Η αυξανόμενη απειλή των drones και η επιτακτική ανάγκη ενσωμάτωσης anti-drone στο Σύστημα Αεράμυνας

Μπάμπης Παπασπύρος

Οι σύγχρονοι πόλεμοι χαρακτηρίζονται από την αυξανόμενη χρήση μη επανδρωμένων εναέριων οχημάτων (UAVs ή drones), τα οποία αποτελούν μια σημαντική απειλή τόσο για στρατιωτικούς όσο και για πολιτικούς στόχους. Οι πολεμικές συγκρούσεις στην Ουκρανία και το Ισραήλ έχουν καταδείξει την αποτελεσματικότητα των drones ως μέσο προσβολής κρίσιμων στόχων. Η χρήση τους, ιδιαίτερα από παρακρατικές ομάδες και ένοπλες δυνάμεις, έχει αλλάξει το τοπίο της αεράμυνας και θέτει νέες προκλήσεις που απαιτούν προσαρμογή και ανανέωση των αμυντικών συστημάτων.

Η απειλή των χαμηλά ιπτάμενων drones 
Τα drones που πετούν χαμηλά, έχουν μικρή ανακλαστική επιφάνεια και είναι συχνά κατασκευασμένα από υλικά που δυσκολεύουν τον εντοπισμό τους. Αυτές οι δυνατότητες τα καθιστούν ιδιαίτερα επικίνδυνα, καθώς μπορούν να διεισδύουν σε καλά προστατευμένες περιοχές και να εκτελούν επιθέσεις χωρίς να γίνουν αντιληπτά από τα παραδοσιακά συστήματα αεράμυνας.
Σε πρόσφατη ανάλυση το think tank "Atlantic Council" σχετικά με τη ρωσική και κινεζική αεράμυνα αναφέρει:  Η Ουκρανία έχει εξαπολύσει επιθέσεις με drones εναντίον της Μόσχας, εγείροντας σοβαρά ερωτήματα για την αποτελεσματικότητα της ρωσικής αεράμυνας απέναντι σε μικρούς στόχους ιπτάμενους σε χαμηλά ύψη. Η δήλωση του τότε Ρώσου υπουργού Άμυνας Σεργκέι Σόιγκου τον Μάρτιο του 2023, ότι η αεροπορική και αντιπυραυλική άμυνα της Μόσχας θα αναβαθμιστεί, φαίνεται να αντανακλά την ανάγκη για την αντιμετώπιση αυτής της απειλής, όχι μόνο από βαλλιστικούς πυραύλους αλλά και από drones και πυραύλους κρουζ.
Παρόλα αυτά, οι ένοπλες δυνάμεις δεν έχουν ακόμη καταφέρει να ενσωματώσουν επαρκώς τα anti-drone συστήματα στις δομές αεράμυνας τους. Σήμερα, τα περισσότερα συστήματα αντιμετώπισης drones λειτουργούν αυτόνομα, χωρίς να συνδέονται οργανικά με τα παραδοσιακά συστήματα αεράμυνας, όπως τα αντιαεροπορικά και αντιπυραυλικά συστήματα. 

Αυτή η παρατήρηση μειώνει την αποτελεσματικότητα των αμυντικών συστημάτων και αφήνει κενά στην προστασία κρίσιμων υποδομών και στρατηγικών περιοχών.
Τεχνολογική και επιχειρησιακή ανάγκη για ενσωμάτωση
Από τεχνολογική και επιχειρησιακή σκοπιά, η ενσωμάτωση των συστημάτων anti-drone σε ένα ευρύτερο δικτυωμένο περιβάλλον αεράμυνας είναι απαραίτητη. Η μελλοντική αεράμυνα δεν μπορεί να περιορίζεται μόνο στην παραδοσιακή αντιμετώπιση αεροσκαφών, βαλλιστικών ή κρουζ πυραύλων, αλλά πρέπει να καλύπτει και τη νέα, σοβαρή απειλή των drones. 

Τα drones διαφέρουν σημαντικά από άλλες απειλές τόσο σε μέγεθος όσο και σε προφίλ πτήσης, κάτι που απαιτεί ειδικά διαμορφωμένα συστήματα εντοπισμού και εξουδετέρωσης. Οι ένοπλες δυνάμεις πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός «ευφυούς» συστήματος αεράμυνας που θα μπορεί να αναγνωρίζει, να παρακολουθεί και να αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τα drones, σε πραγματικό χρόνο. Ένα τέτοιο σύστημα θα πρέπει να περιλαμβάνει radar κατάλληλης τεχνολογίας, οπτικούς αισθητήρες, συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου για παρεμβολές στα drones, καθώς και πλατφόρμες αναχαίτισης, όπως μικρά βλήματα ή δέσμη laser.
Η δομική σύνθεση του anti-drone θόλου
Οποιοδήποτε σύστημα anti-drone θα πρέπει να ενσωματωθεί πλήρως στο ολοκληρωμένο σύστημα αεράμυνας. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να υπάρχουν πολλαπλά επίπεδα αμυντικής κάλυψης, με τα anti-drone συστήματα να λειτουργούν σε συνεργασία με τα υπόλοιπα αντιαεροπορικά και αντιπυραυλικά συστήματα.
Η δομή της αεράμυνας θα πρέπει να είναι δικτυωμένη και πολυεπίπεδη, με κάθε επίπεδο να εξειδικεύεται σε διαφορετικούς τύπους απειλών. Έτσι, τα anti-drone συστήματα θα πρέπει να συνδεθούν με τα ευρύτερα συστήματα ελέγχου, διοίκησης και επικοινωνιών (C4I), ώστε να υπάρχει μια ενιαία κοινή επιχειρησιακή εικόνα του πεδίου μάχης. Αυτό θα επιτρέψει την άμεση ανταπόκριση σε οποιαδήποτε απειλή, από μεγάλα αεροσκάφη μέχρι μικρά drones.
Συμπεράσματα και συστάσεις
Οι σύγχρονες συγκρούσεις αποδεικνύουν ότι τα drones αποτελούν μια εξαιρετικά σημαντική απειλή που οι ένοπλες δυνάμεις πρέπει να αντιμετωπίσουν άμεσα. Η τεχνολογική πρόοδος και η διείσδυση των drones στο πεδίο της μάχης απαιτούν την ενσωμάτωση συστημάτων anti-drone στα υπάρχοντα δίκτυα αεράμυνας, με τρόπο που να επιτρέπει την άμεση και αποτελεσματική αντιμετώπισή τους.
Ο σχεδιασμός ενός «ευφυούς» anti-drone θόλου, που θα συνδέεται άμεσα με τα αντιαεροπορικά και αντιπυραυλικά συστήματα, είναι ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματική προστασία κρίσιμων υποδομών και περιοχών. Οι ένοπλες δυνάμεις, σε συνεργασία με την αμυντική βιομηχανία, πρέπει να προχωρήσουν σε καινοτομίες και αναβαθμίσεις για να αντιμετωπίσουν αυτό το σύγχρονο είδος πολέμου, διασφαλίζοντας ότι οι αμυντικές δομές τους θα είναι έτοιμες να ανταποκριθούν σε όλες τις νέες απειλές του μέλλοντος.