Το αεροδρόμιο της Λάρισας ως δυνητικό FedEx Hub στη ΝΑ Ευρώπη και Β. Αφρική: Μια ρεαλιστική στρατηγική προοπτική

Φωτογραφία προϊόν AI

Μπάμπης Παπασπύρος

Το παρόν άρθρο εξετάζει, με τεκμηριωμένο τρόπο, γιατί η Λάρισα θα μπορούσε να εξελιχθεί σε ένα από τα πιο αποτελεσματικά logistics hubs στη ΝΑ Ευρώπη.

Ιστορικό Πολιτικού Αεροδρομίου Λάρισας

Ο Κρατικός Αερολιμένας της Λάρισας είναι το αρχαιότερο Ελληνικό αεροδρόμιο. Άρχισε τη λειτουργία του το 1912 ως πολιτικό αεροδρόμιο μέχρι το 1997. Έκτοτε λειτουργεί ως και σήμερα αποκλειστικά με στρατιωτικά αεροσκάφη.

Η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας του πρώην Υπουργείου Μεταφορών και Επικοινωνιών, νυν Υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων προκήρυξε τη μελέτη ζήτησης και σχεδίου ανάπτυξης (Γενικό Προγραμματικό Σχέδιο) αερομεταφορών της ευρύτερης περιοχής Θεσσαλίας και Πιερίας, ώστε να διερευνηθεί η εκ νέου λειτουργία του αερολιμένα Λάρισας και ως αεροδρόμιο Πολιτικής Αεροπορίας. Έπειτα από διαγωνισμό η μελέτη ανατέθηκε το 2002 σε σύμπραξη γραφείων μελετών με κύριο μελετητή τον Αλβέρτο-Παύλο Γιαμίν και ολοκληρώθηκε το 2004. (Λεπτομέρειες για την μελέτη  ΕΔΩ )

1. Το κενό της FedEx στην Ελλάδα και η στρατηγική ευκαιρία

Παρότι η FedEx έχει ισχυρή παρουσία στην Ευρώπη (Παρίσι Σαρλ ντε Γκωλ, Αεροδρόμιο Κολωνίας-Βόννης, Αεροδρόμιο Λιέγης, Αεροδρόμιο Λονδίνου Στάνστεντ), δεν διατηρεί κανένα  αεροπορικό hub στην Ελλάδα. Η χώρα λειτουργεί κυρίως ως τελικός προορισμός, όχι ως ενδιάμεσος κόμβος διαμετακόμισης. Αυτό δημιουργεί ένα σημαντικό κενό στη ΝΑ Μεσόγειο, ειδικά μεταξύ Κωνσταντινούπολης, Μιλάνου, Βουδαπέστης και Μέσης Ανατολής ,μια περιοχή με έντονη εμπορευματική δραστηριότητα αλλά χωρίς πυκνά δίκτυα express freight hubs.

Σε αυτό το πλαίσιο, το στρατιωτικό αεροδρόμιο της Λάρισας (Αεροδρόμιο 110 ΠΜ) παρουσιάζει αναπάντεχα υψηλό δυναμικό ως βάση περιφερειακού cargo hub, εφόσον επιλεγεί ως επενδυτικός άξονας ενός μεγάλου παρόχου όπως η FedEx. Η γεωγραφική του θέση, οι εξαιρετικές υποδομές, η άμεση σύνδεση με εθνικά δίκτυα και η ύπαρξη μεγάλων διαθέσιμων εκτάσεων συγκροτούν ένα υπόβαθρο που δύσκολα συναντάται σε άλλα ελληνικά αεροδρόμια για πολιτική χρήση.

Στο παρελθόν έχει απασχολήσει το θέμα με πρωτοβουλίες & εκδηλώσεις φορέων (Λαρισαϊκή Λέσχη κλπ), ενώ παράλληλα υπάρχει και σχετική σελίδα στο facebook

2. Γεωγραφική Θέση

Η Θεσσαλική πεδιάδα βρίσκεται στο γεωγραφικό κέντρο της ηπειρωτικής Ελλάδας, προσφέροντας μοναδική πρόσβαση σε όλα τα μεγάλα αστικά και βιομηχανικά κέντρα σε λίγες ώρες:

Αθήνα: ~3,5 ώρες, Θεσσαλονίκη: ~2 ώρες, Πάτρα: ~4 ώρες, Ιωάννινα: ~3 ώρες, Βόλος (λιμάνι): ~1 ώρα

Αυτή η κομβική θέση καθιστά τη Λάρισα ιδανική για domestic distribution hub, αλλά το σημαντικότερο είναι η διεθνής διάσταση. Η Λάρισα βρίσκεται στο μέσο των αεροπορικών διαδρομών που συνδέουν:

• Δυτική Ευρώπη ↔ Μέση Ανατολή
• Κεντρική Ευρώπη ↔ Βόρεια Αφρική
• Βαλκάνια ↔ Ανατολική Μεσόγειος

Ένα τέτοιο σημείο, που συνδυάζει cross-regional coverage με χαμηλό εναέριο φόρτο, είναι σπάνιο και προσδίδει στη FedEx έναν εν δυνάμει κόμβο decongestion από τα υπερφορτωμένα ευρωπαϊκά hubs (CDG, CGN, MXP).

3. Υποδομές Μεταφορών: Ο συνδυασμός που δεν υπάρχει αλλού στην Ελλάδα

Άμεση πρόσβαση στην ΠΑΘΕ

Η ΠΑΘΕ βρίσκεται κυριολεκτικά δίπλα στο αεροδρόμιο.

Αυτό επιτρέπει:

• ταχεία πρόσβαση σε όλους τους βιομηχανικούς κόμβους,
• ελαχιστοποίηση χρόνου φορτοεκφόρτωσης–διανομής,
• χαμηλότερο μεταφορικό κόστος λόγω μηδενικών ενδιάμεσων συνδέσεων.

Για υπηρεσίες όπως FedEx Express/overnight delivery, αυτό είναι κρίσιμο.

Σιδηροδρομική γραμμή δίπλα στο αεροδρόμιο

Πρόκειται για εξαιρετικά σπάνια υποδομή στην Ελλάδα.

Η  σύνδεση και απόκτηση  γραμμής εντός του χώρου του αεροδρομίου επιτρέπει:

• intermodal cargo operations με zero-distance φόρτωση
• δημιουργία rail-freight terminal
• σύνδεση με ΤΡΑΙΝΟΣΕ / κεντρικό διάδρομο προς Θεσσαλονίκη – Ειδομένη – Κεντρική Ευρώπη
• πρόσβαση μέσω ΣΜΕΒΕ στα λιμάνια Θεσσαλονίκης & Πειραιά με ανταγωνιστικούς χρόνους

Μελλοντικά, το rail-freight μπορεί να ενσωματωθεί σε ευρωπαϊκούς άξονες TEN-T, καθιστώντας τη Λάρισα κόμβο ενδοευρωπαϊκής διακίνησης.

Μεγάλες εκτάσεις για ανάπτυξη Logistics

Η περιοχή γύρω από το αεροδρόμιο είναι χαμηλής δόμησης και υψηλής διαθεσιμότητας. Αυτό σημαίνει:

• δυνατότητα ανέγερσης μεγάλων logistics parks (20.000 – 150.000 τ.μ.)
• επέκταση apron, taxiways, αποθηκών, sorting centers
• χαμηλότερο κόστος γης σε σχέση με Αττική & Θεσσαλονίκη
• δυνατότητα ταχείας αδειοδότησης λόγω ενιαίας χρήσης

Αυτή η κλίμακα ανάπτυξης είναι αδύνατη στα περισσότερα εμπορικά αεροδρόμια της χώρας.

Εγγύτητα στο λιμάνι του Βόλου

Απόσταση ~55–60 λεπτών.

Ο Βόλος είναι ένα από τα λιμάνια με χαμηλή κυκλοφοριακή συμφόρηση, άμεση πρόσβαση σε ακτοπλοϊκές και RoRo γραμμές και προοπτική container expansion.

Αυτό δημιουργεί sea-air logistics chain (όπως λειτουργεί το Dubai ή η Σιγκαπούρη, σε μικρότερη κλίμακα).

4. Πλεονεκτήματα της Λάρισας για FedEx σε Περιφερειακό Επίπεδο

Lower Operating Costs

Οι εμπορικές χρεώσεις, το κόστος διαχείρισης, οι μισθώσεις και το κόστος λειτουργίας είναι σημαντικά χαμηλότερα από Αθήνα (ATH), Θεσσαλονίκη (SKG), Μιλάνο Μάλπενσα, Κωνσταντινούπολη, Λεμεσό / Λάρνακα

Ένα regional hub θέλει γη-χώρο, χαμηλά landing fees, χαμηλό congestion. Η Λάρισα προσφέρει και τα τρία.

Zero Congestion Airport

Ένα «καθαρό» αεροδρόμιο χωρίς επιβατική κίνηση μπορεί:

• να φιλοξενήσει νυχτερινά cargo waves
• να προσφέρει 24ωρη λειτουργία χωρίς περιορισμούς slot
• να διαμορφωθεί ειδικά για express freight

Η FedEx αναζητά πάντα τέτοιες τοποθεσίες για secondary hubs.

Κλιματικά και επιχειρησιακά πλεονεκτήματα

Η περιοχή προσφέρει λιγότερες ημέρες ομίχλης σε σχέση με Β. Ευρώπη, ήπιες χειμερινές συνθήκες, χαμηλό κίνδυνο ακραίων καιρικών φαινομένων

Αυτό μειώνει καθυστερήσεις και αυξάνει reliability κρίσιμο για time-critical logistics.

5. Οικονομική και περιφερειακή επίδραση

Δημιουργία θέσεων εργασίας υψηλής εξειδίκευσης

Ένα FedEx Regional Hub θα δημιουργούσε προσωπικό logistics, τεχνικούς αεροσκαφών, προσωπικό handling, IT / data operations, managers & supervisors κλπ

Ανάπτυξη Θεσσαλίας ως διαμετακομιστικού κέντρου

Η Θεσσαλία θα εξελισσόταν σε εθνικό κέντρο διανομής e-commerce, ευρωπαϊκό κόμβο διαμετακόμισης express cargo και σημείο υποστήριξης supply chains Βαλκανίων

Ενίσχυση των λιμανιών Βόλου – Θεσσαλονίκης – Πειραιά

Η ύπαρξη ενός air-cargo hub στο κέντρο της χώρας θα έδενε με:

• εισαγωγές container από Ασία
• εξαγωγές αγροτικών προϊόντων
• time-sensitive shipments προς ΝΑ Ευρώπη και ΜΕΝΑ
• Το sea-air transport θα γινόταν πραγματικότητα, μειώνοντας χρόνο παράδοσης κατά 30–40%.

6. Στρατηγικό Όφελος για FedEx

Για μια εταιρεία όπως η FedEx, η Λάρισα προσφέρει:

• δυνατότητα ανακούφισης των ευρωπαϊκών hubs (CDG, CGN, MXP)
• στρατηγική πρόσβαση σε ΜΕΝΑ & Βαλκάνια χωρίς υψηλές χρεώσεις
• κόστος λειτουργίας σημαντικά χαμηλότερο από urban airports
• ικανότητα γρήγορης επέκτασης χωρίς κοινωνικές/πολεοδομικές αντιδράσεις
• άμεση intermodal διασύνδεση (road–rail–sea–air)

Επιπλέον, η επιλογή ενός κεντρικού ελληνικού κόμβου θα επιτρέψει στη FedEx να αντισταθμίσει την ισχυρή παρουσία της DHL στα Βαλκάνια.

7. Ο στρατιωτικός χαρακτήρας του αεροδρομίου

Καθώς το αεροδρόμιο της Λάρισας αποτελεί έδρα της 110 Πτέρυγας Μάχης και λειτουργεί αποκλειστικά ως στρατιωτική εγκατάσταση, οποιαδήποτε μελλοντική ανάπτυξη ενός FedEx hub ή ευρύτερου cargo/commercial cluster προϋποθέτει στενό συντονισμό με το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας (ΥΠΕΘΑ). Η αξιοποίηση στρατιωτικών αεροδρομίων για πολιτικές ή εμπορικές χρήσεις απαιτεί θεσμικές ρυθμίσεις, σαφή οριοθέτηση δραστηριοτήτων, μέτρα ασφαλείας, συμβατότητα με τις επιχειρησιακές ανάγκες της Πολεμικής Αεροπορίας και προγραμματισμό πτήσεων που δεν θα παρεμβαίνει στις στρατιωτικές αποστολές. Παρότι τέτοια μοντέλα συνύπαρξης εφαρμόζονται διεθνώς με μεγάλη επιτυχία, η συγκεκριμένη υλοποίηση στη Λάρισα θα απαιτούσε εξαρχής ένα πλαίσιο συνεργασίας, διαμοιρασμού υποδομών και καθορισμού ζωνών επιχειρησιακής ευθύνης, ώστε το έργο να είναι ασφαλές και να είναι συμβατό με τις στρατηγικές προτεραιότητες της ΠΑ.

8. Μια Ρεαλιστική και ιδιαίτερα ελκυστική επιλογή

Το αεροδρόμιο της Λάρισας διαθέτει όλα τα πλεονεκτήματα  για cargo hub όπως, δίπλα σε σιδηροδρομικές γραμμές, ΠΑΘΕ, πολύ κοντά σε λιμάνι, μεγάλες εκτάσεις και γεωγραφική θέση που ακουμπά τρεις αγορές (ΕΕ – Βαλκάνια – ΜΕΝΑ).

Η FedEx σήμερα δεν έχει airb hub στην Ελλάδα και αυτό ακριβώς καθιστά τη Λάρισα μια στρατηγική ευκαιρία για τη δημιουργία ενός νέου, αυτόνομου περιφερειακού κόμβου. Με σωστή πολιτική βούληση, ρυθμιστικό πλαίσιο και επενδυτικό ενδιαφέρον, η Θεσσαλία μπορεί να εξελιχθεί σε ένα από τα πιο αποτελεσματικά logistics hubs της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.