Γιατί δεν υπάρχουν Έλληνες αξιολογητές στα προγράμματα του European Defence Fund (EDF) ;

Μπάμπης Παπασπύρος

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει απευθύνει προσκλήσεις για εμπειρογνώμονες   (evaluators) που θα αξιολογήσουν προτάσεις χρηματοδότησης στα πλαίσια του Αμυντικού Ταμείου (European Defense Fund - EDF). Ο ρόλος αυτών των αξιολογητών είναι καίριος, καθώς διασφαλίζουν τη διαφάνεια, την αντικειμενικότητα και την υψηλή ποιότητα της διαδικασίας επιλογής έργων που προωθούν την αμυντική καινοτομία και τη συνεργασία στην ΕΕ.

Κριτήρια και διαδικασία επιλογής αξιολογητών
Για να επιλεγεί ένας εμπειρογνώμονας ως αξιολογητής στο EDF, πρέπει να πληρούνται αυστηρά κριτήρια που σχετίζονται με την τεχνική και την επιστημονική του κατάρτιση, καθώς και με την επαγγελματική του εμπειρία στον τομέα της άμυνας. Μεταξύ των κριτηρίων περιλαμβάνονται:

• Εξειδίκευση σε θέματα άμυνας, τεχνολογίας ή συναφών πεδίων.
• Εμπειρία στην αξιολόγηση ερευνητικών ή βιομηχανικών προγραμμάτων.
• Ανεξαρτησία και απουσία σύγκρουσης συμφερόντων.
• Ασφάλεια : Οι αξιολογητές πρέπει να διαθέτουν πιστοποιητικό ασφαλείας (security clearance) από τις εθνικές αρχές της χώρας τους, καθώς πολλές από τις προτάσεις περιλαμβάνουν διαβαθμισμένες πληροφορίες.

Το πρόβλημα της Ελλάδας: Απουσία αξιολογητών λόγω έλλειψης security clearance
Παρά τις δυνατότητες της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας και του επιστημονικού δυναμικού της χώρας, η συμμετοχή Ελλήνων αξιολογητών παραμένει στα προγράμματα του EDF μηδενική. Ο κύριος λόγος είναι η αδυναμία των ελληνικών αρχών ασφαλείας να παρέχουν στους υποψηφίους εμπειρογνώμονες το απαραίτητο security clearance
Το πιστοποιητικό ασφαλείας είναι απαραίτητο για την πρόσβαση σε διαβαθμισμένες πληροφορίες που σχετίζονται με τις προτάσεις έργων του EDF. Χωρίς αυτό, οι Έλληνες εμπειρογνώμονες δεν μπορούν να συμμετάσχουν στη διαδικασία αξιολόγησης. Το γεγονός αυτό αποκλείει τη συμμετοχή Ελλήνων αξιολογητών.
Οι συνέπειες της απουσίας Ελλήνων αξιολογητών
Η απουσία αυτή σημαίνει ότι τα προγράμματα EDF που συμμετέχει η Ελλάδα (σε κάθε project συμμετέχουν τουλάχιστον 3 χώρες) αλλά και τα υπόλοιπα προγράμματα, θα αξιολογούνται μόνο από ξένους αξιολογητές.!

Οι ελλείψεις Ελλήνων αξιολογητών στα προγράμματα του EDF είναι τόσο σοβαρά τόσο για την ελληνική αμυντική βιομηχανία όσο και για τη θέση της Ελλάδας στους ευρωπαϊκούς αμυντικούς μηχανισμούς:

• Περιορισμένη εθνική εκπροσώπηση : Οι αξιολογητές έχουν τη δυνατότητα να επηρεάσουν την κατεύθυνση της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης. Η απουσία Ελλήνων σημαίνει ότι η ελληνική οπτική δεν λαμβάνεται υπόψη.
• Δικτύωση : Η συμμετοχή στη διαδικασία αξιολόγησης προσφέρει δυναμικές συνεργασίες και δικτύωση με κορυφαίους φορείς της ευρωπαϊκής αμυντικής κοινότητας.
• Απώλεια τεχνογνωσίας : Η διαδικασία αξιολόγησης επιτρέπει στους εμπειρογνώμονες να αποκτήσουν βαθύτερη κατανόηση των τεχνολογικών και επιχειρησιακών προκλήσεων. Οι Έλληνες εμπειρογνώμονες στερούνται αυτής της εμπειρίας.

Τι πρέπει να γίνει
Για να διορθωθεί αυτή η κατάσταση, απαιτείται άμεση δράση από τις ελληνικές αρχές:
Αλλαγή-αναθεώρηση της διαδικασίας έκδοσης security clearance : Το ΓΕΕΘΑ ως αρμόδια αρχή, πρέπει να αναθεωρήσει την κείμενη διαδικασία, διασφαλίζοντας ότι έλληνες υποψήφιοι αξιολογητές θα μπορούν να αποκτήσουν το απαραίτητο πιστοποιητικό.
Συμπέρασμα
Η απουσία Ελλήνων αξιολογητών από τα προγράμματα του EDF αποτελεί σημαντικό εργαλείο για την ελληνική αμυντική βιομηχανία και την εθνική στρατηγική στον τομέα της άμυνας. Οι αρμόδιοι φορείς του ΓΕΕΘΑ, πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στη λύση του προβλήματος, εξασφαλίζοντας την πρόσβαση σε διαδικασίες που η κυβέρνηση μπορεί να ενισχύσει τη θέση της χώρας στον αμυντικό χώρο.
Η συμμετοχή στα προγράμματα του EDF δεν είναι απλώς μια ευκαιρία χρηματοδότησης αλλά και ένα στρατηγικό εργαλείο για την ενίσχυση της εθνικής ασφάλειας, της καινοτομίας και της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας. 

Καλά και άγια τα εξοπλιστικά προγράμματα και οι θόλοι, όμως υπάρχουν θέματα & δυνατότητες που είναι άνευ κόστους, αλλά βαρύνουσας σημασίας και αξίας.

Η αξιοποίηση του ελληνικού ανθρώπινου δυναμικού σε αυτές τις διαδικασίες αποτελεί κλειδί για τη μελλοντική ανάπτυξη και την ενδυνάμωση της χώρας σε επίπεδο επιπέδου.