Η «Δίκη των Αεροπόρων» και η Διεθνής Ημέρα Δημοκρατίας


Ένα τραύμα για τους θεσμούς της Ελλάδας εκείνης της μακρινής εποχής που ακόμη συζητείται - μια αδιανόητη σκευωρία μακαρθικής στόφας
.

Γράφει ο Ιωάννης Σιδηρόπουλος

Στη Διεθνή Ημέρα Δημοκρατίας σήμερα θυμήθηκα το βιβλίο που σημάδεψε το φετινό μου καλοκαίρι. Μια ιστορία που, αν δεν εντοπιζόταν στα ιστορικά πρωτοσέλιδα, θα μπορούσε να είναι σενάριο ταινίας. Στο κέντρο της δεν βρίσκονται μόνο οι νόμοι, αλλά και το ασύλληπτο βάρος της Ιστορίας πάνω στις ζωές απλών ανθρώπων, καθώς και στους ίδιους τους θεσμούς.

Αρχές του ’50, μέσα στην πυκνή μετεμφυλιακή ομίχλη, στη Σχολή Ικάρων, ένα εκπαιδευτικό αεροσκάφος Harvard εκτρέπεται με φθορές, κατά την προσγείωση. Ένα περιστατικό ρουτίνας προστίθεται σε άλλες μυστηριώδεις βλάβες και γίνεται η αφορμή για ισχυρισμούς περί δολιοφθοράς και συλλήψεις μέχρι πρότινος παρασημοφορημένων αξιωματικών. Στους διαδρόμους ακούγονται ψίθυροι, στους πίνακες της Σχολής εμφανίζονται πολιτικά συνθήματα∙ η καχυποψία πυκνώνει στον αέρα του Ψυχρού Πολέμου.

Και η εσάνς κατασκοπίας στην, ήδη, δραματική πλοκή: Ο νεαρός δόκιμος Νίκος Ακριβογιάννης περνά τα σύνορα με το αεροπλάνο που κατάφερε να υφαρπάξει με τη βοήθεια και καθοδήγηση αφανών συνεργών και προσγειώνεται στην Αλβανία, δήθεν ως αυτόμολος, αλλά, στην πραγματικότητα μοιραίο και άβουλο όργανο συμφερόντων. Εκεί, στο καθεστώς του Ενβέρ Χότζα, η ιστορία του παίρνει δραματική τροπή και κλείνει στο εκτελεστικό απόσπασμα.


Στην Ελλάδα, η λεγόμενη «Δίκη των Αεροπόρων» παίζεται σαν σκοτεινό δικαστικό δράμα
: (αβάσιμες) κατηγορίες συνωμοσίας, σκηνές ανακρίσεων, δικαστές ακροβατώντας πάνω από την άβυσσο. Και ύστερα, η ανατροπή: λίγα χρόνια αργότερα, η αμνηστία. Οι κατηγορούμενοι βγαίνουν από τις φυλακές ελεύθεροι, αλλά με την τιμή τους σημαδεμένη. Ένα τραύμα για τους θεσμούς της Ελλάδας εκείνης της μακρινής εποχής που ακόμη συζητείται – μια αδιανόητη σκευωρία μακαρθικής στόφας.

Αν διαβαστεί σαν μυθοπλασία, μοιάζει με πολιτικό θρίλερ εποχής. Κι όμως, είναι αληθινή ιστορία που δείχνει πόσο εύκολα η καχυποψία μπορεί να υποκαταστήσει τη Δικαιοσύνη. Η ανάμνηση αυτής της υπόθεσης θυμίζει ότι η Ιστορία γράφεται συχνά σαν κινηματογραφικό σενάριο, αλλά το στοίχημα για τη Δημοκρατία είναι αν οι θεσμοί, στο τελευταίο πλάνο, θα σταθούν όρθιοι ή θα χαθούν στο μοντάζ της πολιτικής σκοπιμότητας.


Ιωάννης Σιδηρόπουλος, LL.M (LSE, UvA), δικηγόρος, Non-resident Fellow Διπλωματική Ακαδημία Πανεπιστημίου Λευκωσίας, Senior Fellow Strategy International think tank.

Σχόλια