Αμερικανική δεξαμενή σκέψης: Γιατί η Τουρκία είναι ακόμα στο ΝΑΤΟ;

Το ΝΑΤΟ πρέπει να κάνει μια σοβαρή συζήτηση για το τι πρέπει να κάνει όταν ένα μέλος δεν μπορεί πλέον να είναι αξιόπιστο.

Καθώς μαίνεται ο πόλεμος μεταξύ της Ουκρανίας και της Ρωσίας, τα μέλη του ΝΑΤΟ στην Ανατολική Ευρώπη φοβούνται ότι μπορεί να είναι επόμενος στόχος της Μόσχας. Η Φινλανδία και η Σουηδία ζήτησαν να ενταχθούν στη διατλαντική συμμαχία. Και η Τουρκία, μέλος από το 1952, αντιμετώπισε την ευκαιρία ως επίσκεψη στο παζάρι, απαιτώντας από τη Στοκχόλμη να καταστέλλει τους Κούρδους επικριτές της Άγκυρας με αντάλλαγμα τη συγκατάθεσή της.
Γιατί η Τουρκία εξακολουθεί να θεωρείται σύμμαχος των ΗΠΑ;
Παρά την παρεμπόδιση της επέκτασης του ΝΑΤΟ από την Άγκυρα και την προηγούμενη αγορά του ρωσικού συστήματος αεράμυνας S-400, ο πρόεδρος των ΗΠΑ υποστηρίζει την πώληση F-16 και την αναβάθμιση των υφιστάμενων για την Τουρκία.
Ο Μπάιντεν, βεβαίως, επιμένει ότι δεν υπάρχει πρόβλημα, αλλά η πρότασή του έρχεται βολικά αφού ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν απέσυρε τις αντιρρήσεις του για την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.
Το ΝΑΤΟ πρέπει να έχει μια σοβαρή συζήτηση για το τι πρέπει να κάνει όταν ένα μέλος δεν μπορεί πλέον να είναι αξιόπιστο.
Όταν η Τουρκία προσχώρησε στη Ατλαντική συμμαχία, επικράτησε συγκρατημένη αισιοδοξία στην Ουάσιγκτον. Οι ΗΠΑ υπερασπίζονταν μια ακόμη αδύναμη Δυτική Ευρώπη από τη Σοβιετική Ένωση. Αντίστοιχα σε συμβατικά όπλα, η Ουάσιγκτον βασίστηκε στην απειλή «μαζικών αντιποίνων» με πυρηνικά όπλα για να υπερασπιστεί την ήπειρο. Επιπλέον, ο πόλεμος της Κορέας συνέχισε να μαίνεται, τελειώνοντας μόνο τον επόμενο χρόνο μετά το θάνατο του Σοβιετικού ηγέτη Ιωσήφ Στάλιν.
Κανείς δεν είχε την τάση να επικεντρωθεί στις δημοκρατικές αδυναμίες της Τουρκίας ή στα μεταγενέστερα στρατιωτικά της πραξικοπήματα. Πράγματι και η Πορτογαλία ήταν δικτατορία όταν ονομάστηκε ιδρυτικό μέλος το 1949. Και η Ελλάδα παρέμεινε μέλος παρά το περιβόητο «πραξικόπημα των συνταγματαρχών» του 1967.
Ωστόσο, μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, το ΝΑΤΟ πέρασε βιαστικά την Ευρωπαϊκή Ένωση για να καλωσορίσει τα συντρίμμια της σοβιετικής αυτοκρατορίας, διακηρύσσοντας την αποφασιστικότητα της συμμαχίας να προωθήσει τη δημοκρατική μεταρρύθμιση.
Το ΝΑΤΟ προσπαθεί να εξασφαλίσει μια διαρκή ειρήνη στην Ευρώπη, βασισμένη σε κοινές αξίες της ατομικής ελευθερίας, της δημοκρατίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου». Εάν η Άγκυρα έκανε αίτηση για ένταξη στο NATO σήμερα, θα είχε απορριφθεί κατηγορηματικά.
Πριν από δύο δεκαετίες, η Τουρκία ήταν μια περιορισμένη δημοκρατία, με τον στρατό της να θέτει όρια στην πολιτική διακυβέρνηση. Κανένας πρωθυπουργός δεν επιτρεπόταν να εγκαταλείψει τον εθνικισμό που συνδέεται με την ίδρυση της Δημοκρατίας της Τουρκίας.
Ωστόσο, τις τελευταίες δύο δεκαετίες, ο Ερντογάν, ένας έμπειρος πολιτικός που αναπήδησε από τη φυλάκιση επειδή παρέθεσε δημόσια ένα απαγορευμένο ισλαμικό ποίημα την εποχή που ήταν δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, έσπασε την εξουσία του στρατού με δίκαια και άδικα μέσα. Όση λίγη ανεξαρτησία απέμενε στις ένοπλες δυνάμεις εξαφανίστηκε μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του Ιουλίου 2016 .
Σε εκείνο το σημείο, ήταν ήδη αυταρχικός, μεταβαίνοντας από διωκόμενος σε διώκτη. 
Από το 2002, η Τουρκία έχει πέσει από την 99η στην 151η στην ετήσια κατάταξη της ελευθερίας του Τύπου των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα στο διαφορετικές χώρες, κυρίως λόγω του εκφοβισμού των επικριτικών δημοσιογράφων από την κυβέρνηση και της λογοκρισίας του Διαδικτύου».
Ο Ερντογάν χρησιμοποίησε το αποτυχημένο πραξικόπημα όπως ο Αδόλφος Χίτλερ την πυρκαγιά του Ράιχσταγκ του 1933 : ως ευκαιρία να τιμωρήσει πολιτικούς αντιπάλους και επικριτές. Δεκάδες χιλιάδες Τούρκοι απολύθηκαν, απαγορεύτηκε να ταξιδέψουν ή φυλακίστηκαν, οι περισσότεροι είχαν κριτική άποψη για τον Ερντογάν ή μακρινή σχέση με το κοινωνικό κίνημα του Φετουλάχ Γκιουλέν, τον οποίο ο Ερντογάν κατηγόρησε μη πειστικά ότι ενορχήστρωσε το πραξικόπημα. Στον απόηχο του πραξικοπήματος, ο Ερντογάν μετέτρεψε την κυβέρνηση από κοινοβουλευτική σε προεδρική, ενισχύοντας την εξουσία του. Χρόνια αργότερα , το καθεστώς συνεχίζει να χρησιμοποιεί τον Γκιουλέν για να δικαιολογήσει μια συνεχιζόμενη καταστολή.
Σύμφωνα με το Freedom House, η Τουρκία πλέον βαθμολογείται ως «μη ελεύθερη». Η οικονομία, κάποτε η μεγάλη πολιτική δύναμη του Ερντογάν, είναι ναυάγιο . Ο επίσημος ετήσιος πληθωρισμός έχει φτάσει στο 70% ρεκόρ και ορισμένοι οικονομολόγοι πιστεύουν ότι το πραγματικό ποσοστό είναι υψηλότερο.
Ωστόσο, το μεγαλύτερο ζήτημα για την Ουάσιγκτον είναι η αξιοπιστία της Άγκυρας στο ΝΑΤΟ.
Όσο η Ουάσιγκτον βασίζεται στο ΝΑΤΟ, είναι σημαντικό τα μέλη να παραμείνουν προσηλωμένα στη δυτική συμμαχία. Και η Τουρκία δεν είναι.
Η Άγκυρα βρίσκεται επί μακρόν ουσιαστικά σε πόλεμο με την Κύπρο, μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την Ελλάδα, μέλος του ΝΑΤΟ. Το 1974, η Τουρκία εισέβαλε στην πρώτη και δημιούργησε ένα ψευδοκράτος, την "Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου", που αναγνωρίστηκε μόνο από την Άγκυρα. Επιπλέον, οι τουρκικές κυβερνήσεις αρνήθηκαν να αποδεχθούν την ελληνική κυριαρχία επί των αμφισβητούμενων, κατά τους τούρκους νησιών, και εισέβαλαν συστηματικά στον ελληνικό εναέριο χώρο,  πυροδοτώντας τακτικές στρατιωτικές αντιπαραθέσεις.
Η Αθήνα αφιερώνει μεγαλύτερο μερίδιο του ΑΕΠ της στις Ένοπλες Δυνάμεις από ό,τι ακόμη και η Αμερική, αλλά το κάνει κυρίως για να αντιμετωπίσει την Τουρκία και όχι τη Ρωσία.
Ο Ερντογάν έχει υιοθετήσει μια ακόμη πιο επιθετική, ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική από ό,τι οι προκάτοχοί του, που συχνά είναι εχθρική προς τη Δύση. Πρότεινε την επανεξέταση της Συνθήκης της Λωζάνης του 1923, η οποία έθεσε τα όρια της σύγχρονης Τουρκίας. Προωθεί αυτό που ονομάζεται οθωμανική εξωτερική πολιτική, οι εθνικιστές υποστηρικτές της οποίας ονειρεύονται να διευρύνουν σημαντικά την εμβέλεια της Άγκυρας. Αποκορύφωμα το δόγμα Blue Homeland (Γαλάζια πατρίδα), με το οποίο διεκδικει ύδατα στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο που ανήκουν σε  Ελλάδα, Κύπρο, Αίγυπτο καιΙσραήλ.
Ακόμη μεγαλύτερη σημασία έχει η στενή αλλά περίπλοκη σχέση της Άγκυρας με τη Ρωσία. Αυτό είναι λογικό για έναν γείτονα μιας μεγάλης δύναμης με την οποία έχει πολεμήσει περισσότερους από έναν πολέμους σε όλη την ιστορία. Ωστόσο, το να παίζεις τον σύντροφο και φίλο της Μόσχας δεν συνάδει με το να είσαι μέλος του ΝΑΤΟ, του οποίου ο μόνος σοβαρός πιθανός στρατιωτικός αντίπαλος σήμερα είναι η Ρωσία. Η Τουρκία αγοράζει ρωσικά όπλα, αναστέλλει τις ναυτικές επιχειρήσεις των συμμάχων στη Μαύρη Θάλασσα και αντιστέκεται στις κυρώσεις των συμμάχων κατά της Μόσχας. Ποιος στη συμμαχία πιστεύει ότι μπορεί να στηριχθεί από την Άγκυρα εάν το ΝΑΤΟ καταλήξει σε πόλεμο με τη Ρωσία;
Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ υπερασπίστηκε αποφασιστικά την Άγκυρα τον Μάρτιο δηλώνοντας πριν χρόνια «ότι η ισχυρή ηγεσία και η δέσμευση της Τουρκίας στη συλλογική ασφάλεια του ΝΑΤΟ εκτιμάται ιδιαίτερα». Ωστόσο, αυτό ήταν στο παρελθόν. Η Τουρκία άρχισε να απομακρύνεται από τη Δύση αφότου ο Ερντογάν ανέλαβε τον έλεγχο. Το 2003, η νέα τουρκική κυβέρνηση αρνήθηκε να επιτρέψει στους Αμερικανούς να επιχειρήσουν εναντίον του Ιράκ εκτός Τουρκίας. Στις αρχές της συριακής σύγκρουσης, η Άγκυρα συνεργάστηκε με το Ισλαμικό Κράτος, επιτρέποντας στους μαχητές του να ταξιδεύουν μέσα και έξω από τη Συρία. Σήμερα η Τουρκία διεξάγει πόλεμο κατά των υποστηριζόμενων από τις ΗΠΑ δυνάμεις στη Συρία, επιδεικνύοντας αυτό που η Διεθνής Αμνηστία περιέγραψε ως «επαίσχυντη περιφρόνηση για τη ζωή των πολιτών, διαπράττοντας σοβαρές παραβιάσεις και εγκλήματα πολέμου, συμπεριλαμβανομένων συνοπτικών δολοφονιών και παράνομων επιθέσεων».
Μετά την απόπειρα πραξικοπήματος, ο Ερντογάν εκκαθάρισε αξιωματικούς λεπτομερώς στο ΝΑΤΟ και τους αντικατέστησε με αυτούς που είχαν μεγαλύτερη τάση σε μια «οθωμανική» κοσμοθεωρία. Ο Μουσταφά Γκουρμπούζ από το Αμερικανικό Πανεπιστήμιο είπε ότι ορισμένοι αναλυτές μπορεί να δουν την Άγκυρα ως «δούρειο ίππο της Ρωσίας εντός του ΝΑΤΟ και όχι το αντίστροφο».
Πράγματι, υπάρχει μικρή λαϊκή υποστήριξη στη χώρα για συνεργασία με την Αμερική. Το ευνοϊκό κλίμα προς τις ΗΠΑ έφτασε μόλις στο 20% το 2019 . Το 2021, έξι στους δέκα Τούρκους χαρακτήρισαν τις ΗΠΑ ως τη μεγαλύτερη απειλή για την Τουρκία, τριπλάσιος αριθμός από αυτούς που έδειξαν τη Ρωσία.
Οι ΗΠΑ και το υπόλοιπο ΝΑΤΟ θα πρέπει να σταματήσουν να τροφοδοτούν την Τουρκία. Εάν η συμμαχία είναι σοβαρή, θα πρέπει να επιμείνει στην πίστη των μελών στα άλλα μέλη και στην προθυμία τους να συμμετάσχουν σε συλλογική δράση εναντίον ενός υποτιθέμενου αντιπάλου. Εάν η συμπεριφορά μιας κυβέρνησης αποκλίνει σημαντικά από τους στόχους της συμμαχίας, τα άλλα μέλη θα πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο να εκδιώξουν αυτό το κράτος - και να δημιουργήσουν πιο ρεαλιστικές ρυθμίσεις συνεργασίας για το μέλλον.

Για χρόνια, η Ουάσιγκτον έχει συσσωρεύσει στρατιωτικούς συμμάχους όπως οι άνθρωποι προσθέτουν φίλους στο Facebook. Το ΝΑΤΟ πρέπει να έχει μια σοβαρή συζήτηση για το τι πρέπει να κάνει όταν ένα μέλος δεν μπορεί πλέον να είναι αξιόπιστο. Τελικά, οι Τούρκοι μπορεί να είναι καλύτεροι φίλοι αν οι ΗΠΑ δεν περιμένουν από αυτούς να είναι σύμμαχοι.

CATO

Υ.Γ
Δεδομένου του γεγονότος ότι υπάρχει έλλειψη επίσημης διαδικασίας αναστολής ή τερματισμού της ιδιότητας μέλους, υπάρχουν επιλογές που αφορούν σε ακραίες περιπτώσεις.
Ένας τρόπος με τον οποίο μπορεί να ανασταλεί ένα κράτος μέλος είναι μέσω του «Material Breach», βάσει μιας ξεχωριστής συνθήκης που ονομάζεται Σύμβαση της Βιέννης για το Δίκαιο των Συνθηκών (1969). Όπως υποδηλώνει το όνομά του, «ουσιώδης παράβαση» ή ολική παραβίαση, αποτελεί σοβαρή παραβίαση των όρων μιας σύμβασης. Αυτό απαιτεί ομόφωνη απόφαση των μελών του ΝΑΤΟ.