Όχι δύο μέτρα και δύο σταθμά στην ασφάλεια χωρών ΕΕ και ΝΑΤΟ απέναντι στις παραβιάσεις εθνικού εναέριου χώρου

Μπάμπης Παπασπύρος

Η ελληνική υπογραφή στην κοινή δήλωση: ένα βήμα, αλλά όχι αρκετό

Η Ελλάδα, μαζί με 41 χώρες, συνυπέγραψε την κοινή δήλωση καταδίκης των ρωσικών παραβιάσεων του εναέριου χώρου της Πολωνίας μέσω μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones), τη νύχτα της 9ης Σεπτεμβρίου 2025. Η δήλωση, που εκφωνήθηκε από τον Υπουργό Εξωτερικών της Πολωνίας, χαρακτηρίζει τις ενέργειες της Ρωσίας ως «αποσταθεροποιητική κλιμάκωση» και «κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου».

Η ελληνική συμμετοχή σε αυτή την πρωτοβουλία είναι θετική και ενισχύει τη θέση της χώρας ως υπεύθυνου και ενεργού μέλους της διεθνούς κοινότητας. Ωστόσο, το ερώτημα που τίθεται είναι: αρκεί αυτή η δήλωση ή μήπως η Ελλάδα οφείλει να αξιοποιήσει το περιστατικό στρατηγικά, προκειμένου να αναδείξει τις δικές της προκλήσεις ασφαλείας – κυρίως τις συνεχείς παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου από την Τουρκία;

Από τα ρωσικά drones στην Πολωνία, στα τουρκικά μαχητικά στο Αιγαίο

Η περίπτωση της Πολωνίας παρουσιάζει εντυπωσιακές ομοιότητες με την ελληνική εμπειρία. Η Ρωσία παραβίασε τον εναέριο χώρο της Πολωνίας 19 φορές μέσα σε μία νύχτα, προκαλώντας ανησυχία για την ασφάλεια των πολιτών και των υποδομών. Αντίστοιχα, η Τουρκία πραγματοποιεί συστηματικές παραβιάσεις του ελληνικού FIR και του εθνικού εναέριου χώρου, με μαχητικά αεροσκάφη και drones, πολλές φορές σε κατοικημένες περιοχές ή κοντά σε κρίσιμες υποδομές.

Η Ελλάδα έχει καταγράψει χιλιάδες παραβιάσεις τα τελευταία χρόνια, με αποκορύφωμα περιόδους έντασης όπως το 2020 και το 2022 με 11000 παραβιάσεις. Παρότι οι ελληνικές κυβερνήσεις καταγγέλλουν τις ενέργειες αυτές σε διεθνή φόρα, η αντίδραση της διεθνούς κοινότητας παραμένει χλιαρή και συχνά ισορροπεί ανάμεσα στην «ουδετερότητα» και την «κατανόηση» για τις τουρκικές θέσεις.

Στρατηγική ευκαιρία για την Ελλάδα

Το περιστατικό στην Πολωνία προσφέρει στην Ελλάδα μια μοναδική ευκαιρία να επαναπροσδιορίσει τη διεθνή συζήτηση γύρω από τις παραβιάσεις εναέριου χώρου. Η κοινή δήλωση των 42 χωρών αποδεικνύει ότι η διεθνής κοινότητα είναι πρόθυμη να καταδικάσει τέτοιες ενέργειες όταν αυτές απειλούν την κυριαρχία και την ασφάλεια ενός κράτους.

Η Ελλάδα μπορεί και πρέπει να αξιοποιήσει αυτή τη συγκυρία:

• Διπλωματικά, προβάλλοντας τις τουρκικές παραβιάσεις ως ανάλογες με τις ρωσικές ενέργειες στην Πολωνία.
• Επικοινωνιακά, ενισχύοντας την ενημέρωση των διεθνών ΜΜΕ και think tanks για την τουρκική προκλητικότητα.
• Νομικά, ζητώντας την ενεργοποίηση μηχανισμών του ΟΗΕ και της ΕΕ για την καταγραφή και καταδίκη των παραβιάσεων.
• Στρατηγικά, ενισχύοντας τις συμμαχίες με χώρες που αντιμετωπίζουν παρόμοιες απειλές, όπως η Κύπρος, η Γεωργία και η Ουκρανία.

 Η ανάγκη για συνεκτική πολιτική ασφάλειας

Η ελληνική εξωτερική πολιτική οφείλει να πάψει να αντιμετωπίζει τις τουρκικές παραβιάσεις ως «διμερή ζήτημα» και να τις εντάξει στο ευρύτερο πλαίσιο της διεθνούς ασφάλειας. Όπως η Ρωσία καταγγέλλεται για επιθετικότητα στην Ουκρανία και την Πολωνία, έτσι και η Τουρκία πρέπει να λογοδοτήσει για τις ενέργειές της στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.

Η Ελλάδα δεν πρέπει να αρκεστεί σε δηλώσεις συμπαράστασης. Πρέπει να απαιτήσει την ίδια ευαισθησία και αντίδραση που επιδείχθηκε στην περίπτωση της Πολωνίας. Η ασφάλεια των ελληνικών νησιών, η κυριαρχία του εναέριου χώρου και η ειρήνη στην περιοχή δεν είναι λιγότερο σημαντικές.

Η κοινή δήλωση για την Πολωνία είναι ένα σημαντικό βήμα, αλλά όχι το τέλος της διαδρομής. 

Η Ελλάδα έχει την ευκαιρία και την υποχρέωση να μετατρέψει το περιστατικό σε εργαλείο στρατηγικής πίεσης, αναδεικνύοντας τις δικές της προκλήσεις ασφαλείας. Μόνο έτσι θα μπορέσει να διασφαλίσει ότι η διεθνής κοινότητα θα αντιμετωπίσει τις τουρκικές παραβιάσεις όχι ως «διμερή διαφορά», αλλά ως απειλή για τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια.

Υ. Γ

Παράλληλα σας θυμίζουμε ότι:

Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, υποστήριξε τις δηλώσεις που έκανε αυτήν την εβδομάδα ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, ότι οι χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ θα πρέπει να καταρρίπτουν ρωσικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη και αεροπλάνα εάν εισέλθουν στον εναέριο χώρο τους, εάν μια τέτοια κίνηση είναι απαραίτητη.«Εάν είναι απαραίτητο. Συμφωνώ απόλυτα με τον Πρόεδρο Τραμπ: εάν είναι απαραίτητο», δήλωσε ο Ρούτε σε συνέντευξή του στην εκπομπή «Fox & Friends» του Fox News.