Τα λάθη που κάνει ένας αποτυχημένος Υπουργός Άμυνας

Μπάμπης Παπασπύρος

Ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους πυλώνες της πολιτικής ηγεσίας μιας χώρας. Δεν είναι απλώς ο πολιτικός προϊστάμενος των Ενόπλων Δυνάμεων, αλλά και ο συνδετικός κρίκος μεταξύ στρατεύματος και κοινωνίας. Η θέση του απαιτεί συνδυασμό πολιτικής διορατικότητας, θεσμικού σεβασμού και διοικητικής επάρκειας. Ωστόσο, η επιτυχία του κρίνεται σε μεγάλο βαθμό όχι μόνο από τις ενέργειες που πραγματοποιεί, αλλά και από εκείνες που πρέπει να αποφύγει. Ένας Υπουργός Άμυνας που θέλει να είναι αποδεκτός και σεβαστός από το στράτευμα οφείλει να μην υποπέσει σε λάθη που υπονομεύουν την εμπιστοσύνη, την αποτελεσματικότητα και το κύρος του θεσμού.

1. Η Κομματικοποίηση και οι Πελατειακές Παρεμβάσεις

Ένα από τα μεγαλύτερα σφάλματα είναι η εργαλειοποίηση των Ενόπλων Δυνάμεων για κομματικά οφέλη. Όταν οι κρίσεις αξιωματικών, οι μεταθέσεις ή οι προαγωγές επηρεάζονται από πολιτικά κριτήρια και όχι από την αξιοκρατία, το στράτευμα χάνει την αυτονομία και την επαγγελματική του αξιοπιστία. Οι Ένοπλες Δυνάμεις πρέπει να παραμένουν υπεράνω κομματικών διαφορών και να υπηρετούν αποκλειστικά το έθνος. Η παραβίαση αυτής της αρχής δημιουργεί απογοήτευση, μειώνει το ηθικό και υποσκάπτει την εμπιστοσύνη των στελεχών προς την πολιτική ηγεσία.

2. Η Παράκαμψη της Στρατιωτικής Ιεραρχίας

Οι Ένοπλες Δυνάμεις λειτουργούν με βάση την πειθαρχία και την ιεραρχία. Ένας Υπουργός Άμυνας που παρακάμπτει τους ανώτατους αξιωματικούς για να παρέμβει σε καθαρά επιχειρησιακά ζητήματα υπονομεύει το θεμέλιο του στρατεύματος. Ο ρόλος του είναι να καθορίζει την πολιτική κατεύθυνση, να εξασφαλίζει πόρους και να χαράσσει στρατηγική, όχι να παρεμβαίνει σε τακτικά ή καθημερινά θέματα που ανήκουν στη στρατιωτική διοίκηση. Η σύγχυση ρόλων οδηγεί σε δυσλειτουργίες και καλλιεργεί ανασφάλεια στο προσωπικό.

3. Η Αδιαφορία για το Προσωπικό

Το ανθρώπινο δυναμικό αποτελεί τη «ραχοκοκαλιά» κάθε αμυντικού συστήματος. Ένας Υπουργός Άμυνας που αγνοεί τις ανάγκες των στελεχών και των οικογενειών τους καταδικάζει το στράτευμα σε στασιμότητα. Οι μισθολογικές ανισότητες, οι συχνές μετακινήσεις χωρίς μέριμνα, η έλλειψη υποστήριξης για τους αποστράτους και η αδιαφορία για την ψυχολογική υγεία των στρατιωτικών δημιουργούν κλίμα δυσπιστίας. Η αποδοχή του Υπουργού κρίνεται και από το αν οι άνθρωποι που υπηρετούν στο στράτευμα νιώθουν ότι τους σέβεται και τους στηρίζει.

4. Η Έλλειψη Διαφάνειας και Αξιοκρατίας

Οι αμυντικές δαπάνες και οι εξοπλισμοί συνδέονται συχνά με μεγάλα οικονομικά συμφέροντα. Όταν οι διαδικασίες γίνονται αδιαφανώς ή με κριτήριο την εξυπηρέτηση τρίτων, πλήττεται η αξιοπιστία τόσο του Υπουργού όσο και των Ενόπλων Δυνάμεων συνολικά. Ένας Υπουργός που θέλει να είναι σεβαστός πρέπει να αποφεύγει σκάνδαλα, σπατάλες ή αναθέσεις που δεν εξυπηρετούν τις πραγματικές ανάγκες του στρατεύματος. Η αξιοκρατία και η χρηστή διαχείριση είναι αναγκαίες για τη διατήρηση του κύρους.

5. Η αλαζονεία , οι Αλόγιστες Δηλώσεις και Κινήσεις

Ο Υπουργός Άμυνας είναι θεσμικό πρόσωπο που εκφράζει την αμυντική πολιτική της χώρας. Δηλώσεις και αποφάσεις βιαστικές, υπερβολικές ή αλαζονικές μπορούν να βλάψουν το ηθικό των στελεχών και να προκαλέσουν σύγχυση. Επίσης, η υπερβολική ρητορική χωρίς αντίκρισμα μπορεί να υπονομεύσει τη σοβαρότητα του θεσμού. Η υπευθυνότητα και η ψυχραιμία είναι αρετές που πρέπει να χαρακτηρίζουν την επικοινωνία του.

6. Η Υποτίμηση της Αποστολής των Ενόπλων Δυνάμεων

Τέλος, ένα βασικό λάθος είναι η αντιμετώπιση του στρατεύματος σαν απλού γραφειοκρατικού μηχανισμού. Οι Ένοπλες Δυνάμεις έχουν αποστολή κρίσιμη: την υπεράσπιση της εθνικής κυριαρχίας. Αν δεν εξασφαλιστούν η επαρκής εκπαίδευση, ο σύγχρονος εξοπλισμός, η επιχειρησιακή ετοιμότητα και ο σεβασμός σε θεσμούς, το στράτευμα αποδυναμώνεται. Ο Υπουργός πρέπει να αποφεύγει κάθε ενέργεια που δείχνει αδιαφορία ή υποτίμηση της αποστολής αυτής.

Η επιτυχία ενός Υπουργού Άμυνας δεν κρίνεται μόνο από τα έργα που υλοποιεί, αλλά και από τις παγίδες που αποφεύγει. Για να είναι σεβαστός και αποδεκτός από το στράτευμα, πρέπει να μείνει μακριά από κομματικοποίηση, να σεβαστεί την ιεραρχία, να δείξει έμπρακτο ενδιαφέρον για το προσωπικό, να λειτουργεί με διαφάνεια, να μιλά με υπευθυνότητα, να ενισχύει τις διεθνείς συνεργασίες και να προστατεύει την αποστολή των Ενόπλων Δυνάμεων.Ο Υπουργός Άμυνας που αποφεύγει αυτές τις αρνητικές πρακτικές μπορεί να αφήσει πίσω του παρακαταθήκη σεβασμού και να συμβάλει καθοριστικά στη διατήρηση της ισχύος, της συνοχής και του κύρους του στρατεύματος.