Στην πολιτική όσοι βιάζονται σκοντάφτουν — όσοι βλέπουν την εξουσία ως προσφορά και ευθύνη προχωρούν

Μπάμπης Παπασπύρος

«Όποιος βιάζεται, σκοντάφτει» λέει ο θυμόσοφος λαός μας, συνοψίζοντας σε μια απλή φράση μια βαθιά αλήθεια που διατρέχει την καθημερινότητα, την κοινωνία και ασφαλώς την πολιτική. Ο χρόνος και η ταχύτητα δεν είναι πάντοτε σύμμαχοι. Άλλο η αποφασιστικότητα και άλλο η βιασύνη, άλλο η αφοσίωση στον κοινό σκοπό και άλλο η σπασμωδική κίνηση που γεννάται από την αγωνία της προσωπικής προβολής. Στον δημόσιο βίο, η διαφορά αυτή είναι συχνά καθοριστική.

Σκοντάφτουν, τελικά, όσοι τρέχουν όχι για το κοινό καλό, αλλά για τον εαυτό τους. Όσοι βλέπουν την πολιτική ως σκηνή αυτοπροβολής και όχι ως χώρο ευθύνης. Όσοι επιδιώκουν να γίνουν «χαλίφηδες στη θέση του χαλίφη», όπως λέει σκωπτικά η λαϊκή φαντασία, αναζητώντας ρόλους και τίτλους αντί για ουσία και έργο. Η βιασύνη τους δεν εκπορεύεται από την ανάγκη να λυθεί ένα πρόβλημα, αλλά από την επιθυμία να βρίσκονται συνεχώς μπροστά, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει πως διασπούν, υπονομεύουν ή παρακάμπτουν διαδικασίες, θεσμούς και ανθρώπους.

Η πολιτική, όμως, δεν είναι αγώνας ταχύτητας. Είναι μαραθώνιος. Και στον μαραθώνιο, ο «λαγός» ξεκινά με ορμή, προκαλεί εντυπώσεις, αποσπά το βλέμμα για λίγο, αλλά κουράζεται, κουτουλά στα ίδια του τα λάθη, χάνει την ανάσα και τελικά μένει πίσω. Το πρόσκαιρο χειροκρότημα δεν είναι ποτέ εγγύηση διαδρομής. Η πολιτική ιστορία αυτού του τόπου, αλλά και κάθε τόπου είναι γεμάτη από παραδείγματα ανθρώπων που βιάστηκαν να σκαρφαλώσουν, έτρεξαν δίχως πυξίδα και τελικά έπεσαν από το ίδιο ύψος που επιχείρησαν να κατακτήσουν.

Απέναντι σε αυτούς, υπάρχουν οι άλλοι. Εκείνοι που εργάζονται αθόρυβα, με πίστη, υπομονή και όραμα. Που χτίζουν βήμα-βήμα, που επενδύουν στον χρόνο, που δεν φοβούνται την ευθύνη και δεν υποτιμούν τη διαδικασία. Εκείνοι που δεν στοχεύουν σε τίτλους, αλλά σε αποτελέσματα, που τους ενδιαφέρει περισσότερο το αποτύπωμα που αφήνουν από την εικόνα που προβάλλουν. Αυτοί οι άνθρωποι, πολιτικοί, θεσμικοί παράγοντες, απλοί πολίτες σε θέσεις ευθύνης βρίσκουν τελικά τον δρόμο τους. Στο τέλος της ημέρας είναι αυτοί που μένουν όρθιοι, που προσφέρουν, που δικαιώνονται.

Γιατί ο χρόνος αλλά και ο κόσμος είναι αυστηρός κριτής. Ξεχωρίζει το ουσιαστικό από το επιφανειακό, την προσφορά από την φιλοδοξία, το έργο από το θέαμα. Και στην πολιτική, όπως και στη ζωή, χτίζει κανείς αξιοπιστία όχι με πυροτεχνήματα, αλλά με συνέπεια. Όμως αυτή η αρετή δεν είναι εύκολη, απαιτεί πειθαρχία, ειλικρίνεια και κυρίως αντοχή σε έναν κόσμο που συχνά επιβραβεύει την εικόνα αντί της ουσίας.

Οι κοινωνίες, ωστόσο, κουράζονται από τους λαγούς-δελφίνους . Διψούν για σταθερότητα, σοβαρότητα και ανθρώπους που γνωρίζουν να σέβονται τον ρόλο τους. Χρειάζονται ηγέτες που αντιλαμβάνονται ότι η εξουσία δεν είναι προνόμιο, αλλά ευθύνη. Και οι ίδιοι οι θεσμοί χρειάζονται πρόσωπα που κατανοούν ότι το πραγματικό μέτρο της πολιτικής αξίας δεν είναι το πόσο ψηλά θα ανέβεις, αλλά το πόσο ουσιαστικά θα βοηθήσεις τους άλλους να ανέβουν μαζί σου.

Το λαϊκό απόφθεγμα δεν είναι τυχαίο: όσοι βιάζονται, σκοντάφτουν. Όμως εκείνοι που κοπιάζουν, που δεν παρασύρονται από τον θόρυβο, που μένουν πιστοί στο καθήκον και στο όραμά τους, τελικά προσπερνούν. Όχι επειδή το επιδίωξαν με φανταχτερό τρόπο, αλλά επειδή το άξιζαν.

Κι έτσι η ζωή και η πολιτική ισορροπεί με τον δικό της, αθόρυβο αλλά δίκαιο τρόπο. Γιατί στο τέλος της ημέρας, ο δρόμος ανήκει όχι σε όσους έτρεξαν πρώτοι, αλλά σε όσους έμειναν μέχρι το τέλος.