οι μνήμες μου, έχουν συνδυάσει την μεγάλη αυτή εβδομάδα της Ορθοδοξίας, με τις εικόνες, τα χρώματα και τα’ αρώματα του χωριού μου. Πάντα θυμάμαι και νοσταλγώ, αυτή την περίοδο, τότε που μικρό παιδί ακόμα, μαζί με τα άλλα παιδιά του χωριού... ξεκινούσαμε την ιερή αυτή εβδομάδα, από το Σάββατο του Λαζάρου, τιμώντας το έθιμο που απαντάται στην ευρύτερη περιοχή του Ξηρομέρου.

Έτσι, την παραμονή της γιορτής του Λαζάρου, στην Παλαιομάνινα, όλα σχεδόν τα παιδιά – μαθητές προετοιμαζόμασταν τα παλαιότερα χρόνια για το έθιμο του «Λαζάρου». Από τρία ξύλα (συνήθως καδρόνια) ίσου μήκους σχηματίζαμε ένα ισοσκελές περίπου τρίγωνο. Ύστερα, ένα μεγάλο ξύλ… συνήθως κι αυτό από καδρόνι) στο ύψος περίπου των παιδιών, έτεμνε τη βάση του τριγώνου αυτού. Στη συνέχεια, κρεμούσαμε, δεξιά και αριστερά από τη βάση του τριγώνου, μεγάλα κουδούνια γιδιών και τραγιών (κύπρια), ενώ στολίζαμε το τρίγωνο με δάφνες, που τις μαζεύαμε από τη «Γκούβα α Ντελί» (Σπηλιά όπου έμενε και όπου σκοτώθηκε ο λήσταρχος Δελής), και αγριολούλουδα. Επίσης, πάνω στα κύπρια και στα στεφάνια από λουλούδια και δάφνη ρίχναμε χρωματιστά τσεμπέρια. Ανήμερα, όλα ήταν έτοιμα. Έτσι, τα παιδιά, κατά ομάδες, περιφέραμε στο χωριό τον δικό μας «Λάζαρο», κουνώντας, για να χτυπάνε όσο το δυνατόν ηχηρότερα, τα κύπρια, τραγουδώντας παράλληλα και το τραγούδι του Λαζάρου, που συνόδευε όλη την διαδικασία.

Την παραμονή των Βαΐων το βράδυ, οι νιόπαντρες γυναίκες του χωριού, προσέφεραν στην εκκλησία καλάθια με βάγια, τα οποία την επόμενη μέρα, μετά την θεία λειτουργία που όλο το χωριό έδινε το παρών, διανέμονταν στους πιστούς, μια συμβολική κίνηση, για να θυμίζει σε όλους μας, την υποδοχή του Κυρίου, στα Ιεροσόλυμα.

Ακολουθεί η Μ. Εβδομάδα που μέσα σε ευλαβική κατάνυξη, δίναμε το παρών κάθε βράδυ στην εκκλησία, παρακολουθώντας και συμμετέχοντας νοερά, στην κορύφωση του θείου δράματος. Θα πρέπει να σημειώσω σ’ αυτό το σημείο, ότι η όλη αυτή προετοιμασία μας συνοδευόταν από νηστεία, που όλοι τηρούσαμε απαρέγκλιτα, τουλάχιστον αυτή την εβδομάδα.

Φτάνοντας η Μ. Πέμπτη, το κάθε σπίτι, άρχιζε τις προετοιμασίες του για να υποδεχτεί την Ανάσταση, με την βαφή των κόκκινων αυγών και την Παρασκευή των λαμπροκούλουρων, που σαν μικρά παιδιά, βρίσκαμε πολύ ενδιαφέρουσες και τις παρακολουθούσαμε από πολύ κοντά. Τα κόκκινα αυγά, συμβολίζουν το αίμα του Ιησού, που την μέρα αυτή οδηγήθηκε στην Σταύρωση. Ξημερώνοντας η Μ. Παρασκευή, όλοι μ’ ένα μπουκέτο λουλούδια, πηγαίναμε στην εκκλησία, προσφέροντας τα για τον στολισμό του Επιταφίου, συνδράμοντας έτσι, τις αγνές κοπέλες του χωριού, που είχαν επιφορτιστεί μ’ αυτό το καθήκον. Το βράδυ, ακολουθούσε η περιφορά του Επιταφίου, που μόλις ολοκληρωνόταν, ξεστολίζονταν και τα άνθη προσφέρονταν στους πιστούς ως ευλογία.

Πάντα θυμάμαι με νοσταλγία, το Μ. Σάββατο, διότι εκείνη την μέρα, ο νονός και η νονά μου έφερναν την λαμπάδα και τα δώρα μου! Πάντα θυμάμαι με λαχτάρα, να ξετυλίγω τα πολύχρωμα χαρτιά για να δω τι με περίμενε! Το βράδυ, ντυμένοι με τα καλύτερα μας ρούχα και τις λαμπάδες μας ανά χείρας, πηγαίναμε στην εκκλησία, αναμένοντας με ανυπομονησία την Ανάσταση του Κυρίου. Βέβαια, σαν μικρό παιδί, πιο πολύ μ’ ενδιέφερε να δω αν η λαμπάδα μου είναι καλύτερη απ’ αυτές των άλλων παιδιών! Όταν η χαρμόσυνη ώρα έφτανε και το Χριστός Ανέστη δονούσε την ατμόσφαιρα, κάτι άλλαζε… Οι δύο αυτές λέξεις, σαν να μας ξυπνούσαν από τον λήθαργο. Με μια ζωντάνια άνευ προηγουμένου για το προχωρημένο της ώρας, με βήμα ταχύ, τρέχαμε να πιάσουμε θέση στο εορταστικό τραπέζι, που στρωμένο μας περίμενε στο σπίτι, για να κορέσει τα άδεια από τη νηστεία στομάχια μας!

Την Κυριακή του Πάσχα, όταν αποφασίζαμε να ξυπνήσουμε, διαπιστώναμε, ότι το αρνί σουβλιζόταν ήδη και κόντευε να ψηθεί! Φρόντιζαν γι’ αυτό, οι μεγαλύτεροι… Η τσίκνα στην ατμόσφαιρα, γαργαλούσε τις αισθήσεις μας, που με κόπο τις ξεγελούσε, ένα κομμάτι από την πέτσα του αρνιού που μας έδιναν όσοι ήταν επιφορτισμένοι με το καθήκον να σουβλίζουν. Όλη αυτή την ημέρα, κάθε αυλή του χωριού, φιλοξενούσε κι ένα μικρό γλέντι, χωρίς σταθερές παρέες, καθώς όλοι ήταν καλεσμένοι σε όλους. Σε κάθε αυλή, ήταν καλεσμένος όποιος ήθελε. Κάθε γλέντι, συνοδεύονταν από τους ήχους της παραδοσιακής μας μουσικής, με το κλαρίνο να απογειώνει την διάθεση. Όμορφες εικόνες, που με το πέρασμα των χρόνων, τείνουν να εξαφανιστούν…

Κάτι τέτοιες στιγμές, μας αποδεικνύουν περίτρανα, πως είμαστε ένας λαός ξεχωριστός. Κάτι τέτοιες στιγμές, μας δείχνουν τον δρόμο που πρέπει ν’ ακολουθήσουμε για να βρούμε και πάλι την χαμένη μας ταυτότητα. Δεν μας ταιριάζουν εμάς η κατάθλιψη και τα κατεβασμένα μούτρα που κάποιοι προσπαθούν να μας επιβάλλουν. Με κάτι τέτοιες στιγμές, αν εξακολουθήσουμε να τις ζούμε, σίγουρα θα κάνει αυτούς που προσπαθούν κάτι τέτοιο, να φάνε τα δικά τους μούτρα. Όπως λέει κι ένα τραγουδάκι, … Έλληνες είμαστε, θα βρούμε τρόπο, να ζωντανέψουμε αυτό τον τόπο!

Καλό Πάσχα και καλή Ανάσταση σε όλους!!!

Πολιτικός επιστήμονας

www.naoumis-nikos.gr