Η πρόσφατη νυχτερινή επίθεση με drones στην Ουκρανία και τα διδάγματα για την ελληνική αεράμυνα

Μπάμπης Παπασπύρος

Το βράδυ της 12ης προς 13η Νοεμβρίου, η Ουκρανία βρέθηκε αντιμέτωπη με μια από τις μεγαλύτερες νυχτερινές επιδρομές μη επανδρωμένων αεροσκαφών από την αρχή της ρωσικής εισβολής.

Σύμφωνα με τις ουκρανικές αρχές, οι ρωσικές δυνάμεις εξαπέλυσαν 138 επιθετικά drones, κυρίως ιρανικής κατασκευής τύπου Shahed, από διάφορες κατευθύνσεις, τη ρωσική επικράτεια, την Κριμαία και κατεχόμενες περιοχές.

Παρά τον τεράστιο όγκο της επίθεσης, η ουκρανική αεράμυνα κατόρθωσε να εξουδετερώσει 102 UAVs, δηλαδή περίπου το 73% του συνολικού αριθμού.Τα στοιχεία είναι από αναφορά του ΥΠΑΜ της Ουκρανίας και ενδέχεται να μην είναι απόλυτα ακριβή...

Το γεγονός, όμως, εγείρει και ένα κρίσιμο ερώτημα: πώς θα στεκόταν η Ελλάδα απέναντι σε μια αντίστοιχη επιδρομή;

Η Ουκρανία: Παγκόσμιος «πρωταθλητής» στην αντιμετώπιση drones

Η Ουκρανία έχει εξελιχθεί σε πραγματικό εργαστήριο σύγχρονου πολέμου με drones. Εδώ και σχεδόν τρία χρόνια βρίσκεται υπό συνεχή πίεση, αποκτώντας εμπειρία και τεχνογνωσία που καμία άλλη χώρα δεν διαθέτει σε τέτοια κλίμακα.

Η άμυνά της στηρίζεται σε:

• Πολυεπίπεδα αντιαεροπορικά συστήματα (NASAMS, Patriot, IRIS-T, ;Gepard, φορητά MANPADS, S-300 κλπ).
• Εκτεταμένα δίκτυα ηλεκτρονικού πολέμου, με παρεμβολές, spoofing και συστήματα anti-drone
• Κινητές ομάδες αναχαίτισης, διάσπαρτες σε όλη τη χώρα, που καταστρέφουν drones με πυρά ή αντιαεροπορικά όπλα μικρού βεληνεκούς
• Συντονισμό σε πραγματικό χρόνο, βασισμένο σε εμπειρία και συσσωρευμένη πρακτική από χιλιάδες προηγούμενες επιθέσεις.

Και όμως, ακόμη και με αυτές τις δυνατότητες στον anti-drone πόλεμο, το ποσοστό αναχαίτισης δεν ξεπέρασε το 73%.

Το υπόλοιπο 27% των drones κατάφερε να περάσει και να προκαλέσει ζημιές, κυρίως σε ενεργειακές υποδομές.

Αυτό από μόνο του δείχνει πόσο δύσκολο είναι να αναχαιτιστεί μια τέτοιας κλίμακας κορεσμένη επίθεση.

Η ελληνική πραγματικότητα: Ένα πολύπλοκο γεωγραφικό παζλ

Η Ελλάδα διαθέτει μια αξιόλογη αντιαεροπορική δομή, αλλά σχεδιασμένη κυρίως για διαφορετικές απειλές:

• αεροσκάφη, βαλλιστικούς και κρουζ πυραύλους, και όχι μεμονωμένα drones ή σμήνη UAV χαμηλού ίχνους.
• Επιπλέον, η γεωγραφική ιδιαιτερότητα της χώρας δημιουργεί δυσκολίες:

Διάσπαρτα νησιά στο Ανατολικό Αιγαίο, που αποτελούν φυσικές «πύλες» εισόδου.

Χιλιάδες χιλιόμετρα ακτογραμμής, τα οποία αυξάνουν τις πιθανές κατευθύνσεις προσέγγισης.

Σημαντικές ενεργειακές και στρατιωτικές υποδομές πολύ κοντά σε πιθανά σημεία διείσδυσης drones.

Με απλά λόγια: στην Ελλάδα, η άμυνα τύπου συμβατικής «ενιαίας ομπρέλας» από μόνη της δεν αρκεί.

Απαιτείται πολυεπίπεδη, διασπαρμένη προστασία, με πολλαπλά επίπεδα κάλυψης.

Γιατί θα ήταν λογικό τα ελληνικά ποσοστά να είναι χαμηλότερα

Αν ακόμη και η Ουκρανία, που διαθέτει τεράστια εμπειρία, συνεχώς ενεργά συστήματα και δυτική στήριξη πετυχαίνει ποσοστά γύρω στο 73%, τότε είναι αναμενόμενο μια χώρα με λιγότερη επιχειρησιακή εμπειρία στην anti-drone άμυνα και διαφορετικό προσανατολισμό άμυνας, να εμφανίσει αισθητά μικρότερη αποτελεσματικότητα σε περίπτωση μαζικής επιδρομής UAV τύπου Shahed.

Αυτό δεν είναι ένδειξη αδυναμίας, αλλά ρεαλιστική συνέπεια της φύσης της απειλής:

• Τα τύπου Shahed drones, έχουν μεγάλο βεληνεκές και μπορούν να εκτοξευθούν μακριά από τα ελληνικά σύνορα.
• Πετούν χαμηλά, δυσχεραίνοντας την ανίχνευση.
• Έρχονται σε πολύ μεγάλους αριθμούς, κορεσμός που εξαντλεί αντιαεροπορικά μέσα.
• Το κόστος τους είναι χαμηλό, κάνοντας τις επιθέσεις οικονομικά «βιώσιμες» για τον επιτιθέμενο.

Με βάση όλα τα παραπάνω, η ανάγκη για ενίσχυση της αντι-drone άμυνας είναι συστημική και επιτακτική.

Νησιά και σύνορα: Οι κρίσιμες «πρώτες γραμμές»

Η πρώτη επαφή με μια μακράς εμβέλειας επιδρομή drone θα γίνει στα νησιά και στα βόρεια σύνορα. Εκεί, εκτός από την κάλυψη των αντιαεροπορικών-αντιβαλλιστικών συστημάτων, θα πρέπει να υπάρχει:

• Ισχυρή παρουσία συστημάτων παρεμβολής και ηλεκτρονικού πολέμου. (Anti-drone συστήματα)
• Κινητές ομάδες καταστροφής UAV, εκπαιδευμένες σε αναχαιτίσεις χαμηλού ύψους.
• Δέκτες αποκάλυψης RF εκπομπών, Radar και αισθητήρες κατάλληλοι για μικρού ίχνους στόχους. (Anti-drone συστήματα)
• Προστασία κρίσιμων υποδομών όπως ενεργειακά κέντρα, λιμάνια, αεροδρόμια και στρατιωτικές εγκαταστάσεις.
• Απαιτείται δικτυωμένη άμυνα, με μονάδες που συνεργάζονται και με συστήματα ενσωματωμένα  στο σύστημα αεράμυνας

Το ουκρανικό παράδειγμα δείχνει με εντυπωσιακή σαφήνεια ότι ακόμη και οι πιο έμπειρες και προετοιμασμένες αεράμυνες δυσκολεύονται απέναντι σε μαζικές επιθέσεις drones.

Αν η Ουκρανία κατορθώνει να φτάσει στο 73%, τότε μια χώρα χωρίς ανάλογη εμπειρία, με τόσο πολύπλοκη γεωγραφία όσο η Ελλάδα, θα αντιμετωπίσει αναπόφευκτα χαμηλότερα ποσοστά αναχαίτισης.

Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο:

Η Ελλάδα πρέπει να επενδύσει και να αξιοποιήσει τα ελληνικά συστήματα anti-drone , ώστε να ενισχύσουν την αεράμυνα της χώρας, πριν οι απειλές αυτές καταστούν πραγματικότητα.  

Τέλος η χώρα μας επιβάλλεται να απαιτήσει από τους υποψήφιους προμηθευτές, πέραν της συμμετοχής της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας και στην ενσωμάτωση των εγχώριων anti-drone συστημάτων στην όποια "Ασπίδα του Αχιλλέα" .