Ομιλία του Προέδρου της Νέας Δημοκρατίας Αντώνη Σαμαρά για την Παγκόσμια Ημέρα για την Οικογένεια

Φίλες και φίλοι,

Η Ελλάδα διέρχεται σήμερα μια κρίση, πρωτοφανή για πολλές δεκαετίες.

Όλοι δίνουν έμφαση στις οικονομικές διαστάσεις της κρίσης αυτής.

Αλλά υπάρχουν κι άλλες, ίσως σοβαρότερες. Οι κοινωνικές…

Διότι μια οικονομία που γονατίζει, εύκολα συνέρχεται.

Αλλά όταν η κοινωνική συνοχή αποσταθεροποιηθεί, πολύ πιο δύσκολα αποκαθίσταται…

Υψίστη προτεραιότητά μας, λοιπόν, να αποφύγουμε εξελίξεις που γονατίζουν την Οικονομία μας και κυρίως την Κοινωνία μας.

Υψίστη προτεραιότητα, επίσης, η οικογένεια.

Διότι αυτός είναι ο πυρήνας της κοινωνίας και της κοινωνικής συνοχής.

Και γιατί η οικογένεια δοκιμάζεται σήμερα περισσότερο.

Και για ένα λόγο ακόμα: διότι αν η κοινωνία μπορεί και αντιστέκεται ακόμα, αν η κοινωνική συνοχή μπορεί να αντέξει την κρίση, αυτό οφείλεται στην ανθεκτικότητα που επιδεικνύει η ελληνική οικογένεια.

Αυτή, λοιπόν, είναι ο ασπίδα μας. Και η προστασία της οικογένειας είναι το ισχυρότερο όπλο μας, για να αντέξουμε την κρίση.

Και κάτι ακόμα: την οικογένεια δεν αρκεί να τη θυμόμαστε όταν περνάμε μεγάλες αναστατώσεις. Δεν είναι μόνο ασπίδα για τα δύσκολα. Είναι ταυτόχρονα και εγγύηση ευημερίας, και μοχλός κοινωνικής ανάπτυξης.

Μπορεί ο θεσμός της οικογένειας να εξελίσσεται, όπως όλα γύρω μας. Αλλά κοινωνίες που ευημερούν και προοδεύουν, είναι πάντα κοινωνίες που δίνουν μεγάλη προσοχή στη διατήρηση και προστασία της οικογένειας.

Και αντιστρόφως: φαινόμενα κοινωνικής αποσύνθεσης και παρακμής συνδέονται, σχεδόν πάντα, με τη διάλυση της οικογένειας.

Πολύ συχνά ορίζουμε το κράτος Πρόνοιας, τη μεγάλη κοινωνική κατάκτηση του 20^ου αιώνα, ως το «δίχτυ προστασίας» για τα πιο αδύναμα κοινωνικά στρώματα.

Αυτό το δίχτυ προστασίας έρχεται να συμπληρώσει ένα άλλο πολύ πιο παλιό και πολύ πιο εκτεταμένο δίχτυ προστασίας: την οικογένεια.

Μέσα στα θαλπωρή της τα άτομα κοινωνικοποιούνται. Εκεί μαθαίνουν να μοιράζονται χαρές και λύπες. Να ανταγωνίζονται χωρίς να μισούνται. Να βοηθούν ο ένας τον άλλο. Να έχουν κοινούς στόχους. Και κοινό καταφύγιο στα δύσκολα...

Όσο πιο ισχυρή είναι αυτή η σχέση ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας, τόσο πιο ισχυρή είναι και η συνοχή της κοινωνίας. Και η ικανότητά της να αναπτύσσεται όταν της δίνονται οι ευκαιρίες, αλλά και να αντέχει στις δυσκολίες.

Όταν, μάλιστα, οι κοινωνίες δοκιμάζονται, παρατηρείται, σχεδόν πάντα, μια επιστροφή στην οικογένεια, μια αναβίωση των ισχυρών δεσμών μέσα στις οικογένειες. Αυτό κάποιοι το ονομάζουν «συντηρητική στροφή». Νομίζω ότι κάνουν λάθος. Εν μέρει τουλάχιστον. Η οικογένεια μπορεί να είναι συντηρητική, μπορεί και να μην είναι.

Αλλά η διάλυση της οικογένειας οδηγεί πάντα σε παρακμιακά φαινόμενα.

Μπορεί η οικογένεια να καταπιέζει κάποιες φορές την προσωπικότητα των μελών της. Αλλά έξω από την οικογένεια δεν αναπτύσσεται η Ελευθερία, κυριαρχεί η Μοναξιά.

Κι όταν για κάποιους λόγους διαλύεται μια οικογένεια, τις περισσότερες φορές δημιουργούνται νέες στη θέση της. Γιατί οι άνθρωποι αναζητούν τη θαλπωρή και την κοινωνικότητα που προσφέρει. Και που πρέπει να συνοδεύεται, ασφαλώς με το σεβασμό στην προσωπικότητα των μελών της.

Φίλες και φίλοι,

Σήμερα η κρίση δοκιμάζει όλους. Και δοκιμάζει κυρίως τον οικογενειακό προϋπολογισμό. Κι αυτό συμβαίνει για ένα λόγο, που τον επισημαίνουν, βέβαια, οι οικονομολόγοι και οι κοινωνιολόγοι, αλλά δεν χρειάζεται να είναι κανείς ειδικός για να τον κατανοήσει:

Όταν ένα νοικοκυριό αποτελείται μόνο από ένα ενήλικο άτομο – ή και δύο χωρίς παιδιά – τα έξοδα είναι πολύ πιο «ελαστικά». Όταν μειώνεται το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα, τότε μπορεί να μειωθούν ευκολότερα και οι δαπάνες. Οι ανάγκες είναι πιο συμπιέσιμες ή πιο ελαστικές.

Όταν όμως υπάρχουν παιδιά, τότε οι ανάγκες είναι περισσότερο ανελαστικές.

Άτομα που ζουν μόνα τους, ή ζευγάρια χωρίς παιδιά, μπορούν πιο εύκολα να κόψουν τις συχνές εξόδους, να πάρουν φθηνότερο αυτοκίνητο ή να μετακομίσουν σε μικρότερο σπίτι. Αλλά οικογένειες με παιδιά δεν είναι το ίδιο εύκολο να κόψουν τις δαπάνες για φροντιστήρια, ξένες γλώσσες, ιδιαίτερα, εξωσχολικές δραστηριότητες ή να μετακομίσουν σε μικρότερο σπίτι σε άλλη γειτονιά.

Επομένως, η κρίση δοκιμάζει όλους, αλλά περισσότερο δοκιμάζει την οικογένεια, τον οικογενειακό προϋπολογισμό.

Κι απ’ αυτή την άποψη αποδείχθηκε ιδιαίτερα εύστοχη η συγκρότηση Παρατηρητήριου για τον Οικογενειακό Προϋπολογισμό που αποφασίσαμε και υλοποιήσαμε πρόσφατα.

Με αυτό επιτυγχάνουμε τρεις στόχους:

* Πρώτον δίνουμε έμφαση και προβολή στο πώς εξελίσσεται η οικογενειακή δαπάνη, ανάλογα και με την κοινωνική διαστρωμάτωση. Για να γνωρίζουν όλοι επακριβώς το βαθμό πίεσης που ασκείται σε μια οικογένεια από την οικονομική κρίση. Και τις πραγματικές ανάγκες στήριξης της, ώστε να την αντέξει.

* Δεύτερον, αντιλαμβανόμαστε τις αδικίες της φορολογικής πολιτικής, που αυτή τη στιγμή δεν στηρίζει την οικογένεια. Διότι μόνον όταν έχουμε αίσθηση της συνολικής επιβάρυνσης ενός νοικοκυριού, μπορούμε να αντιληφθούμε ποιες φοροαπαλλαγές έχουν νόημα αν θέλουμε να ενθαρρύνουμε τους ανθρώπους να κάνουν οικογένεια. Δηλαδή να κάνουν παιδιά…

* Τρίτον, αντιλαμβανόμαστε τις πραγματικές ανάγκες της προνοιακής πολιτικής. Δηλαδή μπορούμε να αποτιμήσουμε ακριβώς πόση στήριξη χρειάζονται τα νοικοκυριά με παιδιά.

Έτσι η άσκηση κοινωνικής πολιτικής για τη στήριξη της οικογένειας θα γίνει συγκεκριμένη, σαφής και με απόλυτη διαφάνεια. Θα ξέρουμε τι δίνεται και τι ποσοστό των αναγκών καλύπτεται. Και τι προτεραιότητες υπάρχουν κάθε φορά.

Φυσικά για να επιτύχει όλους αυτούς τους στόχους το Παρατηρητήριο χρειάζεται να αποκτήσει στοιχειώδη υποδομή. Κι έχουμε υποχρέωση να του την προσφέρουμε…

Η περίπτωση αυτή δείχνει δύο πράγματα:

Τη σημασία που έχουν οι προτεραιότητες και τα εργαλεία πολιτικής για την άσκηση αξιόπιστης και αποτελεσματικής παρέμβασης.

Συνήθως η πολιτική εξαντλείται σε γενικολογίες και ρητορικές κορώνες.

Εμείς ξεφύγαμε απ’ αυτό το στερεότυπο.

-- Κάναμε μια πρώτη τομή: Βάλαμε την οικογένεια στο επίκεντρο της κοινωνικής πολιτικής μας. Και μιλήσαμε και για μελλοντικό υπουργείο Οικογένειας. Κάποια προσπάθησαν να απαξιώσουν την πρόταση αυτή. Μέχρι που τους θυμίσαμε ότι πολύ σημαντικές και σύγχρονες χώρες, όπως η Γερμανία, η Γαλλία η Ολλανδία και ο Καναδάς έχουν υπουργεία Οικογένειας. Και δεν ξαναμίλησαν…

-- Στη συνέχεια δημιουργήσαμε «εργαλεία» για να μετατρέψουμε την προτεραιότητα στην οικογένεια, από ρητορική θέση σε πολιτική παρέμβαση. Και πρώτο τέτοιο εργαλείο είναι το Παρατηρητήριο του Οικογενειακού Προϋπολογισμού.

Κι ύστερα προέκυψε η μεγάλη κρίση που μετέτρεψε το Παρατηρητήριο σε ακόμα πιο απαραίτητο εργαλείο, για να στηρίξουμε την οικογένεια που δοκιμάζεται σκληρά.

Φίλες και φίλοι,

Σήμερα είναι η Παγκόσμια μέρα της Οικογένειας, θεσμός που θεσπίστηκε διεθνώς με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών το 1993.

Πολλοί εκφράζουν σκεπτικισμό γι’ αυτό το θεσμό των «παγκόσμιων ημερών».

Το βέβαιο είναι πάντως, ότι σε εποχές κρίσης, η οικογένεια έρχεται έτσι κι αλλιώς στο επίκεντρο, γιατί αποτελεί στήριγμα και αποκούμπι της δοκιμαζόμενης κοινωνίας.

Κάποιος είχε πει κάποτε, ότι κάθε κοινωνία κρίνεται από τρία πράγματα.

-- Από το πώς φέρεται στα μέλη της που βρίσκονται στην «αυγή» της ζωής – δηλαδή στα παιδιά.

-- Από το πώς φέρεται στα μέλη της που βρίσκονται στο «λυκόφως» της ζωής – δηλαδή στους ηλικιωμένους.

-- Κι από το πώς φέρεται στα μέλη της που βρίσκονται στη «σκιά» της ζωής – στους άρρωστους, στους ανήμπορους, στους άνεργους.

Συμπτωματικά, και για τους τρεις «σωτηρία» είναι η οικογένεια:

Τα παιδιά εκεί μεγαλώνουν και κοινωνικοποιούνται.

Οι ηλικιωμένοι από τη θαλπωρή της οικογένειας αντλούν τη μεγαλύτερη χαρά τους: τα παιδιά και τα εγγόνια τους. Κι αυτά τους προσέχουν στις δύσκολες ώρες τους…

-- Και οι ασθενείς ή οι άνεργοι στην οικογένεια εναποθέτουν την ελπίδα τους. Αυτή είναι το αποκούμπι τους.

Μια κοινωνία που έχει γερή και υγιή οικογένεια, αντέχει και προχωρά. Αν η οικογένεια αποδυναμωθεί, χαλαρώνουν κι όλοι οι άλλοι δεσμοί κοινωνικής συνοχής.

Προτεραιότητά μας, ως παράταξη, να δυναμώσουμε την Οικογένεια.

Αυτό είναι απόλυτα συνυφασμένο με τις καλύτερες παραδόσεις του λαού μας.

Αυτό υπήρξε πάντα κεντρικό στοιχείο του Πολιτισμού μας.

Κι αυτό είναι σήμερα δύο φορές απαραίτητο, λόγω της βαθιάς κρίσης.

Όλοι οι Έλληνες το καταλαβαίνουν αυτό. Ιδιαίτερα η μεσαία τάξη και τα λαϊκά στρώματα που δοκιμάζονται και περισσότερο.

Αλλά εμείς, η παράταξη του Κοινωνικού Φιλελευθερισμού το αναδεικνύουμε σε κορυφαία προτεραιότητα.

Κι έτσι ερχόμαστε πιο κοντά στην ελληνική κοινωνία.

Και της δίνουμε ανακούφιση, κουράγιο και Ελπίδα.

Αλλά και προοπτική για μια καλύτερη κοινωνία μετά την κρίση.

Η πορεία στο λαό έτσι γίνεται: Όχι μόνο με αρχηγικές ομιλίες από τα μπαλκόνια…

Όχι μόνο με πολιτικούς διαξιφισμούς στη Βουλή και στα Μέσα Ενημέρωσης.

Αλλά και μέσα στο λαό, δίπλα του, κοντά στα προβλήματά του.

Αυτό ακριβώς κάνει η Γραμματεία Κοινωνικής Συνοχής και Αλληλεγγύης της Νέας Δημοκρατίας.

Αυτό ακριβώς κάνει και το Παρατηρητήριο Κοινωνικού Προϋπολογισμού

Και θέλω να τους ευχαριστήσω την κα. Μαρία Κόλλια Γραμματέα Κοινωνικής Συνοχής και βουλευτίνα μας από τις Σέρρες, καθώς και τον κ. Νίκο Παναγιωτόπουλος, βουλευτή μας από την Καβάλα, που έχει την ευθύνη για το Παρατηρητήριο, αλλά και όλους τους συνεργάτες τους, και να τους συγχαρώ δημόσια για το έργο τους και την προσφορά τους.

Όχι μόνο στην παράταξη, αλλά και στην κοινωνία ευρύτερα.

Γιατί υπηρετούμε καλύτερα την παράταξη,

όταν υπηρετούμε άμεσα την ίδια την κοινωνία.

Σας ευχαριστώ πολύ