Αμάθεια, ημιμάθεια, προπέτεια, παρασιτισμός, μεταπρατισμός ιδεών και τούμπαλιν.

«Στις παρούσες συνθήκες η κοντινή Κωνσταντινούπολη είναι για εμάς μια κάποια λύση» και άλλα συναφή, συνεπαγόμενα και συμπαρομαρτούντα

Παναγιώτης Ήφαιστος*

Η είδηση από την Καθημερινή δεν εκπλήττει για μια σειρά λόγους που μας προσφέρουν την ευκαιρία να κάνουμε και μερικά επίκαιρα σχόλια.

    α) Τα έθνη της περιοχής πάντα επικοινωνούσαν, πάντα συναλλάσσονταν και πάντα αλληλοεμπλουτίζονταν. Αυτό ήταν και ατομικές επιλογές και μακραίωνος τρόπος ζωής. Όποιος θέλει να αποτοξινωθεί από ιστοριογραφικά ανέκδοτα δεν έχει παρά να διαβάσει δύο από τους σημαντικότερους "ιστορικούς" της περιοχής μας στην σύγχρονη εποχή, τον Ρήγα Βελεστινλή και τον Κωνσταντίνο Καβάφη. Δεν είναι μόνο ότι περιγράφουν την προ-μοντερνιστική εποχή αλλά επίσης το γεγονός ότι με ιδιοφυή τρόπο προσφέρουν γενικεύσεις που αφενός δίνουν τον σφυγμό των σχέσεων σε επίπεδο ανθρώπων και σχέσεων εθνών και αφετέρου οι γενικεύσεις αυτές μπορούν να αναχθούνσε αληθείς παραστάσεις μοναδικής ακρίβειας στον διαχρονικό ανθρώπινο βίο.

    β) Δεν εκπλήττει η είδηση επίσης καθότι μιας και το νεοελληνικό κράτος διαλύεται πνευματικά, ηθικά και πολιτικά, πολλοί ενστικτωδώς προσανατολίζονται προς Ανατολάς ... Βέβαια, σίγουρα θα απογοητευτούν αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία. Καθότι φαινομενικά μπορεί το νεο-τουρκικό εξίσου μοντερνιστικό να φαίνεται να εξελίσσεται στα σκαλοπάτια της πολιτικής και οικονομικής ισχύος αλλά αυτό είναι απατηλό. Το στοίχημα των Νταβούτογλου / Ερτογάν είναι καταδικασμένο για ένα εκατομμύριο λόγους που δεν είναι του παρόντος. Είναι μεν αναγκαίο το άλμα προς τα μπροστά για να επιβιώσει η Τουρκία αλλά ιδιαίτερα λόγω της μυωπίας απέναντι στην κοινωνία της Ελλάδας που θεωρεί προγραμματικά εκμηδενισμένη ήδη πάσχει από το σύνδρομο της υπερεξάπλωσης και δη της επαναστατικής. Το έγραψα και στον ίδιο τον Νταβούτογλου. Μπορεί τα αστεία ζεϊμπέκικα και κουμπαριές των πρωθυπουργών μας να σας έπεισαν ότι η Ελλάδα εκμηδενίστηκε αλλά δεν καταλάβατε γιατί άλλο οι έλληνες και άλλο το νεο-ελληνικό κράτος. Ζημιές λοιπόν οι έλληνες σίγουρα θα πάθουν αλλά το ζήτημα πόσο στο τέλος θα στοιχίσουν στους θύτες. Ας το αφήσουμε, όμως, κάποια στιγμή θα δημοσιοποιήσω τα κείμενά μου προς τον Νταβούτογλου.

    γ) Ας αφήσουμε λοιπόν το σύνηθες αν όχι αναμενόμενο γεγονός ότι κάποιοι αναζητούν δουλειά στην Τουρκία και ας δούμε την ουσία. Αυτό που πρέπει να εκπλήττει είναι το γεγονός ότι πολλοί ακόμη έλληνες δεν βλέπουν ότι οι δράστες των παρόντων προβλημάτων και των μελλοντικών με τους γείτονές μας είναι αυτοί που "προδίδουν την αλήθεια". Είναι οι διανοούμενοί  μας. Το μυαλό τους είναι ροκανισμένο από τις δευτερογενεί και τριτογενείς ασυναρτησίες που έμαθαν στα ιδεολογικοπολιτικά εκπαιδευτήρια των ηγεμονικά επιστρατευμένων ιδρυμάτων των δυτικών κρατών που μέχρι πρόσφατα ως παγκόσμιοι αποικιακοί βρικόλακες καταλήστευσαν τον πλανήτη ενώ στην συνέχεια εγκλώβισαν τα έθνη σε δήθεν ιδεολογικούς αγώνες που διαιώνισαν την αποικιοκρατία για ένα ακόμη αιώνα. Μέσα σε αυτά τα ιδεολογικοπολιτικά εκπαιδευτήρια άνθισαν και μερικά λουλούδια αλλά κυρίως γιγαντώθηκαν οι ιδεολογικές προπαγάνδες που συνειδητά ή ανεπίγνωστα είναι επιστρατευμένες στις ηγεμονικές αξιώσεις ισχύος.

    δ) Συνοπτικά: Αντί σε αυτόν τον ιερό χώρο, την δική μας δηλαδή περιφέρειά να αντλήσουμε τον πολιτικό πολιτισμό πάνω στον οποίο στεκόμαστε και να τον μετατρέψουμε σε όχημα πνευματικής-πολιτικής ανάτασης για τα έθνη της περιοχής, χιλιάδες εκφυλίστηκαν και ροκανίστηκαν για να κάθονται στην συνέχεια πάνω στο σβέρκο των εθνών τους. Μεταπράτες θεωρημάτων και ιδεολογημάτων εκατοστής τάξης βρέθηκαν μέσα σε μια δεξαμενή αποβλήτων των μοντερνιστικών ιδεολογιών -φιλελευθερισμού, μαρξισμού, φασισμού- μέσα στην οποία κολυμπούν αυτάρεσκα και παρασιτικά. Ακόμη και εγγόνια ή παιδιά ανθρώπων που έπαθαν από όλα αυτό την προηγούμενη και πρό-προηγούμενη γενιά τους βλέπει κανείς και τους οικτίρει. Βλέπει, λέει ο άλλος, μια ισλαμοπροοδευτική επανάσταση στο όνομα της οποίας θα πρέπει να αφήσουμε στους ισλαμιστές νεότουρκους την Θράκη, το Αιγαίο και την Κύπρο. Είναι τουρκοφάγος ο Α ή Β, λέει ο επόμενος, γιατί (ο Α ή ο Β) τόλμησε να πει στους έλληνες τι λέει ο Νταβούτογλου. Του αρέσει λέει ο αμέσως επόμενος, όχι η βαθειά φωνή της Μικρασίας, ο μεγάλος Στέλιος Καζαντζίδης, αλλά αυτή ή αυτός που σκότωσε τον παππού του. Μελετούσε ο αμέσως επόμενος το Βυζάντιο μια εποχή, για να καταλάβει όχι την αλήθεια, ότι δηλαδή αποτέλεσε την πνευματικοπολιτική κορύφωση του ανθρώπου, αλλά για να καταλάβει ότι ... ελάχιστη σχέση είχε με την ελληνικότητα ... Αμάθεια, ημιμάθεια, προπέτεια, παρασιτισμός, μεταπρατισμός ιδεών και τούμπαλιν.

    Και τα λοιπά, όλα χαρακτηριστικά παρακμής. Τόμους μπορεί κανείς να γράψει παρακολουθώντας την επικαιρότητα των τελευταίων δεκαετιών στο νεό-ελληνικό κράτος.

Αυτά προς το παρόν και η Κωνσταντινούπολις, είναι αναμενόμενα και αυτή μια λύση

Υστερόγραφο.

    1. Ετοιμάζεται ο κάθε Άλλος Βαλκάνιος των κατά Νταβούτογλου "Οθωμανικών καταλοίπων" (όχι μόνο μουσουλμανικών), να γίνει γενίτσαρος. Να επανέλθει στην βαρβαρότητα και να γίνει υπηρέτης της. Αμπελοφιλοσοφικά ερωτώ: Είχε ή δεν είχε δίκαιο ο μέγας εκείνος κλασικός φιλόσοφος ο οποίος είπε ότι εκτός πολιτικής ο άνθρωπος είναι (μόνο) ζώο και όχι "πολιτικό ζώο"!  Για όλα τα πολιτικά και μη πολιτικά ζώα δεν μπορώ να αποφανθώ, για το παγκόσμιο ακαδημαϊκό ζώο ή σκέτο ζώο, όμως, θα μιλήσω κάποια στιγμή, όπως γνωρίζουν οι επισκέπτες της σελίδας.

       2. Σχετικά με το τελευταίο σημείο, η "δημόσια στοχαστική διαβούλευσή" μου για ένα μέρος της έρευνάς μου για τον πολιτικό στοχασμό και τους φορείς του τερματίστηκε πέρυσι για να επιδοθώ στην ολοκλήρωση όχι μόνο των δύο τριών βιβλίων που διακλαδώθηκαν μετά την πρώτη ιδέα που είχα για ένα τέτοιο κείμενο πριν δύο περίπου δεκαετίες. Τελείωσε και το έγραψα στην περσινή αντίστοιχη στήλη (τέλος 2009), σύμφωνα με την επιστημολογία και μεθοδολογία που αφετηριακά είχα επιλέξει και προαναγγείλει. Για αυτό θα παρακολουθούσα πολλούς επώνυμους και ανώνυμους φίλους να μην συνεχίσουν να μου στέλλουν σχόλια και ερωτήματα για αυτό το ζήτημα. Ελπίζω εντός του έτους, μαζί με άλλα κείμενα, να είναι και αυτά έτοιμα. Υπενθυμίζω ότι όπως έγραφα σε κάθε σχεδόν περσινό σχόλιό μου, πως η ιδεοτυπική τυπολογία και οι κατασκευές εξ ορισμού είναι ανώνυμες και απρόσωπες. Ότι επίσης διακλαδώνονται σε αναρίθμητες συγχωνευμένες περιπτώσεις που χάνουν τον ατομικό χαρακτήρα τους όσο ολοκληρώνονται μέσα στην ιδεοτυπική κατασκευή. Κατασκευή η οποία θα είναι τόσο ευρεία αλλά και αναγόμενη στο κάθε ελάττωμα ή προτέρημα που είμαι σίγουρος πως δεν θα υπάρξει φορέας πολιτικού στοχασμού στην διαχρονία που να μην συμπεριλαμβάνεται. Θέλει βέβαια πολύ δούλεμα, γι' αυτό και έγινε και η προαναφερθείσα διακλάδωση σε ένα κύριο κείμενο και 3 περίπου άλλα εξειδικευμένα κείμενα.   

       3. Απαντώ σε ένα μόνο ερώτημα του Γιάννη από την Λέσβο για το πιο είναι το "χειρότερο άτομο" που γνώρισα στην ακαδημαϊκή μου διαδρομή. Συνοπτικά -και θα ενσωματωθεί και αυτό στην ιδεοτυπική κατασκευή- είναι 4-5 άτομα, που παρατηρώ εδώ και τρις περίπου δεκαετίες (όχι κατά ανάγκη ελληνικής καταγωγής, και ο χρόνος που διανύθηκε από την πρώτη συνάντησή μας κυμαίνεται από 15 μέχρι και 30 χρόνια). Ίσως διόλου τυχαία, και αυτή είναι η γοητεία συγκρότησης μιας κατασκευής μοντέλου που θέλει να είναι περιεκτική, ανακαλύπτεις συνδυάζοντας και σκεπτόμενος, ότι έχουν πολλά κοινά χαρακτηριστικά της συνολικής ιδεοτυπικής κατασκευής (μιλώ τώρα για τον δίσκο των φορέων του πολιτικού στοχασμού που βρίσκεται στην μια πλευρά, καθότι υπάρχει και ο άλλος, στην άλλη πλευρά). Γενικώς, μεταξύ άλλων, α) αποκτούν ασύλληπτες ικανότητες-δεξιότητες να μεταμφιέζονται και να διεισδύουν, β) προδίδουν με την πρώτη ευκαιρία για να επιβεβαιώσουν τα γνωστά περί αχαριστίας και απιστίας ρηθέντα, γ) δεν έχουν ηθικούς φραγμούς γιατί βολικά εντάσσουν τις στάσεις τους σε ένα ευρύτερο "μεγάλο (επαναστατικό) σκοπό" που αγιάζει τα πάντα, δ) αν και κανονικά θα έπρεπε να είναι θαμώνες ψυχίατρου το επισκιάζουν με συμβατικές μεταμφιέσεις, ε) είναι ηθικά αδίστακτοι αλλά και δειλοί, στ) γλύφουν τους πιο πάνω και φτύνουν τους πιο κάτω, η) διαβάστε το "ας φρόντιζαν" του Καβάφη πιο κάτω στην παρούσα σελίδα και ζ) είναι εξ ορισμού αν και κεκαλυμμένα απάτριδες. Συνοπτικά, ξεγελούν, μεταλλάσσονται και αντί να τους φροντίσει ψυχίατρος υποχρεούνται να ασχολούνται μαζί τους όσοι άτυχοι ή απρόσεκτοι τους συναπάντησαν. Τέλος, ο βαθμός αναληθείας, αυτοεκλογίκευσης και αυτοδικαιολόγησης είναι απύθμενος. Για ένα μάλιστα Ισπανό που παρακολουθώ επί τρις δεκαετίες και που κυρίως έθεσα ιδεοτυπικά πέρυσι για να εξάψω τα ερεθίσματα, με τον οποίο συχνά συνομιλώ και ποικιλοτρόπως, κάποια φορά μου είπε ότι το εξής πολύ παραστατικό: "κάθε μέρα αφιερώνω δέκα λεπτά μπροστά στον καθρέφτη και λέω ψέματα στον εαυτό του για να ασκηθώ σε ένα αναληθή βίο. Αυτό τον βίο μπορώ να έχω, αυτόν επέλεξα συνειδητά, πολλοί άλλοι στον χώρο μας αυτό κάνουν και αυτό θα συνεχίσω να κάνω χωρίς τύψεις". Όταν του έθεσα κάποια φιλοσοφικά ζητήματα μου απάντησε συγκεκριμένα και όταν μελετώντας περί Μαρκήσιου de Sade, φιλαυτίας, ηδονισμού, εγωπάθειας, μηχανικού ατόμου, κτλ, για να γράψω το 5ο κεφάλαιο του Κοσμοθεωρία των Εθνών, θυμήθηκα συχνά αυτές τις κουβέντες. Και μην νομίσετε ότι η αναλήθεια δεν είναι στοιχείο και μάλιστα σημαντικό της καθημερινότητας. Στην διαχρονική καθημερινή πάλη συγκρότησης πολιτισμένου πολιτικού βίου στον ένα δίσκο είναι τα "πολιτικών ζώα" και στον άλλο τα συνειδητά ή ασυνείδητα σκέτα ανθρωπόμορφα "ζώα". Στην διαχρονία ως εξωπολιτικά όντα, οι φορείς της σκέψης βρίσκονται στον ένα δίσκο ή αντίστροφα στον άλλο και κάποιοι κινούνται ... ευέλικτα μεταξύ των δύο δίσκων. Έχω χιλιάδες παραστάσεις και σκληρές εμπειρίες τριών δεκαετιών εμποτισμένες και εμφυτευμένες στις αντίστοιχες στοχαστικές εμπειρίες. Υποχρέωσή μου λοιπόν να τις αποτυπώσω ιδεοτυπικά.

http://www.ifestos.edu.gr/

*Παναγιώτης Ήφαιστος

Καθηγητής, Διεθνείς Σχέσεις-Στρατηγικές Σπουδές                                                     

Πανεπιστήμιο Πειραιώς

Τμήμα Διεθνών-Ευρωπαϊκών Σπουδών