Με εντολή Δένδια: Έξωση στη Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού και στα αρχεία 120.000 πεσόντων

Μπάμπης Παπασπύρος

Κίνδυνος για τη μνήμη του Έθνους από την αιφνίδια απομάκρυνση της βιβλιοθήκης και του αρχείου

Με υπηρεσιακό έγγραφο που αποκάλυψε το Armyvoice.gr με ημερομηνία 26 Αυγ. 2025, το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας ζητά «άμεση απελευθέρωση» των χώρων στη Θαλού & Πιττάκου 10, όπου στεγάζεται η Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού (ΔΙΣ). Στο κτίριο αυτό δεν φιλοξενούνται απλώς γραφεία, αλλά ολόκληρη η ιστορική μνήμη του Ελληνικού Στρατού: η βιβλιοθήκη των 18.000 τίτλων, οι αρχειακοί φοριαμοί με πυρασφάλεια, η συλλογή Τύπου 1951–1992 και το ιστορικό αρχείο με τα ονόματα 120.261 πεσόντων από το 1830 έως το 1993.

Η απαίτηση για άμεση μεταφορά όλων αυτών ώστε να εγκατασταθεί το νεοσύστατο Ταμείο Ακινήτων Εθνικής Άμυνας προκαλεί εύλογη ανησυχία. Διότι, σε αντίθεση με ένα συνηθισμένο γραφείο, δεν «μετακομίζεις» μια βιβλιοθήκη και ένα αρχείο με τέτοιο εύρος και τέτοιας σημασίας υλικό.

Πολύτιμο υλικό – μοναδικές υποδομές

Η ΔΙΣ διαθέτει:

• 18.000 τίτλους: βιβλία, περιοδικά, 3.000 κανονισμούς, ΦΕΚ και εγκυκλίους.
• Συλλογή Τύπου 1951–1992, ανεκτίμητη για την ιστορική έρευνα.
• Ιστορικό αρχείο πεσόντων με 120.261 ονόματα Ελλήνων που θυσιάστηκαν από το 1830 έως το 1993.

Η φύλαξη τους γίνεται σε ειδικούς φοριαμούς με πυρασφάλεια, σε αντιμυκητιακούς φακέλους, με ελεγχόμενες μικροκλιματικές συνθήκες. Πρόκειται για υλικό που δεν μπορεί να στοιβαχθεί σε χαρτοκιβώτια χωρίς κίνδυνο καταστροφής.

Ψηφιακά έργα σε εξέλιξη

Παράλληλα, βρίσκονται σε εξέλιξη μεγάλα έργα ψηφιοποίησης:

Από το 2024 γίνεται καταλογογράφηση σε OpenABEKT (ήδη ~4.500 τίτλοι).

Η ΔΙΣ συνεργάζεται με την Υπηρεσία Στρατιωτικών Αρχείων για την ψηφιοποίηση φακέλων.

Η βάση δεδομένων των πεσόντων επικαιροποιείται και διατίθεται στο κοινό.

Η διακοπή αυτών των έργων θα σήμαινε απώλεια χρόνου, κονδυλίων και ερευνητικών δυνατοτήτων.

Η μεταφορά δεν είναι απλή διαδικασία

Η συσκευασία και μεταφορά τέτοιου αρχειακού υλικού είναι τεχνικά δύσκολη, χρονοβόρα και κοστοβόρα. Χρειάζονται:

• Πιστοποιημένοι χώροι υποδοχής.
• Ασφαλιστική κάλυψη για το υλικό
• Συσκευασία ανά τεκμήριο.
• Σχέδιο πυροπροστασίας.

Αναγκαστική διακοπή λειτουργίας για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Με απλά λόγια: η ΔΙΣ δεν μπορεί να μετακινηθεί «άμεσα» χωρίς σοβαρό κίνδυνο για την ασφάλεια και τη συνέχεια των αρχείων.

Ένα ζήτημα εθνικής ευθύνης

Το ιστορικό αρχείο του Ελληνικού Στρατού δεν είναι ένα διοικητικό κατάστημα. Είναι θησαυρός μνήμης, εργαλείο επιστημονικής έρευνας και θεμέλιο της εθνικής αυτογνωσίας. Η πολιτεία οφείλει να διασφαλίσει τη συνέχεια και την ασφάλειά του, πριν σκεφτεί να παραχωρήσει τους χώρους του σε άλλες χρήσεις.

Το ερώτημα, λοιπόν, δεν είναι μόνο πού θα εγκατασταθεί το Ταμείο Ακινήτων, αλλά κυρίως αν θα προστατευθεί η ιστορική μνήμη του Έθνους. Γιατί χωρίς αυτήν, κανένα ταμείο δεν μπορεί να έχει πραγματική αξία.