Η αξιοποίηση των αποστράτων στην Αμυντική Βιομηχανία & Καινοτομία: Προκλήσεις και προτάσεις

Μπάμπης Παπασπύρος

Η αμυντική βιομηχανία αποτελεί έναν κρίσιμο τομέα για την εθνική ασφάλεια και την οικονομική ανάπτυξη. Σε πολλές χώρες με ανεπτυγμένη αμυντική βιομηχανία, η αξιοποίηση έμπειρων αποστράτων των Ενόπλων Δυνάμεων (Ε.Δ.) είναι θεσμοθετημένη και ενταγμένη σε μια στρατηγική που συνδυάζει την εμπειρία, την τεχνογνωσία και την καινοτομία. Στην Ελλάδα, ωστόσο, η διασύνδεση των αποστράτων με την αμυντική βιομηχανία παραμένει αποσπασματική και περιορισμένη, γεγονός που οδηγεί σε απώλεια πολύτιμης εμπειρίας.

Αυτό το φαινόμενο οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, όπως η έλλειψη θεσμοθετημένων δομών, η απουσία κουλτούρας συνεργασίας, και οι παθογένειες που σχετίζονται με την προώθηση «ημετέρων». Στόχος αυτού του άρθρου είναι να αναλύσει τις αιτίες του προβλήματος και να προτείνει λύσεις για τη βελτίωση της συνεργασίας μεταξύ αποστράτων, αμυντικής βιομηχανίας και του οικοσυστήματος αμυντικής καινοτομίας.
Αιτίες του Προβλήματος
Έλλειψη Θεσμοθετημένων Δομών και Φορέων
Δεν υπάρχουν επαρκείς θεσμοθετημένοι μηχανισμοί που να διευκολύνουν τη μετάβαση των αποστράτων στην αμυντική βιομηχανία. Οι υπάρχουσες δομές είναι αποσπασματικές και δεν προσφέρουν σαφείς κατευθύνσεις ή ευκαιρίες για αξιοποίηση της εμπειρίας των στελεχών.
Απουσία Κουλτούρας Συνεργασίας
Η κουλτούρα συνεργασίας μεταξύ Ε.Δ., ακαδημαϊκής κοινότητας και αμυντικής βιομηχανίας είναι ανεπαρκής. Η αξιοποίηση των αποστράτων θεωρείται συχνά περιττή ή περιορίζεται σε συγκεκριμένα άτομα, χωρίς να υπάρχει μια συστηματική προσέγγιση.
Παθογένειες Προσωπικών Σχέσεων
Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι θέσεις σε κρίσιμους τομείς της αμυντικής βιομηχανίας καταλαμβάνονται από άτομα χωρίς επαρκή εμπειρία, μέσω μηχανισμών ευνοιοκρατίας. Αυτό οδηγεί στον παραγκωνισμό ικανών στελεχών με πραγματική τεχνογνωσία.
Έλλειψη Δικτύωσης και Διαύλων Επικοινωνίας
Οι δίαυλοι επικοινωνίας μεταξύ της αμυντικής βιομηχανίας, των Ε.Δ. και της ακαδημαϊκής κοινότητας είναι περιορισμένοι. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την απουσία συνεργασιών που θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν την εμπειρία και τη γνώση των αποστράτων.
Προτάσεις για Βελτίωση
Ο Ρόλος των Ενώσεων Αποστράτων και των Επιστημονικών Συλλόγων Μηχανικών των Ενόπλων Δυνάμεων
Οι ενώσεις αποστράτων και οι επιστημονικοί σύλλογοι μηχανικών των Ενόπλων Δυνάμεων μπορούν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ αποστράτων και αμυντικής βιομηχανίας. Οι φορείς αυτοί θα καταγράφουν τις δεξιότητες των αποστράτων και θα τους συνδέει με θέσεις που ταιριάζουν στο προφίλ τους. Αυτοί οι φορείς μπορούν να λειτουργήσουν ως κόμβοι δικτύωσης, εντοπίζοντας ταλαντούχα στελέχη και διευκολύνοντας τη σύνδεσή τους με επιχειρήσεις, ερευνητικά κέντρα και ακαδημαϊκά ιδρύματα. Επιπλέον, μπορούν να οργανώνουν εκπαιδευτικά σεμινάρια, συνέδρια και workshops, ενισχύοντας την εξειδίκευση και την επικαιροποίηση των γνώσεων των μελών τους. Παράλληλα, μπορούν να συμμετέχουν ενεργά στη διαμόρφωση πολιτικών και να προτείνουν νομοθετικές ρυθμίσεις σε θέματα αμυντικής βιομηχανίας. Η συνεργασία τους με την πολιτεία και τη βιομηχανία θα μπορούσε να αποτελέσει έναν καταλυτικό παράγοντα για τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου και βιώσιμου οικοσυστήματος αμυντικής καινοτομίας.
Ενίσχυση της Κουλτούρας Συνεργασίας
Προώθηση της συνεργασίας μεταξύ Ε.Δ., πανεπιστημίων και αμυντικής βιομηχανίας μέσω κοινών ερευνητικών προγραμμάτων και συνεδρίων.
Δημιουργία ενός ετήσιου φόρουμ για την αμυντική καινοτομία, όπου θα συμμετέχουν απόστρατοι, ακαδημαϊκοί και εκπρόσωποι της βιομηχανίας.
Αντιμετώπιση της Ευνοιοκρατίας
Θέσπιση διαφανών διαδικασιών πρόσληψης στην αμυντική βιομηχανία, βασισμένων σε αντικειμενικά κριτήρια και αξιολόγηση δεξιοτήτων.
Ενίσχυση του ρόλου ανεξάρτητων συμβουλευτικών επιτροπών για την επιλογή στελεχών.
Δημιουργία Δικτύων και Διαύλων Επικοινωνίας
Καθιέρωση πλατφορμών δικτύωσης που θα φέρνουν σε επαφή αποστράτους με επιχειρήσεις και ακαδημαϊκά ιδρύματα.
Υιοθέτηση μιας προσέγγισης «τριπλής έλικας» (triple helix) για τη διασύνδεση Ε.Δ., βιομηχανίας και πανεπιστημίων.
Επένδυση στην Καινοτομία
Ενίσχυση της χρηματοδότησης για έρευνα και ανάπτυξη στον τομέα της άμυνας, με έμφαση σε έργα που περιλαμβάνουν αποστράτους.
Δημιουργία θερμοκοιτίδων (incubators) για την ανάπτυξη startups στον τομέα της αμυντικής τεχνολογίας, όπου οι απόστρατοι μπορούν να λειτουργήσουν ως μέντορες.
Συμπέρασμα
Η αξιοποίηση των αποστράτων στην αμυντική βιομηχανία είναι ζήτημα στρατηγικής σημασίας για την Ελλάδα. Η εμπειρία και οι εξειδικευμένες γνώσεις τους μπορούν να αποτελέσουν βασικό πλεονέκτημα σε έναν τομέα όπου η καινοτομία και η τεχνογνωσία είναι κρίσιμες. Με την υιοθέτηση θεσμικών, πολιτισμικών και οργανωτικών αλλαγών, η χώρα μπορεί να δημιουργήσει ένα αποτελεσματικό οικοσύστημα που θα ενισχύσει τόσο την αμυντική της βιομηχανία όσο και την εθνική ασφάλεια.