Drones και ασφάλεια αεροδρομίων: Η απειλή και η ελληνική λύση της ΕΑΒ

Μπάμπης Παπασπύρος

Τα τελευταία χρόνια, ειδικά στην Ευρώπη αλλά και στην Ελλάδα, γίνονται όλο και πιο συχνά αντιληπτές οι ελλείψεις στην προστασία των πολιτικών και στρατιωτικών υποδομών από μη επανδρωμένα αεροσκάφη (drones).

Όπως αναφέρει η Καθημερινή, στο άρθο της "Απροστάτευτα αεροδρόμια σε «επιθέσεις» drones σε Ελλάδα και Ευρώπη", περιστατικά όπως αυτό στο αεροδρόμιο της Κοπεγχάγης και του Όσλο, όπου drones δημιουργούν σοβαρά προβλήματα στην ασφάλεια και τη λειτουργία, ανέδειξαν το πόσο ευάλωτες μπορεί να είναι οι κρίσιμες υποδομές. 

Σε ελληνικά αεροδρόμια, η νομοθεσία προβλέπει ζώνες όπου η χρήση drone γύρω από αεροδρόμια απαγορεύεται ή ρυθμίζεται αυστηρά, και η Αρχή Πολιτικής Αεροπορίας (ΑΠΑ) χορηγεί άδειες πτήσης δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στα πιστοποιητικά, την επικινδυνότητα και τα τεχνικά χαρακτηριστικά των drones. 

Ωστόσο, παρά τις προβλέψεις αυτές, τα αεροδρόμια παραμένουν σε μεγάλο βαθμό «απροστάτευτα» σε ό,τι αφορά την άμεση, τεχνική και επιχειρησιακή αντιμετώπιση κακόβουλων ή ακούσιων drone επιθέσεων. 

Τεχνολογικές λύσεις: τι υπάρχει σήμερα

Τα συστήματα αντιμετώπισης drones χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες:

• Συστήματα ανίχνευσης / επιτήρησης (radar, ηλεκτρο-οπτικά, αισθητήρες) που εντοπίζουν την παρουσία ενός drone.
• Συστήματα εξουδετέρωσης (jamming, spoofing και διατάξεις όπως lasers, μικροκυματικοί πομποί υψηλής ισχύος ή πυροβόλα), που είτε διακόπτουν την επικοινωνία του drone με τον χειριστή του είτε το απενεργοποιούν / καταρρίπτουν. 

Τα σημαντικά ερωτήματα είναι: πόσο γρήγορα και αξιόπιστα ενεργούν, πόσο σοβαρές είναι οι παρενέργειες (π.χ. παρεμβολές σε άλλες επικοινωνίες), πόσο κοστίζουν, και πόσο είναι εύκολη η εγκατάσταση και η λειτουργία τους.

Οι εγχώριες λύσεις: «Κένταυρος», «Υπερίων» και «Τηλέμαχος» της ΕΑΒ 

Η Ελλάδα έχει ήδη σε ανάπτυξη ή και παραγωγή αρκετά αξιόπιστα εγχώρια anti-drone συστήματα, που αποδεικνύουν ότι η λύση δεν χρειάζεται να εισάγεται, υπάρχει δυνατότητα για εγχώρια τεχνολογία υψηλού επιπέδου.

Κένταυρος

Το σύστημα Κένταυρος αναπτύσσεται από την Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία (ΕΑΒ). 

Έχει δοκιμαστεί τόσο σε χερσαίες εφαρμογές όσο και στη θάλασσα, πάνω σε πλοία, στη φρεγάτα Ψαρά, κατά την αποστολή στον Κόλπο του Άντεν, όπου αντιμετωπίστηκαν και καταρρίφθηκαν μη επανδρωμένα αεροσκάφη των Χούθι.

Διαθέτει δυνατότητες παθητικού  εντοπισμού και ηλεκτρονικών παρεμβολών (jamming) πολλαπλών συχνοτήτων σε μεγάλες αποστάσεις. Στην ουσία μοορεί να αποσυνδέσει το drone από τον χειριστή ή να μπλοκάρει GPS-σήματα, με αποτέλεσμα το drone οδηγείται σε πτώση.

Το κόστος ανά μονάδα (σε περίπτωση μαζικής παραγγελίας) εκτιμάται γύρω στο 1 εκατ. ευρώ, που είναι σημαντικά χαμηλότερο από αντίστοιχα συστήματα του εξωτερικού. 

Υπάρχουν σχέδια να εγκατασταθεί σε φρεγάτες τύπου Belharra, στις φρεγάτες «Ύδρα», στις πυραυλακάτους και σε άλλες πλατφόρμες. 

Υπερίων

Το σύστημα Υπερίων, επίσης της ΕΑΒ, προορίζεται για την αντιμετώπιση σμηνών μη επανδρωμένων συστημάτων (drones Category 1 & 2). 

Διαθέτει παθητικά συστήματα ανίχνευσης / τρισδιάστατης επιτήρησης και μεγάλο πεδίο κάλυψης (360°) χωρίς να έχει κινούμενα μέρη. 

Είναι σχεδιασμένο ώστε να είναι ευέλικτο και μπορεί να εγκατασταθεί είτε σε σταθερές υποδομές είτε σε φορητούς / εποχούμενους φορείς. 

Τηλέμαχος

Το σύστημα Τηλέμαχος είναι το 1ο anti-drone σύστημα της ΕΑΒ. 

Πρόκειται για ένα radar FMCW/Doppler που εντοπίζει κινούμενους στόχους (ανθρώπους, οχήματα) σε αποστάσεις ως 5 χιλ. και mini drone σε πολύ χαμηλά ύψη σε αποστάσεις ως 1.5 χιλ. Στο σύστημα προστέθηκε και παρεμβολέας για εξουδετέρωση των drones.

Γιατί είναι κρίσιμη η στήριξη της εγχώριας βιομηχανίας

Μερικοί από τους λόγους που καθιστούν σημαντική την επένδυση σε ελληνικά συστήματα anti-drone:

• Κόστος – Απόδοση: Όπως φαίνεται με τον Κένταυρο αλλά και τα λοιπά συστήματα της ΕΑΒ, το κόστος είναι αισθητά μικρότερο αντίστοιχων του εξωτερικού. Επίσης το κόστος ανά μονάδα είναι χαμηλότερο όταν υπάρχει παραγωγή σε μεγαλύτερη κλίμακα, και η απόδοση έχει αποδειχθεί σε πραγματικά επιχειρησιακά περιβάλλοντα. 
• Ταχύτητα & προσαρμοστικότητα: Ένα εγχώριο σύστημα μπορεί να προσαρμόζεται καλύτερα στις ιδιαιτερότητες του ελληνικού εδάφους, του νησιωτικού χαρακτήρα, της γεωπολιτικής θέσης, και των απειλών που προέρχονται τόσο από κοντά όσο και από μακριά.
• Τεχνογνωσία & αυτονομία: Η παραγωγή, η έρευνα και η ανάπτυξη στο εσωτερικό διατηρούν την τεχνολογική αυτονομία και μειώνουν την εξάρτηση από ξένες εταιρείες ή χώρες, ειδικά σε κρίσιμες υποδομές.
• Δυναμική εξαγωγών / συνεργασιών: Τα ελληνικά συστήματα μπορούν να γίνουν αντικείμενο εξαγωγών ή να συνεργαστούν με άλλες χώρες / εταιρείες, όπως ήδη με τη Naval Group (συνεργασία για τις φρεγάτες Belharra) για την εγκατάσταση του «Κένταυρου». 

Τι χρειάζεται να κάνουμε: 

• Να υπάρξει στρατηγική απόφαση από το κράτος να εντάξει τα ελληνικά συστήματα anti-drone (Κένταυρος, Υπερίων, Τηλέμαχος & άλλα εγχώρια συστήματα) ως βασικά στοιχεία προστασίας σε όλα τα μεγάλα αεροδρόμια, ελληνικά και στρατιωτικά
• Να επιταχυνθεί η παραγωγή και όχι να μένει το έργο σε στάδιο δοκιμών. Να υπάρχει σταθερός χρηματοδοτικός προγραμματισμός για την ΕΑΒ & τυχόν άλλες εταιρείες του χωρού, ώστε να υποστηριχθεί η μαζική παραγωγή.
• Να ενισχυθεί η νομοθεσία, ώστε να υπάρχει σαφές πλαίσιο τόσο για επιβολή ζωνών ασφαλείας γύρω από αεροδρόμια όσο και για υποχρεωτική παρουσία συστημάτων ανίχνευσης / εξουδετέρωσης για κρίσιμες υποδομές.
• Να ενθαρρυνθεί η κατάρτιση προσωπικού για τη λειτουργία, τη συντήρηση και την επιχειρησιακή χρησιμοποίηση τέτοιων συστημάτων.

Παρά τις σοβαρές απειλές που επιβάλλουν τα drones, είτε για λόγους τρομοκρατίας, είτε λάθους, είτε για κατασκοπεία, υπάρχει λύση και είναι ελληνική. Τα συστήματα Κένταυρος, Υπερίων, Τηλέμαχος της ΕΑΒ δείχνουν ότι έχουμε την τεχνολογία, την εξειδίκευση και τα επιχειρησιακά αποτελέσματα που χρειάζονται.

Ας επενδύσουμε σε εγχώρια συστήματα αντι-drone. Να εμπιστευτούμε και να στηρίξουμε την ελληνική αμυντική βιομηχανία όχι μόνο επειδή είναι ζήτημα εθνικής ασφάλειας, αλλά και επειδή μπορεί να αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης τεχνολογίας και καινοτομίας στην Ελλάδα.

Υ.Γ

Διαβάστε και την ολοκληρωμένη πρόταση-μελέτη

Αντιμετώπιση UAV με προηγμένες τεχνολογίες radar για την ενίσχυση της ασφάλειας των αεροδρομίων