Η ψευδαίσθηση της ευημερίας μέσα από την πληρότητα των καταλυμάτων τις γιορτές


Ένα επιχείρημα που συχνά ακούγεται στη δημόσια συζήτηση, ακόμα και από πολιτικούς, είναι πως η ύπαρξη πληρότητας στα καταλύματα δημοφιλών τουριστικών προορισμών, όπως πχ η Αράχωβα, αποδεικνύει ότι η Ελλάδα δεν βρίσκεται σε κρίση. Ωστόσο, αυτός ο ισχυρισμός, αν και εντυπωσιακός, είναι επιφανειακός και παραπλανητικός. Ας τον εξετάσουμε μέσα από έναν υποθετικό συλλογισμό.

Η μαθηματική προσέγγιση της «ευημερίας»
Η Αθήνα, με πληθυσμό περίπου 3,5 εκατομμυρίων κατοίκων, περιλαμβάνει ένα μικρό ποσοστό πλουσίων – ας πούμε γύρω στο 3%, δηλαδή περίπου 100.000 ανθρώπους. Αν υποθέσουμε ότι αυτοί οι 100.000 αποφασίζουν να περάσουν την Πρωτοχρονιά σε κοντινούς προορισμούς όπως η Αράχωβα, τα Καλάβρυτα, το Καρπενήσι κλπ, είναι βέβαιο ότι δεν θα επαρκούσαν τα καταλύματα για να τους φιλοξενήσουν.
Αν επεκτείνουμε το συλλογισμό σε εθνικό επίπεδο, όπου ζουν περίπου 10 εκατομμύρια άνθρωποι, και υποθέσουμε ότι το 3% αυτών (300.000 άτομα) ανήκει στην ίδια εισοδηματική κατηγορία, τότε η ζήτηση για πολυτελή καταλύματα θα ήταν πολλαπλάσια της προσφοράς, ακόμα κι αν όλοι αυτοί αποφάσιζαν να μείνουν εντός συνόρων. Αυτό δείχνει ότι η πληρότητα δεν είναι ένδειξη γενικής ευημερίας, αλλά απλώς της περιορισμένης προσφοράς σε συνδυασμό με την υψηλή ζήτηση από μια μειοψηφία.
Η στρεβλή εικόνα της πραγματικότητας
Η πληρότητα στα καταλύματα για ένα τριήμερο δεν αντικατοπτρίζει την οικονομική κατάσταση της πλειοψηφίας του πληθυσμού. Το γεγονός ότι ένα μικρό ποσοστό ανθρώπων μπορεί να απολαύσει πολυτελείς διακοπές δεν σημαίνει ότι η υπόλοιπη κοινωνία δεν αντιμετωπίζει σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Η Ελλάδα της κρίσης και της μετά-κρίσης είναι μια χώρα με:

  • Μειωμένη αγοραστική δύναμη: Ένα μεγάλο ποσοστό των πολιτών δυσκολεύεται να καλύψει βασικές ανάγκες, πόσο μάλλον να προγραμματίσει πολυτελείς διακοπές.
  • Αυξανόμενες ανισότητες: Το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών διευρύνεται, με αποτέλεσμα οι μεν να ζουν άνετα, ενώ οι δε να ζουν σε καθεστώς ανασφάλειας.
  • Συγκεντρωμένη κατανάλωση: Οι πλούσιοι μπορούν να γεμίσουν τα καταλύματα ενός προορισμού, δημιουργώντας μια ψευδαίσθηση «γενικής ευημερίας».
Η πραγματική σημασία της πληρότητας
Ακόμα κι αν όλοι οι πλούσιοι της Ελλάδας έβρισκαν κατάλυμα στη χώρα για ένα τριήμερο, αυτό δεν θα άλλαζε την οικονομική πραγματικότητα για τα υπόλοιπα εκατομμύρια ανθρώπων που δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα. Η πληρότητα απλώς δείχνει ότι μια μειοψηφία έχει τη δυνατότητα να καταναλώσει, όχι ότι η κοινωνία στο σύνολό της ζει άνετα.
Η ανάγκη για ουσιαστική ανάλυση
Το επιχείρημα «για ποια κρίση μιλάμε, αφού δεν βρίσκεις κατάλυμα» είναι όχι μόνο αφελές αλλά και επικίνδυνο. Δημιουργεί μια ψευδή εικόνα ευημερίας, αποσπά την προσοχή από τα πραγματικά προβλήματα και ενισχύει την αδιαφορία για τις κοινωνικές ανισότητες.
Η πραγματική ευημερία δεν κρίνεται από το αν γεμίζουν τα ξενοδοχεία της Αράχωβας, αλλά από το αν οι πολίτες έχουν αξιοπρεπή εργασία, πρόσβαση σε ποιοτική υγεία και παιδεία, και τη δυνατότητα να ζουν με αξιοπρέπεια. Η εστίαση σε επιφανειακά φαινόμενα, όπως η πληρότητα των καταλυμάτων, απλώς συγκαλύπτει τη βαθύτερη κοινωνική και οικονομική κρίση.

Σχόλια