Προκλητική ρητορική Ερντογάν με «Εθνικό Όρκο» που απλώνεται σε εδάφη Ελλάδας και Κύπρου

Το Σάββατο, ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, προέβει σε μία ακόμη σειρά προκλητικών δηλώσεων, αναφερόμενος στην «Τουρκία του Εθνικού Όρκου», ένα όραμα που περιλαμβάνει εδάφη από τη Βουλγαρία, την Ελλάδα, το Ιράκ και τη Συρία. Ο Ερντογάν, σε ένα έντονα εθνικιστικό ύφος, υποστήριξε ότι η Τουρκία δεν θα επιτρέψει επεμβάσεις ούτε στα εδάφη της ούτε στη γεωγραφία που αναφέρεται στον «Εθνικό Όρκο».

«Δεν θα ανεχτούμε κανέναν που θα επιχειρήσει κατά της πατρίδας μας. Δεν θα επιτρέψουμε καμία επέμβαση ούτε στα 782 χιλιάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα των εδαφών μας, ούτε στη γεωγραφία του Εθνικού Όρκου» ανέφερε χαρακτηριστικά ο Ερντογάν, στέλνοντας ένα σαφές μήνυμα για τις προθέσεις της Τουρκίας στην ευρύτερη περιοχή.
Τι είναι ο «Εθνικός Όρκος» της Τουρκίας;
Ο «Εθνικός Όρκος» (τουρκικά: Mîsâk-ı Millî) αποτελεί μια διακήρυξη έξι σημείων, που ψηφίστηκε το 1920 από το τελευταίο οθωμανικό κοινοβούλιο. Η διακήρυξη αυτή βασίζεται στις αποφάσεις των εθνικιστικών συνελεύσεων των Τούρκων στο Ερζερούμ και τη Σεβάστεια και χαράσσει τα σύνορα της μελλοντικής Τουρκικής Δημοκρατίας. 

Στον χάρτη που αναφέρεται ο Εθνικός Όρκος περιλαμβάνονται περιοχές όπως η Θεσσαλονίκη, το Κιρκούκ, η Μοσούλη και το Χαλέπι, εδάφη που τότε ανήκαν στην ηττημένη Οθωμανική Αυτοκρατορία μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Αν και η Συνθήκη της Λωζάνης του 1923 ακύρωσε αυτές τις διεκδικήσεις, η σύγχρονη τουρκική εξωτερική πολιτική φαίνεται να αναβιώνει τις βλέψεις αυτές, υποστηριζόμενη από την άνοδο του τουρκικού εθνικισμού. Η Αλεξανδρέττα, που προσαρτήθηκε στην Τουρκία με ένα αμφισβητούμενο δημοψήφισμα το 1939, και η κατεχόμενη βόρεια Κύπρος από το 1974, περιλαμβάνονται στα όρια του Εθνικού Όρκου. Παράλληλα, η Τουρκία συνεχίζει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Συρία και το Ιράκ, χωρίς τη συναίνεση των κυρίαρχων κρατών, ενισχύοντας τη γεωπολιτική της επιρροή σε αυτές τις περιοχές.

Οι εδαφικές διεκδικήσεις της Τουρκίας και η ελληνική ανησυχία
Η προκλητική ρητορική του Ερντογάν εντείνει τις ανησυχίες στην Ελλάδα, ιδιαίτερα λόγω της αναφοράς περιοχών όπως η δυτική Θράκη, τα Δωδεκάνησα και ολόκληρη η Κύπρος ως μέρη του «αναβιούμενου» τουρκικού εθνικού οράματος. Παρά τις διεθνείς συνθήκες που οριοθετούν τα σύνορα της Ελλάδας και της Τουρκίας, η συστηματική επαναφορά του «Εθνικού Όρκου» από την τουρκική ηγεσία φέρνει στο προσκήνιο τις αυξημένες εδαφικές φιλοδοξίες της Άγκυρας.
Αυτή η στάση δεν περιορίζεται μόνο σε ρητορικό επίπεδο. Η τουρκική στρατιωτική δράση στη Συρία και το Ιράκ, η συνεχιζόμενη κατοχή της Κύπρου και οι δηλώσεις για τα ελληνικά νησιά στο Αιγαίο αποτελούν σαφείς ενδείξεις μιας επιθετικής εξωτερικής πολιτικής που αψηφά τα διεθνή όρια και τους κανόνες του διεθνούς δικαίου.
Η σημασία του Εθνικού Όρκου στην τουρκική εθνική ταυτότητα
Ο Εθνικός Όρκος έχει βαθιά συμβολική σημασία για την τουρκική εθνική ταυτότητα. Αποτελεί την έκφραση των τελευταίων εδαφικών φιλοδοξιών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας πριν την κατάρρευσή της και την ίδρυση της σύγχρονης Τουρκίας από τον Μουσταφά Κεμάλ. Ωστόσο, η ανάκληση του από την τωρινή τουρκική ηγεσία, σε συνδυασμό με την αναβίωση του εθνικισμού, εγείρει σοβαρά ερωτήματα για το μέλλον της σταθερότητας στην περιοχή.
Οι πρόσφατες δηλώσεις του Ερντογάν αποδεικνύουν για ακόμη μία φορά την πρόθεση της Τουρκίας να διεκδικήσει ένα ρόλο περιφερειακής δύναμης με αυξημένη επιρροή στη Μέση Ανατολή και τα Βαλκάνια. Η Ελλάδα και οι γείτονες της Τουρκίας παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις, καθώς οι προκλητικές αναφορές στον Εθνικό Όρκο αναζωπυρώνουν φόβους για μια αναθεωρητική και επιθετική εξωτερική πολιτική, η οποία ενδέχεται να προκαλέσει εντάσεις στην ήδη ευαίσθητη περιοχή.