Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για εντοπισμό και εξουδετέρωση drones;

AFP via Getty Images

Τα drones έχουν πάψει προ πολλού να αποτελούν παιχνίδια ή εργαλεία κινηματογραφικών ταινιών. Από τον πόλεμο στην Ουκρανία έως τις αστικές περιοχές της Ευρώπης, τα drones έχουν εξελιχθεί σε πραγματική απειλή για την ασφάλεια κρατών, επιχειρήσεων και πολιτών. Καθώς η τεχνολογία γίνεται φθηνότερη και πιο προσβάσιμη, αυξάνεται δραματικά η ανάγκη για αποτελεσματικά συστήματα εντοπισμού και εξουδετέρωσης τους.

Από τομέα της άμυνας στην καθημερινότητα

Στην πόλη Άαλμποργκ της βόρειας Δανίας, η εταιρεία MyDefence αναπτύσσει συστήματα που εντοπίζουν και απωθούν drones μέσω παρεμβολών ραδιοσυχνοτήτων. Ο διευθύνων σύμβουλος, Dan Hermansen, εξηγεί πως μέχρι πρόσφατα η εταιρεία συνεργαζόταν κυρίως με στρατιωτικούς φορείς του ΝΑΤΟ και την Ουκρανία. Ωστόσο, από τις αρχές Οκτωβρίου η ζήτηση έχει «μετατοπιστεί πλήρως» προς τον ιδιωτικό τομέα.

«Η μεγαλύτερη ζήτηση προέρχεται από κρίσιμες υποδομές», αναφέρει ο Hermansen. «Μεγάλες εταιρείες θέλουν να προστατεύσουν τις εγκαταστάσεις τους από πιθανές επιθέσεις ή κατασκοπεία μέσω drones».

Η συσκευή της MyDefence είναι ένα μικρό σύστημα που ανιχνεύει την επικοινωνία μεταξύ του drone και του χειριστή του. Έπειτα, εκπέμπει ένα ισχυρό σήμα στην ίδια συχνότητα, διακόπτοντας τη σύνδεση. Αντί το drone να πέσει ανεξέλεγκτα, το σύστημα το αναγκάζει σε ελεγχόμενη προσγείωση ή το απομακρύνει από την περιοχή. Αν επιχειρήσει να συνδεθεί ξανά με GPS, το σήμα μπορεί να μπλοκαριστεί επίσης.

Σύμφωνα με τον Hermansen, η παρεμβολή ραδιοσυχνοτήτων είναι αποτελεσματική έναντι του 80-90% των drones που χρησιμοποιούνται σήμερα.

Το δύσκολο κομμάτι: Η ανίχνευση

Η εξουδετέρωση ενός drone είναι το δεύτερο στάδιο. Το πρώτο και πιο κρίσιμο είναι η ανίχνευση και αναγνώριση. Όπως εξηγεί ο Kasper Hallenborg, διευθυντής του Ινστιτούτου Maersk Mc-Kinney Moller του Πανεπιστημίου της Νότιας Δανίας, η διαδικασία περιλαμβάνει δύο στάδια: την ταυτοποίηση και την εξουδετέρωση.

Ωστόσο, η αναγνώριση δεν είναι απλή υπόθεση. Ο Andreas Graae, επικεφαλής έρευνας του Ινστιτούτου Στρατιωτικής Τεχνολογίας της Δανικής Ακαδημίας Άμυνας, τονίζει πως τα drones μπορεί να είναι ελάχιστου μεγέθους, κατασκευασμένα από πλαστικά ή υφάσματα, υλικά που είναι σχεδόν αόρατα στα παραδοσιακά radar.

Για αυτόν τον λόγο, αναπτύσσονται συνεχώς νέες τεχνολογίες ανίχνευσης:

• Ακουστικοί αισθητήρες, που «ακούν» το χαρακτηριστικό βουητό των ελίκων.
• Οπτικές κάμερες υπερυψηλής ανάλυσης, που μπορούν να αναγνωρίσουν σχήματα ακόμη και σε μεγάλες αποστάσεις.
• Εξελιγμένα radar, τα οποία διακρίνουν αν το αντικείμενο στον αέρα είναι πουλί ή drone. Ένα τέτοιο radar είναι ο ΤΗΛΕΜΑΧΟΣ της ΕΑΒ  .

Η τεχνολογία του πολέμου μεταφέρεται στην ειρήνη

Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει αποδειχθεί εργαστήριο καινοτομίας για την τεχνολογία ηλεκτρονικών παρεμβολών. «Οι ουκρανικές γραμμές είναι γεμάτες παρεμβολές», εξηγεί ο Graae. «Οι χειριστές χάνουν τον έλεγχο των drones τους, και έτσι τα συστήματα εξελίσσονται συνεχώς».

Ως απάντηση, Ρώσοι και Ουκρανοί κατασκευαστές ανέπτυξαν drones με οπτικές ίνες (ώστε να μην εξαρτώνται από ραδιοκύματα) ή αυτόνομα drones που πετούν με προγραμματισμένες διαδρομές χωρίς την ανάγκη χρήσης GPS.

Για την αντιμετώπιση αυτών των νέων μοντέλων απαιτούνται πιο «φυσικά» μέσα εξουδετέρωσης, όπως αναχαιτιστές ή βλήματα μικρού κόστους.

Η σουηδική καινοτομία: αναχαιτιστές χαμηλού κόστους

Η σουηδική νεοφυής επιχείρηση Nordic Air Defence εργάζεται πάνω σε μια οικονομική λύση αναχαίτισης. Ο διευθυντής της εταιρείας, Jens Holzapfel, περιγράφει ένα πύραυλο-αναχαιτιστή σχεδιασμένο να πλήττει τα εχθρικά drones και να τα καταστρέφει.

«Έχει σχήμα πυραύλου, ταξιδεύει με τεράστια ταχύτητα και είναι εξαιρετικά εύκολο να παραχθεί», δηλώνει. «Στην ουσία, εκτυπώνεται σε 3D, κάτι που μειώνει το κόστος δραματικά».

Το ζήτημα του κόστους είναι κεντρικό. Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Mark Rutte, δήλωσε πρόσφατα:

«Είναι απαράδεκτο να καταρρίπτουμε drones που κοστίζουν 1.000 δολάρια με πυραύλους που κοστίζουν μισό ή ένα εκατομμύριο δολάρια».

Η εμπειρία της Ουκρανίας απέδειξε ότι ο πόλεμος με drones έχει μετατραπεί σε αγώνα κόστους και αποδοτικότητας, πόσο φτηνά μπορείς να επιτεθείς και πόσο ακριβά αναγκάζεται ο άλλος να αμυνθεί.

Η απειλή φτάνει στην Ευρώπη

Η χρήση drones δεν περιορίζεται πλέον στα μέτωπα πολέμου. Χώρες όπως η Πολωνία και η Ρουμανία έχουν δει ρωσικά ή άγνωστα drones να παραβιάζουν τον εναέριο χώρο τους, ενώ περιστατικά έχουν καταγραφεί και σε Νορβηγία, Σουηδία, Λιθουανία, Γερμανία και Δανία.

Στη Δανία, η ανησυχία εντάθηκε ύστερα από σειρά ανεξήγητων εμφανίσεων drones κοντά σε αεροδρόμια και στρατιωτικές εγκαταστάσεις. Το υπουργείο Άμυνας αναγκάστηκε να αναπτύξει «πολλαπλές δυνατότητες» για εντοπισμό, παρακολούθηση και παρεμβολή drones.

Ακολουθώντας το παράδειγμα, η Σουηδία ανακοίνωσε επένδυση 365 εκατομμυρίων δολαρίων για την ανάπτυξη anti-drone συστημάτων, τα οποία περιλαμβάνουν παρεμβολές, αναχαιτιστές και «κυνηγετικά» drones.

Ανάγκη για νέους κανόνες και ασφαλείς λύσεις

Η εξουδετέρωση ενός drone μέσα σε πόλη ή κοντά σε κατοικημένη περιοχή εγκυμονεί κινδύνους. Ο Hallenborg εξηγεί ότι η κατάρριψη μπορεί να προκαλέσει ζημιές ή φωτιά.

«Στην Πολωνία είδαμε πώς τα θραύσματα ενός drone σχεδόν κατέστρεψαν τη στέγη ενός σπιτιού», σημειώνει. «Η έγκαιρη ανίχνευση είναι το κλειδί, έτσι μπορείς να το καταρρίψεις με ασφάλεια σε ελεγχόμενο χώρο».

Για μικρές αποστάσεις, δίκτυα σύλληψης που εκτοξεύονται εναντίον του drone έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικά, ενώ αναπτύσσονται και φθηνά λέιζερ.

Ακόμη πιο ασφαλείς θεωρούνται οι λεγόμενες «soft kill» λύσεις, όπως το hacking. Μέσω αυτού, το drone μπορεί να αναγκαστεί να προσγειωθεί ελεγχόμενα χωρίς να προκληθούν ζημιές.

Η ανάγκη για διαχείριση εναέριας κυκλοφορίας των drones

Καθώς ο αριθμός των drones αυξάνεται ραγδαία, οι ειδικοί επισημαίνουν την ανάγκη για ένα σύστημα διαχείρισης εναέριας κυκλοφορίας ειδικά για drones. Ο Hallenborg προτείνει την εισαγωγή ηλεκτρονικών πινακίδων κυκλοφορίας και προκαταχωρημένων πτήσεων, ώστε οι αρχές να μπορούν να ξεχωρίζουν τα νόμιμα drones από τα ύποπτα.

«Η αστυνομία δέχεται καθημερινά καταγγελίες για drones στον ουρανό», λέει. «Στην πραγματικότητα, πολλά από αυτά είναι απολύτως νόμιμα. Χρειαζόμαστε ένα σύστημα που να τα ξεχωρίζει γρήγορα».

Ένας νέος τομέας ασφάλειας και τεχνολογίας

Ο Holzapfel της Nordic Air Defence βλέπει το μέλλον της anti-drone τεχνολογίας όχι μόνο στον στρατό, αλλά και στον πολιτικό τομέα.

«Οι πελάτες μας περιλαμβάνουν την αστυνομία, τις δυνάμεις ασφαλείας, αλλά και βιομηχανίες όπως η ναυτιλία και η πετρελαιοπαραγωγή», αναφέρει.

Σε τέτοια περιβάλλοντα, όπου η κατάρριψη ενός drone μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνη, η λύση βρίσκεται σε προληπτικά μέτρα και έξυπνη τεχνολογία.

Η εποχή των drones φέρνει επανάσταση αλλά και κινδύνους. Από εργαλεία φωτογράφισης και επιθεώρησης έχουν μετατραπεί σε όπλα χαμηλού κόστους και μέσα κατασκοπείας.

Η μάχη για την αντιμετώπισή τους δεν είναι μόνο τεχνολογική, αλλά και οικονομική, νομική και ηθική.

Καθώς τα drones γίνονται φθηνότερα, πιο αυτόνομα και πιο «αόρατα», ο κόσμος καλείται να αναπτύξει έξυπνες, προσιτές και ασφαλείς λύσεις για την προστασία του ουρανού πριν ο ουρανός γίνει το νέο πεδίο μάχης του 21ου αιώνα.

Με πληροφορίες από BBC