Αφού η Μέση Εκπαίδευση είναι ιδιωτική, γιατί όχι και η Ανώτατη;

Σε συνέντευξή της στην Άννα Παναγιωταρέα για τον «Ελεύθερο Τύπο»,  η πρώην πρύτανης των Πανεπιστημίων των Παρισίων, κα. Ελένη Αρβελέρ, μιλά για τα προβλήματα της Ανώτατης Εκπαίδευσης. Αρχικά, εκφράζει την άποψη ότι στο εξωτερικό δεν διαπρέπουν όλοι, αλλά εκείνοι οι Έλληνες που είναι αποφασισμένοι να εργαστούν σκληρά. Όσον αφορά στην οικονομική κρίση που έχει φέρει τη χώρα μας σε ιδιαίτερα δύσκολη θέση, δηλώνει πως «ως Έλληνες θα ξέρουμε ότι είμαστε μεν υπεύθυνοι για το μεγαλείο μας αλλά και υπεύθυνοι για την κατάντια μας, όταν υπάρχει κατάντια». Αναφέρεται και στο θέμα των ιδιωτικών πανεπιστημίων και εκφράζει την απορία «σε έναν τόπο όπως είναι η Ελλάδα, όπου η καλή Μέση Εκπαίδευση είναι ιδιωτική, δεν καταλαβαίνω γιατί η Ανώτερη και Ανωτάτη Εκπαίδευση μπορεί να μην είναι ιδιωτική. Γιατί λοιπόν το κράτος επιτρέπει στα παιδιά να πηγαίνουν στην υποχρεωτική ιδιωτική Μέση Εκπαίδευση και αρνείται την Ανωτάτη ιδιωτική Εκπαίδευση, η οποία βέβαια πρέπει να εξασφαλίζει και σε αυτούς που δεν έχουν τα οικονομικά μέσα, αλλά έχουν την έφεση και τις πνευματικές δυνατότητες, ανάλογες υποτροφίες;» Παράλληλα, ξεκαθαρίζει ότι πρέπει να αλλάξει το σύστημα εισαγωγής στο πανεπιστήμιο, ενώ τονίζει ότι «η Ελλάδα δεν έχει ανάγκη μόνον από χρήματα. Έχει ανάγκη να καταλάβει ότι τα χρήματα για τη σωστή παιδεία είναι το οικονομικότερο μέσο που οδηγεί στην πρόοδο του τόπου.» Τέλος, μιλά και για το πανεπιστημιακό άσυλο λέγοντας «Για μένα το άσυλο είναι άσυλο της ελευθερίας της διδασκαλίας. Και γι' αυτό έχει σχέση κυρίως με τους καθηγητές και λιγότερο με τους φοιτητές», και θυμάται ότι όταν ήταν εκείνη πρύτανης των Πανεπιστημίων στο Παρίσι πάντοτε η είσοδος της Αστυνομίας στο Πανεπιστήμιο γινόταν με γραπτή δική της εντολή «Ποτέ προφορικά», λέει χαρακτηριστικά.

Αποσπάσματα συνέντευξης της πρώην πρυτάνεως των Πανεπιστημίων των Παρισίων, Ελένης Αρβελέρ στην Άννα Παναγιωταρέα για τον «Ελεύθερο Τύπο»

-Κυρία Αρβελέρ, είναι αλήθεια αυτό που λέγεται, ότι δηλαδή οι Έλληνες στο εξωτερικό διαπρέπουν στον ακαδημαϊκό, επιστημονικό ή επιχειρημαιτκό χώρο;


"Θα σας πω μια ιστορία: Όταν ήμουν πρύτανης των Πανεπιστημίων του Παρισιού, σε μια συνεδρίαση οι Γάλλοι συνάδελφοι είπαν ότι δεν υπήρχε χειρότερη βαθμολογία από αυτή που είχαν πάρει οι Έλληνες προπτυχιακοί. Διαμαρτύρομαι αμέσως, οπότε και ακούω να μου λένε: «Κυρία Αρβελέρ, να θεωρήσετε μάλλον ως κοπλιμέντο το γεγονός ότι ξεχάσαμε πως είστε Ελληνίδα». Κι όταν ήμουν μέλος της Επιτροπής Ερευνών της Γαλλίας που πρότεινε μέλη για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ερευνών, ο πρόεδρος της ήταν ο Καφάτος. Αλλά ξέρετε πώς; Ως Άγγλος με αγγλικό εργαστήριο έρευνας. Οι σκωπτικοί Γάλλοι συνηθίζουν να λένε ότι όλα τα παιδιά του κόσμου φτάνουν στη Σορβόνη για να μάθουν κάτι, πλην των Ελλήνων που έρχονται για να μάθουν όλα σε όλους. Βεβαίως, όλα αυτά είναι κακόπιστα. Σας απαντώ λοιπόν ότι δεν διαπρέπουν στο εξωτερικό όλοι οι Έλληνες. Διαπρέπουν όσοι είναι αποφασισμένοι να εργαστούν σκληρά."

-Πώς αντιμετωπίζουν οι άλλοι Ευρωπαίοι την Ελλάδα;

"Στα τελευταία χρόνια τέσσερις ή πέντε φορές τα Μέσα -και όχι μόνον τα γαλλικά- ασχολήθηκαν συστηματικά με την Ελλάδα. Η πρώτη ήταν με τους Ολυμπιακούς Αγώνες όταν ακούγαμε ωραία πράγματα για την Ελλάδα. Η δεύτερη ήταν όταν υπήρχαν οι καβγάδες με τους αγιοταφίτες στα Ιεροσόλυμα. Θυμάμαι μία σκηνή στις ειδήσεις: έναν ιερωμένο ορθόδοξο να μουντζώνει έναν άλλο ιερωμένο ορθόδοξο, έχοντας στην πλάτη του μια μαύρη σακούλα σκουπιδιών με χρήματα που έπεφταν κάτω. Η τρίτη φορά ήταν οι μεγάλες πυρκαγιές, όταν πρώτοι οι Γάλλοι έστειλαν τα πυροσβεστικά «καναντέρ». Μία ακόμη απόδειξη ότι δεν είναι μισέλληνες. Δυστυχώς, η τελευταία φορά είναι πολύ πρόσφατη και αφορά στην οικονομική κρίση. Όμως να σημειώσω ότι στη Γαλλία δεν έχει πάρει τις διαστάσεις της κριτικής που έχει στην Αγγλία και κυρίως στη Γερμανία. Οι Γάλλοι, όπως ξέρετε, είναι γνωστοί αν όχι για τη φιλαργυρία τους, τουλάχιστον για τη λογική συνέπεια που τους διακρίνει στη διάθεση των χρηματικών και οικονομικών δυνατοτήτων τους. Είναι λοιπόν ακράδαντη η πίστη τους ότι οι Έλληνες ζουν κατά τρόπο πολύ πλουσιότερο από αυτόν που τους επιτρέπει η οικονομική τους εμβέλεια."

-Θα λέγατε ότι έχει αναπτυχθεί ένα κλίμα ανθελληνικό;

"Όχι. Νομίζω όμως ότι υπάρχει ένα είδος κόπωσης να ακούνε συνεχώς από τους Έλληνες ότι είναι οι καλύτεροι της παρέας. Και αυτό να λέγεται επιμόνως από οποιαδήποτε ομάδα Ελλήνων. Μου θυμίζει αυτό που έλεγαν οι αρχαίοι Έλληνες, κυρίως της ελληνιστικής εποχής, εναντίον των Αθηναίων. Φέτος εμείς γιορτάζουμε 2.500 χρόνια από τπ μάχη του Μαραθώνα. Τότε, λοιπόν, έλεγαν: «Επιτέλους, φτάνει πια αυτοί οι Αθηναίοι με τον Μαραθώνα. Μας έχουν ζαλίσει με το θρίαμβο τους στον Μαραθώνα». Και ένας από τους μεγάλους Ιταλούς έγραψε: «Η Ελλάδα βομβαρδίζει τον κόσμο με επιφανή πτώματα». Αλλά η Γιουρσενάρ έγραψε ότι το πρώτο γεγονός της παγκόσμιας και πανανθρώπινης Ιστορίας είναι η αφύπνιση του ελληνικού πνεύματος."

-Γιατί νοιάζει τους νεοέλληνες τόσο πολύ η γνώμη που έχουν οι άλλοι Ευρωπαίοι για την Ελλάδα;

"Εγώ δεν έχω ακούσει ποτέ κανένα Γάλλο να ενδιαφέρεται τι πιστεύουν οι άλλοι για τους Γάλλους. Εδώ το πρώτο πράγμα που με ρωτούν είναι τι σκέφτονται οι άλλοι για μας. Αν σταματήσει η ανάγκη γι' αυτήν την ερώτηση, θα γαληνέψει και η ψυχή μας. Ως Έλληνες θα ξέρουμε ότι είμαστε μεν υπεύθυνοι για το μεγαλείο μας αλλά και υπεύθυνοι για την κατάντια μας, όταν υπάρχει κατάντια. Πάντως, βέβαιο είναι ότι δεν θα φταίει ο ξένος δάκτυλος. Μη νομίζουμε, δηλαδή, ότι κάθε πρωί που ξυπνά ο πρόεδρος των ΗΠΑ η πρώτη του έγνοια είναι να σκεφτεί το Κυπριακό..."

-Επομένως, τι δεν έχουμε συνειδητοποιήσει ακόμη;

"Καλή ερώτηση. Νομίζω ότι δεν έχουμε συνειδητοποιήσει ότι η Ελλάδα είναι μικρή ως χώρα με μεγάλη Ιστορία, η οποία όμως έγινε ευρωπαϊκή και πανανθρώπινη. Άρα δεν ανήκει μόνον στον Έλληνα. Όταν ο Άγγλος ποιητής Shelley έγραψε «τα θέσμιά μας, οι νόμοι μας, τα ήθη μας είναι όλα ελληνικά, είμαστε όλοι Έλληνες», βεβαίως μιλούσε για τους αρχαίους Έλληνες, γι' αυτό ίσως και ο Ελγίνος έκανε ό, τι έκανε. Λίγο αργότερα οι μαθητές της βικτωριανής εποχής όταν ρωτήθηκαν ποιες είναι οι μεγαλύτερες νίκες και μάχες του βρετανικού στρατού, απάντησαν: «Ο Μαραθώνας, η Σαλαμίνα και οι Θερμοπύλες!» Τρομερό. Και λίγο πριν, ο Σατομπριάν -την εποχή της πολιορκίας του Μεσολογγίου- γράφει ότι θα πεθάνει σαν Έλληνας. Το μόνον που νομίζω ότι δεν κατάλαβαν οι νεοέλληνες είναι ότι σήμερα είμαστε ισότιμοι με τους Ευρωπαίους."

-Να σας ρωτήσω και την άποψη σας για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια;

"Είμαι βέβαιη ότι τώρα θα σας σκανδαλίσω αλλά δεν μπορώ παρά να πω την αλήθεια. Σε έναν τόπο όπως είναι η Ελλάδα, όπου η καλή Μέση Εκπαίδευση είναι ιδιωτική, δεν καταλαβαίνω γιατί η Ανώτερη και Ανωτάτη Εκπαίδευση μπορεί να μην είναι ιδιωτική. Γιατί λοιπόν το κράτος επιτρέπει στα παιδιά να πηγαίνουν στην υποχρεωτική ιδιωτική Μέση Εκπαίδευση και αρνείται την Ανωτάτη ιδιωτική Εκπαίδευση, η οποία βέβαια πρέπει να εξασφαλίζει και σε αυτούς που δεν έχουν τα οικονομικά μέσα, αλλά έχουν την έφεση και τις πνευματικές δυνατότητες, ανάλογες υποτροφίες; Να θυμίσω ότι το Χάρβαρντ είναι ιδιωτικό πανεπιστήμιο και ότι η Αγγλία αυτή τη στιγμή έχει ένα πλήθος ιδιωτικών πανεπιστημίων στα οποία φοιτούν οι περισσότεροι Έλληνες; Γιατί δεχόμαστε λοιπόν πτυχία ιδιωτικών ξένων πανεπιστημίων και όχι ιδιωτικών ελληνικών πανεπιστημίων; Δεν ξέρω τις συνθήκες κάτω από τις οποίες θα μπορούσαν να λειτουργήσουν στην Ελλάδα και ιδιωτικά πανεπιστήμια. Γνωρίζοντας όμως την αντίδραση και των συναδέλφων και της κοινωνίας γενικά για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, σκέφτομαι ότι θα υπάρχει κάποιος σοβαρός λόγος που εγώ αγνοώ ώστε να είναι εναντίον."

-Έχετε εικόνα από το ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο;

"Είχα την τύχη να είμαι μέλος της Επιτροπής Αξιολόγησης του Πανεπιστημίου Κρήτης, πολύ πριν να ψηφιστεί ο ανάλογος νόμος. Ήμασταν πέντε εξωτερικοί αξιολογητές. Διαπίστωση: Το Πανεπιστήμιο Κρήτης είχε μια απόδοση πνευματική και επιστημονική από τις καλύτερες. Το μοριολογικό εργαστήριο του, για παράδειγμα, είναι παγκοσμίου εμβέλειας. Το επιστημονικό επίπεδο των καθηγητών από τα καλύτερα. Πρόβλημα μεγάλο; Οι σχέσεις του πανεπιστημίου με την κοινωνία. Δηλαδή, το πανεπιστήμιο ήταν κλειστό και αύταρκες ως πνευματικό ίδρυμα χωρίς ανάλογες επαφές με την κοινωνία του τόπου. Πρόβλημα άλλο; Η γεωγραφική τοποθέτηση των διάφορων τμημάτων που εμποδίζει την πολυεπιστημονική διάσταση της γνώσης. Και τρίτο πρόβλημα είναι ότι οι φοιτητές που πηγαίνουν εκεί δεν έχουν μόνοι τους διαλέξει το πανεπιστήμιο αλλά βρίσκονται στα τμήματα ανάλογα με τη βαθμολογία που έχουν πετύχει. Με ένα λόγο, ζητούν το Αριστοτέλειο ή το Καποδιστριακό και βρίσκονται στην Κρήτη, πράγμα που δημιουργεί μια αποστασιοποίηση των φοιτητών από τα πανεπιστημιακά δρώμενα."

-Με ένα λόγο, πιστεύετε ότι πρέπει να αλλάξει το σύστημα εισαγωγής στο πανεπιστήμιο.

"Μάλιστα. Πιστεύω ότι το πρόβλημα της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης στην Ελλάδα είναι ο τρόπος εισαγωγής στο ελληνικό πανεπιστήμιο. Ενα δεύτερο είναι το ότι συνάδελφοι καθηγητές στα μαθήματα τους δεν χρησιμοποιούν τίποτε άλλο παρά τα δικά τους συγγράμματα. Γι' αυτό πιστεύω ότι σε όλες τις πανεπιστημιακές σχολές πρέπει σχεδόν υποχρεωτικά να υπάρχει εξέταση στις ξένες γλώσσες ώστε να είναι άνετη η πρόσβαση στην ξένη βιβλιογραφία, όπως επίσης στις νέες τεχνολογίες και βεβαίως στα Μαθηματικά και τη Στατιστική, ιδίως για τους ιστορικούς."

-Στην εκλογή των καθηγητών παίζει ρόλο ο φοιτητής στο γαλλικό πανεπιστήμιο;

"Αστειεύεστε; Κατ' αρχάς, οι φοιτητές στα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια δεν έχουν κανένα λόγο στην εκλογή των καθηγητών ή ακόμη και του οποιουδήποτε βαθμού επιστημονικού προσωπικού. Εκεί μετέχουν μόνον ισοβάθμιοι ή ετεροβάθμιοι σε ανώτερη βαθμίδα από τον κρινόμενο. Στη διαδικασία της εκλογής βγαίνουν αμέσως έξω από την αίθουσα όσοι δεν είναι της ίδιας βαθμίδας. Γι' αυτό και οι Γάλλοι καθηγητές όταν μένουν μόνοι για την εκλογή των συναδέλφων έχουν ένα σύνθημα: Επιτέλους, μόνοι!"

-Αλλά μετέχουν στις πρυτανικές εκλογές.

"Ακούστε, στην εκλογή των πρυτανικών αρχών μετέχουν: Το διδακτικό προσωπικό, σε όλες τις βαθμίδες. Το ερευνητικό προσωπικό. Ύστερα το διοικητικό και ύστερα οι φοιτητές-αντιπρόσωποι από τα τμήματα τους, που όμως δεν ξεπερνούν το 25% του συνολικού πληθυσμού που ψηφίζει. Δεν θα ήταν ποτέ δυνατόν οι φοιτητές να παίζουν καθοριστικό ρόλο στην εκλογή."

-Γιατί στην Ελλάδα συνδέεται η απόκτηση ενός πτυχίου με την κοινωνική καταξίωση και την οικονομική εξασφάλιση;

"Νομίζω ότι είναι το αποτέλεσμα του συνόλου του ελληνικού πολιτισμού, όπως παραδίδεται από την οικογένεια και το σχολείο. Στην Ελλάδα, όντας κράτος που έχει τους περισσότερους δημόσιους υπαλλήλους από κράτη με ανάλογο μέγεθος, έχει μεγάλη πέραση το δημοσιοϋπαλληλικό όνειρο. Πιστεύω ότι τα Ελληνόπουλα όχι μόνον έχουν έφεση για γνώση αλλά είναι έτοιμα να περπατήσουν την περιέργεια τους σε χώρους καινούργιους επιστημονικούς, σε τόπους έξω από την πατρίδα τους, και οι γονείς τους είναι έτοιμοι να κάνουν όλες τις θυσίες. Αυτό με κάνει να λέω ότι η Ελλάδα δεν έχει ανάγκη μόνον από χρήματα. Έχει ανάγκη να καταλάβει ότι τα χρήματα για τη σωστή παιδεία είναι το οικονομικότερο μέσο που οδηγεί στην πρόοδο του τόπου. Ο Ουγκώ είπε ότι όπου ανοίγει ένα σχολείο, κλείνει μία φυλακή."

-Εσείς, που υπήρξατε για πολλά χρόνια πρύτανης των Πανεπιστημίων του Παρισιού, πώς εννοείτε το άσυλο;

"Για μένα το άσυλο είναι άσυλο της ελευθερίας της διδασκαλίας. Και γι' αυτό έχει σχέση κυρίως με τους καθηγητές και λιγότερο με τους φοιτητές. Εδώ ακούω ότι οι φοιτητές εμποδίζουν εκλογές καθηγητών -όπως και στη δική σας περίπτωση στο Αριστοτέλειο- ή δεν τους αφήνουν να διδάξουν. Οπότε νομίζω ότι στην Ελλάδα υπάρχει ανάγκη ασύλου καθηγητών. Ήμουν, λοιπόν, πρύτανης όλων των Πανεπιστημίων ως πρόεδρος της Σορβόννης. Το πρώτο έγγραφο που έκανα και το κοινοποίησα γραπτά να τοιχοκολληθεί σε όλα τα κτίρια του πανεπιστημίου -συνολικά, 17 κτίρια και ένα από αυτά έχει 25 ορόφους- ήταν η ανακοίνωση που έλεγε τα εξής: «Είμαι υπεύθυνη για την ακεραιότητα των προσώπων, για την ακεραιότητα του πανεπιστημιακού εξοπλισμού και προτιμώ να δω στο πανεπιστήμιο την Αστυνομία παρά φέρετρα. Και από κάτω υπογραφή: Ελένη Αρβελέρ, πρύτανης». Οπότε, με την πρώτη κινητοποίηση έφτασε η Αστυνομία αμέσως στο πανεπιστήμιο. Όμως θέλω να σημειώσετε ένα πράγμα: Εγώ στεκόμουν μπροστά από την Αστυνομία και πίσω της οι καθηγητές. Γιατί; Για να εμποδίσουμε τους αστυνόμους που ήταν και αυτοί νέοι, όπως και οι φοιτητές -που άλλωστε έβριζαν συνέχεια τους αστυνομικούς-, να χάσουν την ψυχραιμία τους και να αρχίσει ο πόλεμος εντός του πανεπιστημίου μεταξύ αστυνομικών και φοιτητών. Και πάντοτε η είσοδος της Αστυνομίας στο Πανεπιστήμιο γινόταν με γραπτή δική μου πρυτανική εντολή. Ποτέ προφορικά."

-Είχατε αντιμετωπίσει και καταστροφές;

"Μία Κυριακή ως πρύτανης μου τηλεφώνησαν οι φύλακες ότι αναρχικοί καταστρέφουν τον εξοπλισμό του Πανεπιστημίου Paris IV, που είναι το μεγαλύτερο πανεπιστήμιο των θετικών Επιστημών στη Γαλλία. Τηλεφώνησα αμέσως στον αρχηγό της γαλλικής Αστυνομίας, όχι στον αστυνόμο της περιοχής, και του λέω: «Θα πάτε στο Πανεπιστήμιο VI, στον τάδε όροφο, στην τάδε αίθουσα. Δεν θα τους διώξετε από εκεί. Θα τους συλλάβετε και θα κινηθείτε αμέσως με τη διαδικασία του αυτόφωρου». Οπότε ακούω τον αρχηγό της Αστυνομίας να μου λέει: «Κυρία πρύτανη, καλά που κρατήσατε την προφορά σας και έτσι ξέρω ότι είστε εσείς που τηλεφωνάτε και όχι κάποια φάρσα. Θα πάμε αμέσως και θα γίνει όπως είπατε γιατί ξέρω ότι αύριο θα μου στείλετε και τη γραπτή εντολή. Παίρνετε μία απόφαση που ίσως κανένας άντρας συνάδελφος σας δεν θα έπαιρνε». Έπειτα από αυτό, σε όλη τη μακρά θητεία μου, δεν θυμάμαι άλλη καταστροφή."


Από: ΝewsΤime