Η κοινή λευκή βίβλος για την αμυντική ετοιμότητα του 2030-Τι αναφέρει για Τουρκία

Η ΚΟΙΝΗ ΛΕΥΚΗ ΒΙΒΛΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΜΥΝΤΙΚΗ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ ΤΟΥ 2030

Η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται αντιμέτωπη με τη μεγαλύτερη γεωπολιτική πρόκληση των τελευταίων δεκαετιών. Ο πόλεμος στην Ουκρανία, η αυξανόμενη επιρροή της Κίνας, η αποσταθεροποίηση γειτονικών περιοχών και οι υβριδικές απειλές δημιουργούν μια νέα πραγματικότητα. Η «Κοινή Λευκή Βίβλος για την Αμυντική Ετοιμότητα 2030» σηματοδοτεί ένα κρίσιμο βήμα για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας και της στρατηγικής αυτονομίας της ΕΕ.

1. Η ΝΕΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Η διεθνής τάξη αλλάζει ραγδαία, με την Ευρώπη να βρίσκεται στο επίκεντρο αυτών των μεταβολών. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το 2022 επιβεβαίωσε ότι η ειρήνη στην ήπειρο δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένη. Ο πόλεμος έφερε μαζικές ανθρώπινες απώλειες, εκτεταμένες καταστροφές και οικονομικές επιπτώσεις που θα διαρκέσουν δεκαετίες. Παράλληλα, η Κίνα αυξάνει τη στρατιωτική και οικονομική της επιρροή, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες ανακατευθύνουν την προσοχή τους προς την Ασία.

Πέρα από τις συμβατικές απειλές, η Ευρώπη αντιμετωπίζει και νέες μορφές επίθεσης: κυβερνοεπιθέσεις, ενεργειακός εκβιασμός, παραπληροφόρηση, καθώς και τη στρατιωτικοποίηση της μετανάστευσης. Το περιβάλλον ασφαλείας έχει γίνει πιο ρευστό και απρόβλεπτο, καθιστώντας αναγκαία μια συλλογική και αποφασιστική αντίδραση από την ΕΕ.

2. ΕΠΑΝΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

Η Λευκή Βίβλος τονίζει την ανάγκη για μια γενιά επενδύσεων στην ευρωπαϊκή άμυνα. Οι αμυντικές δαπάνες της ΕΕ έχουν αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, ωστόσο εξακολουθούν να είναι χαμηλότερες από εκείνες των ΗΠΑ, της Ρωσίας και της Κίνας. Για να διασφαλιστεί η αποτρεπτική ικανότητα της Ευρώπης, απαιτείται:

• Μαζική αύξηση της αμυντικής χρηματοδότησης: Η δημιουργία του προγράμματος ReArm Europe αποσκοπεί στη συγκέντρωση επενδύσεων για την ανάπτυξη κρίσιμων στρατιωτικών ικανοτήτων.
• Ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας: Η Ευρώπη πρέπει να αποκτήσει μεγαλύτερη αυτάρκεια στην παραγωγή όπλων, πυρομαχικών και τεχνολογίας αιχμής.
• Κοινές αγορές και ανάπτυξη εξοπλισμού: Οι χώρες-μέλη θα πρέπει να συνεργαστούν πιο στενά για να μειώσουν το κόστος και να αυξήσουν την αποτελεσματικότητα των αμυντικών τους προγραμμάτων.
• Ταχεία ενίσχυση των στρατιωτικών αποθεμάτων: Ειδικά στα πυρομαχικά, τους αντιαεροπορικούς πυραύλους και τα drones, που είναι καθοριστικής σημασίας για την Ουκρανία και την ευρωπαϊκή άμυνα.

Σημαντική είναι και η αναφορά στην σελίδα 14 για Ευρωπαϊκή Αμυντική Τεχνολογική και Βιομηχανική Βάση (EDTIB) και τις αμυντικές αλυσίδες εφοδιασμού της Ευρώπης: 

"Τα κράτη-μέλη πρέπει να είναι σε θέση να βασίζονται πλήρως στην Ευρωπαϊκή Αμυντική Τεχνολογική και Βιομηχανική Βάση (EDTIB) και στις αμυντικές αλυσίδες εφοδιασμού της Ευρώπης, ειδικά σε περιόδους κρίσης και σύγκρουσης. Αυτό σημαίνει εξασφαλισμένη πρόσβαση σε αμυντικά προϊόντα, εξαρτήματα και ανταλλακτικά μέσω ενός ολοκληρωμένου καθεστώτος ασφάλειας εφοδιασμού.

3. ΟΥΚΡΑΝΙΑ: Η ΠΡΩΤΗ ΓΡΑΜΜΗ ΑΜΥΝΑΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

Η στρατιωτική υποστήριξη της ΕΕ προς την Ουκρανία ανέρχεται ήδη σε 50 δισεκατομμύρια ευρώ, αλλά οι ανάγκες της χώρας παραμένουν τεράστιες. Η ΕΕ σχεδιάζει μια στρατηγική "Στρατηγική Σκαντζόχοιρου" (Porcupine Strategy), η οποία στοχεύει στην πλήρη αμυντική θωράκιση της Ουκρανίας ώστε να μπορεί να αποτρέψει οποιαδήποτε μελλοντική επίθεση.

Οι βασικές προτεραιότητες είναι:

• Παροχή 2 εκατομμυρίων βλημάτων ετησίως για τις ανάγκες του ουκρανικού στρατού.
• Ενίσχυση της αεράμυνας με προηγμένα συστήματα αντιπυραυλικής προστασίας.
• Βιομηχανική συνεργασία με την Ουκρανία ώστε να αναπτυχθούν νέες αμυντικές τεχνολογίες από κοινού με ευρωπαϊκές εταιρείες.
• Ενσωμάτωση της Ουκρανίας σε ευρωπαϊκά αμυντικά προγράμματα, ώστε να αποκτήσει πρόσβαση σε τεχνολογίες και στρατιωτική υποστήριξη.

4. ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΑΜΥΝΤΙΚΗ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ

Η Λευκή Βίβλος αναδεικνύει επτά κρίσιμους τομείς που απαιτούν άμεσες επενδύσεις:

• Αντιαεροπορική και αντιπυραυλική άμυνα: Προστασία από πυραύλους, drones και εναέριες επιθέσεις.
• Πυροβολικό και μακράς εμβέλειας επιθέσεις: Ανάπτυξη προηγμένων συστημάτων πλήγματος ακριβείας.
• Αυξημένη παραγωγή πυρομαχικών και πυραύλων για να καλυφθούν οι μεγάλες ανάγκες των ευρωπαϊκών στρατών.
• Drones και anti-drone τεχνολογία για πληροφορίες, επιτήρηση και μάχη.
• Στρατιωτική κινητικότητα: Βελτίωση των υποδομών για ταχύτερη μετακίνηση στρατευμάτων και εξοπλισμού.
• Αμυντικές τεχνολογίες αιχμής: Επενδύσεις σε AI, κβαντικούς υπολογιστές και κυβερνοάμυνα.
• Προστασία κρίσιμων υποδομών: Από τον κυβερνοχώρο έως τις ενεργειακές και διαστημικές υποδομές.

5. ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΑΜΥΝΤΙΚΗΣ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗΣ

Για την κάλυψη αυτών των αναγκών, η ΕΕ προτείνει:

• Το πρόγραμμα SAFE (Security and Action for Europe), το οποίο θα παρέχει 150 δισ. ευρώ για κοινές αμυντικές επενδύσεις.
• Τη χαλάρωση των δημοσιονομικών κανόνων για τις αμυντικές δαπάνες των κρατών-μελών.
• Τη δημιουργία νέων μηχανισμών χρηματοδότησης για τη στήριξη της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας.

6. ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΑΜΥΝΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΣΥΜΜΑΧΙΕΣ

Η αμυντική ετοιμότητα της ΕΕ δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς στενή συνεργασία με το ΝΑΤΟ και τους στρατηγικούς της εταίρους. Η ενίσχυση της συνεργασίας με τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, τον Καναδά και άλλες χώρες είναι κρίσιμη. Ταυτόχρονα, η ΕΕ αναζητά αμυντικές συνεργασίες με χώρες του Ινδο-Ειρηνικού, ώστε να ενισχύσει τη θέση της στο παγκόσμιο γεωπολιτικό σκηνικό.

7. ΕΝΑ ΜΕΛΛΟΝ ΜΕ ΑΥΤΟΠΕΠΟΙΘΗΣΗ

Η Ευρώπη δεν μπορεί να είναι απλός θεατής στις γεωπολιτικές εξελίξεις. Η Λευκή Βίβλος στέλνει ένα σαφές μήνυμα: Η ΕΕ πρέπει να οπλιστεί, να ενισχύσει τη στρατηγική της αυτονομία και να διασφαλίσει την ειρήνη και την ασφάλεια των πολιτών της. Η ιστορία δεν συγχωρεί την αδράνεια – και η Ευρώπη καλείται να δράσει τώρα.

Η αναφορά στην τουρκία

Η Τουρκία αναφέρεται στη Λευκή Βίβλο για την Αμυντική Ετοιμότητα 2030 στη σελίδα 20 του εγγράφου. Συγκεκριμένα, το κείμενο αναφέρει ότι:

"Η Τουρκία είναι υποψήφια χώρα για ένταξη στην ΕΕ και μακροχρόνιος εταίρος στον τομέα της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας. Η ΕΕ θα συνεχίσει να συνεργάζεται εποικοδομητικά για την ανάπτυξη μιας αμοιβαία επωφελούς εταιρικής σχέσης σε όλους τους τομείς κοινού ενδιαφέροντος, με βάση τη δέσμευση της Τουρκίας για πρόοδο σε όλα τα ζητήματα που είναι σημαντικά για την ΕΕ, σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Απριλίου 2024."​.

Η αναφορά αυτή υπογραμμίζει την επιθυμία της ΕΕ να διατηρήσει έναν διάλογο με την Τουρκία, αλλά ταυτόχρονα θέτει ως προϋπόθεση την ευθυγράμμιση της Άγκυρας με τις ευρωπαϊκές αξίες και προτεραιότητες.