Αμυντική διπλωματία και βιομηχανία: Η ελληνική ευκαιρία με τα προγράμματα "Drone Wal" και "SAFE"

Μπάμπης Παπασπύρος

Η νέα εποχή των συγκρούσεων είναι αναμφίβολα η εποχή των drones. Από τον ρωσοουκρανικό πόλεμο έως τη σύγκρουση Χαμάς–Ισραήλ και τις επιθέσεις των Χούθι με drone καμικάζι, τα μη επανδρωμένα αεροχήματα έχουν αναδειχθεί σε αποφασιστικό παράγοντα ισχύος. Προσφέρουν αποτελεσματικότητα με ελάχιστο κόστος και έχουν επιβάλει μια νέα στρατηγική πραγματικότητα στο πεδίο των επιχειρήσεων.

Απέναντι σε αυτή τη ραγδαία μταβολή και νέα απειλή, η ανάπτυξη συστημάτων anti-drone (C-UAS) δεν είναι πολυτέλεια, αλλά προϋπόθεση επιβίωσης. Ωστόσο, η τεχνολογία από μόνη της δεν αρκεί. Η επιτυχία απαιτεί Αμυντική Διπλωματία, διεθνή συνεργασία και στρατηγική στήριξη της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας. Αυτό ακριβώς αναγνωρίζει και η νέα ευρωπαϊκή πρωτοβουλία SAFE (Security Action for Europe) , η οποία θέτει στο επίκεντρο την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ασφάλειας μέσω συντονισμένων δράσεων, συνεργασιών και ανάπτυξης κοινών αμυντικών δυνατοτήτων.

Η επανάσταση των drones και οι νέες ανάγκες άμυνας

Η ραγδαία εξέλιξη των drones, σε μέγεθος, αυτονομία και τεχνητή νοημοσύνη, έχει καταστήσει την αντιαεροπορική άμυνα εξαιρετικά πολύπλοκη. Τα σμήνη drones μπορούν να κορέσουν τα παραδοσιακά συστήματα, ενώ τα “loitering munitions” (περιφερόμενα πυρομαχικά) προκαλούν σοβαρές απώλειες με χαμηλό κόστος.

Τα νέα προγράμματα C-UAS στην Ευρώπη στοχεύουν στην ανάπτυξη πολυεπίπεδων λύσεων, από αισθητήρες και παρεμβολείς έως ηλεκτρονικά και κινητικά μέσα εξουδετέρωσης. Εδώ η τεχνολογική αυτάρκεια και η ευρωπαϊκή συνεργασία είναι κρίσιμες: δεν αρκεί να αγοραστούν συστήματα, πρέπει να αναπτυχθούν και να παραχθούν εντός Ευρώπης.

Η αμυντική διπλωματία ως εργαλείο στρατηγικής επιρροής

Οι μεγάλες δυνάμεις αντιλαμβάνονται ότι η άμυνα δεν είναι μόνο στρατιωτική υπόθεση, είναι και εργαλείο εξωτερικής πολιτικής. Οι ΗΠΑ, η Γαλλία, το Ισραήλ, η Τουρκία χρησιμοποιούν εδώ και χρόνια την αμυντική τους διπλωματία ως βραχίονα προώθησης των εθνικών βιομηχανιών τους.

Ανιωματούχοι, πρέσβεις, στρατιωτικοί ακόλουθοι και επιτελείς συμμετέχουν ενεργά στη διαμόρφωση προγραμμάτων, προδιαγραφών και απαιτήσεων σε ΝΑΤΟ και Ε.Ε., φροντίζοντας οι εθνικές βιομηχανίες να τοποθετούνται στρατηγικά. Οι χώρες αυτές δεν αντιμετωπίζουν τη διπλωματία και τη βιομηχανία ως ξεχωριστούς τομείς, αλλά ως συγκοινωνούντα δοχεία ισχύος.

Η Ελλάδα, αντίθετα, δεν έχει ακόμα θεσμοθετήσει την Αμυντική Διπλωματία ως μόνιμο μηχανισμό προώθησης της εγχώριας βιομηχανίας. Οι διπλωματικές αποστολές και οι στρατιωτικοί ακόλουθοι θα πρέπει να έχουν ρητή αποστολή προώθησης ελληνικών προϊόντων, συμμετοχής σε διεθνή προγράμματα και σύναψης συνεργασιών. Μόνο έτσι η χώρα θα πάψει να είναι θεατής και θα μετατραπεί σε παραγωγό ισχύος.

Το πρόγραμμα  Drone Wall & το SAFE – Security Action for Europe: ευκαιρία για την Ελλάδα

Σε αυτό το πλαίσιο, τα προγράμματα ανάπτυξης C-UAS (Counter-Unmanned Aerial Systems) στην Ευρώπη και στο ΝΑΤΟ εξελίσσονται ταχύτατα. Το λεγόμενο “European Drone Wall” και τα εθνικά προγράμματα anti-drone αποτελούν στρατηγικά έργα υψηλής προτεραιότητας. Και όμως, η ουσία δεν είναι μόνο ποιος θα αγοράσει τα καλύτερα συστήματα, αλλά ποιος θα τα παράγει.

Το νέο ευρωπαϊκό πρόγραμμα SAFE (Security Action for Europe) εγκαινιάζει μια νέα φάση στη συλλογική ασφάλεια και άμυνα της Ευρώπης. Το SAFE δεν αφορά μόνο τη χρηματοδότηση αμυντικών έργων, αλλά στοχεύει σε:

• Ενίσχυση της Αμυντικής Διπλωματίας μεταξύ των κρατών-μελών,
• Δημιουργία στρατηγικών συνεργασιών μεταξύ βιομηχανιών,
• Ενσωμάτωση των εθνικών τεχνολογιών σε κοινά ευρωπαϊκά προγράμματα,
• Προώθηση της καινοτομίας σε κρίσιμους τομείς, όπως τα C-UAS και η κυβερνοασφάλεια.

Για την Ελλάδα, το Drone Wall & το SAFE αποτελούν πλατφόρμα εξωστρέφειας και εργαλείο πολιτικής επιρροής. 

Η συμμετοχή της ΕΑΒ και ελληνικών εταιρειών σε κοινοπραξίες μπορεί να ανοίξει τον δρόμο για εξαγωγές, μεταφορά τεχνογνωσίας και συμμετοχή σε κρίσιμες αλυσίδες αξίας. Παράλληλα, το SAFE ενισχύει τον ρόλο της Αμυντικής Διπλωματίας, καθιστώντας τη βασικό μηχανισμό συνεργασίας και ευρωπαϊκής συνοχής.

Η ελληνική συγκυρία – προκλήσεις και ευκαιρίες

Η Ελλάδα διαθέτει σήμερα συγκριτικό πλεονέκτημα. Η ΕΑΒ διαθέτει τρία ώριμα ολοκληρωμένα anti-drone συστήματα επιχειρησιακά έτοιμα για χρήση. Παράλληλα και άλλες ελληνικές εταιρείες έχουν αναπτύξει δικά τους αμυντικά  συστήματα. Η χρονική συγκυρία είναι ιδανική: το ΝΑΤΟ και η Ε.Ε. ζητούν επειγόντως λύσεις στον τομέα των C-UAS, ενώ η Ευρώπη επιδιώκει τη στρατηγική της αυτονομία

Αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα πρέπει να:

1. Εντάξει την Αμυντική Διπλωματία ως θεμελιώδη άξονα της εθνικής στρατηγικής.

2. Αξιοποιήσει το Drone Wall & SAFE για να συμμετάσχει σε κοινές δράσεις και προγράμματα με ευρωπαϊκούς εταίρους.

3. Ενεργοποιήσει τις πρεσβείες και τους στρατιωτικούς ακολούθους για την προώθηση ελληνικών τεχνολογιών.

4. Δημιουργήσει Υφυπουργείο Αμυντικής Βιομηχανίας για τον συντονισμό όλων των εμπλεκόμενων φορέων.

5. Επενδύσει στην πιστοποίηση και επένδυση των ελληνικών συστημάτων ώστε να συμμετέχουν ισότιμα σε διεθνείς αγορές.

Η εποχή των drones έχει ανατρέψει κάθε δεδομένο. Η ασφάλεια πλέον εξαρτάται όχι μόνο από την επιχειρησιακή ισχύ, αλλά και από τη διπλωματική και βιομηχανική ευελιξία μιας χώρας.

Το πρόγραμμα SAFE – Security Action for Europebέρχεται να επιβεβαιώσει ότι η Αμυντική Διπλωματία και η βιομηχανική συνεργασία αποτελούν δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Η Ελλάδα έχει το ταλέντο, τη γνώση και τις υποδομές. Εκείνο που χρειάζεται είναι μια συντονισμένη πολιτική βούληση: να αξιοποιήσει τη διπλωματία της όχι μόνο για τη γεωπολιτική της θέση, αλλά και για τη στήριξη και διεθνή καταξίωση της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας.

Η νέα εποχή ασφάλειας που διαμορφώνει το SAFE και το Drone Wall πρέπει να βρει την Ελλάδα παρούσα, δραστήρια και πρωταγωνίστρια.