Μεγαλύτερο κύμα ύφεσης από το φθινόπωρο στην ελληνική οικονομία

Του Σωτηρη Νικα, ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Ολοένα και βαθύτερη γίνεται η ύφεση στην Ελλάδα, με αναλυτές να σημειώνουν ότι τα χειρότερα είναι μπροστά μας, κάτι το οποίο παραδέχονται και στο οικονομικό επιτελείο. Η συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 3,5% στο δεύτερο τρίμηνο του έτους έναντι του αντίστοιχου περσινού διαστήματος, εκτιμάται ότι θα διευρυνθεί στην περιοχή του 5% για το τρίτο τρίμηνο του 2010, ενώ το πρώτο τρίμηνο ήταν στο 2,3%.

Η κατάσταση την οποία βιώνει η ελληνική οικονομία είναι πρωτόγνωρη, καθώς τουλάχιστον την τελευταία δεκαετία -για την οποία υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία- δεν έχει καταγραφεί τόσο μεγάλη ύφεση. Η συρρίκνωση του ΑΕΠ στο δεύτερο τρίμηνο του έτους είναι η έβδομη συνεχόμενη. Δεν πρόκειται, όμως, να σταματήσει εδώ η επιδείνωση της οικονομικής δραστηριότητας, αφού τα μέτρα δημοσιονομικής λιτότητας με την αύξηση της φορολογίας και τις μισθολογικές περικοπές αναμένεται να εντείνουν τις αρνητικές επιπτώσεις στο δεύτερο εξάμηνο του έτους.

Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την κάμψη του τουρισμού, εκτιμάται ότι θα επιφέρει ισχυρό πλήγμα στο ΑΕΠ του τρίτου τριμήνου, ενώ και το φθινόπωρο προοιωνίζεται ακόμα δυσκολότερο. Ηδη, η κυβέρνηση σχεδιάζει νέες περικοπές στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) για φέτος, ώστε να καλύψει μέρος της υστέρησης των εσόδων, ενώ «ψαλιδισμένο» είναι και το ΠΔΕ για το 2011.

Οι εξελίξεις αυτές αναδεικνύουν με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο ότι το μοντέλο ανάπτυξης που ακολουθήθηκε τα τελευταία χρόνια και βασίστηκε στον δανεισμό και την οικοδομή έχει κλείσει τον κύκλο του. Το ζητούμενο είναι πλέον να μπορέσει η κυβέρνηση να στρέψει σε άλλου είδους ανάπτυξη την ελληνική οικονομία για να εξέλθει το συντομότερο δυνατόν της κρίσης.

Από τις πρώτες εκτιμήσεις της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) για τη συρρίκνωση του ΑΕΠ στο β’ τρίμηνο του 2010 κατά 3,5%, προκύπτει ότι στο πρώτο εξάμηνο η ύφεση διαμορφώθηκε στο 2,9%.

Για ολόκληρο το έτος το Μνημόνιο προβλέπει ύφεση της τάξης του 4%. Ωστόσο, στο υπουργείο Οικονομικών συνεχίζουν να διατηρούν την αισιοδοξία τους ότι η ύφεση μπορεί να είναι μικρότερου μεγέθους τελικά για το 2010.

Από την άλλη πλευρά, όλοι οι δείκτες της ελληνικής οικονομίας καταγράφουν αλλεπάλληλες μειώσεις. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, από τα πρώτα στοιχεία που έχει συγκεντρώσει η ΕΛΣΤΑΤ κατά το β΄ τρίμηνο του έτους έναντι του αντίστοιχου περσινού διαστήματος, οι κατασκευές υποχώρησαν σε μεγαλύτερο βαθμό απ’ ό,τι είχαν μειωθεί στο α΄ τρίμηνο του 2010, οι δαπάνες του ΠΔΕ επίσης, καθώς και η δημόσια κατανάλωση.

Πτωτική ήταν και η πορεία της ιδιωτικής κατανάλωσης στο δεύτερο τρίμηνο του 2010, καθώς ο τζίρος στο λιανεμπόριο κατέγραψε σημαντική μείωση. Αξίζει να σημειωθεί ότι στο πρώτο τρίμηνο του έτους η ιδιωτική κατανάλωση είχε αυξηθεί (1,5%) σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του 2009, με το οικονομικό επιτελείο να αποδίδει την εξέλιξη αυτή στο «κίνημα των αποδείξεων». Η πτώση της κατανάλωσης ήταν τέτοια στο δεύτερο τρίμηνο του 2010 που ανέτρεψε και τις θετικές επιπτώσεις από τη συλλογή των αποδείξεων.

Το μόνο «αισιόδοξο» μήνυμα ήρθε από τη βελτίωση του εμπορικού ισοζυγίου. Αυτό, ωστόσο, οφείλεται κυρίως στον περιορισμό των εισαγωγών λόγω μείωσης της εγχώριας ζήτησης, παρά στην αύξηση των εξαγωγών κατά 2,2% το πρώτο εξάμηνο.

Οι αγορές σε επιφυλακή

Αμεση και αρνητική ήταν η αντίδραση των αγορών στην ανακοίνωση του ρυθμού συρρίκνωσης του ελληνικού ΑΕΠ. Στο δεύτερο τρίμηνο του έτους έναντι του πρώτου τριμήνου, το πραγματικό ΑΕΠ μειώθηκε κατά 1,5%, γεγονός το οποίο εξέπληξε τους αναλυτές που περίμεναν ότι θα είναι μικρότερη η συρρίκνωση. Ετσι, το 5ετές ασφάλιστρο κινδύνου (CDS) έναντι χρεοκοπίας της χώρας αυξήθηκε στις 795 μονάδες βάσης χθες, από 763 μονάδες που ήταν προχθές και 785 μονάδες που ήταν λίγο πριν την ανακοίνωση του ΑΕΠ. Πάντως, σε τριμηνιαία βάση το ονομαστικό ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 0,4% το δεύτερο τρίμηνο του έτους, έναντι του πρώτου. Η εξέλιξη αυτή αποδίδεται αποκλειστικά στην εκτόξευση του πληθωρισμού, καθώς το ονομαστικό ΑΕΠ υπολογίζεται βάσει του πραγματικού ΑΕΠ και του αποπληθωριστή του ΑΕΠ. Ωστόσο, η αύξηση αυτή αναμένεται να επηρεάσει θετικά τόσο το έλλειμμα, όσο και το χρέος που υπολογίζονται βάσει του ονομαστικού ΑΕΠ.