Η αναβίωση της Ελληνιστικής κληρονομιάς: Μια σύγχρονη προσέγγιση συνεργασίας και αύξησης της σφαίρας επιρροής

Μπάμπης Παπασπύρος

Η Ελληνιστική Αυτοκρατορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου, αν και σύντομη στη διάρκεια της, άφησε ανεξίτηλο αποτύπωμα στην ιστορία και τον πολιτισμό πολλών περιοχών. Οι κατακτήσεις του Αλέξανδρου ένωσαν έναν τεράστιο γεωγραφικό χώρο που εκτεινόταν από τα ανατολικά παράλια της Αδριατικής μέχρι τις ακτές της βορειοδυτικής Ινδίας. Σήμερα την περιοχή που κάλυπτε η Ελληνιστική Αυτοκρατορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου, υπάρχουν 22 κράτη συμπεριλαμβανόμενης της τουρκίας...

Η περίοδος αυτή δεν ήταν απλά μια επέκταση της δύναμης του μακεδονικού βασιλείου, αλλά μια συνύπαρξη διαφορετικών πολιτισμών υπό το φως του ελληνικού πνεύματος, που έφερε την άνθηση των τεχνών, των επιστημών και της φιλοσοφίας.

Σήμερα, σε έναν κόσμο που χαρακτηρίζεται από διαρκείς γεωπολιτικές αλλαγές, θα ήταν σκόπιμο για την Ελλάδα να αναδείξει ξανά τη σημασία αυτής της κοινής κληρονομιάς, όχι με όρους επεκτατισμού ή εθνικισμού, αλλά μέσω της δημιουργίας μιας πλατφόρμας συνεργασίας, πολιτιστικής σύνδεσης και διπλωματικών σχέσεων. Η αναβίωση της "Ελληνιστικής ιδέας" μπορεί να λειτουργήσει ως βάση για την εμβάθυνση των σχέσεων με τις χώρες που κάποτε αποτέλεσαν μέρος της Ελληνιστικής Αυτοκρατορίας.
Πολιτιστική Διπλωματία και Κοινή Ιστορία
Ένας από τους πιο αποδοτικούς τρόπους για να οικοδομηθούν ισχυρές διακρατικές σχέσεις είναι η πολιτιστική διπλωματία. Η Ελλάδα μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στην ανάδειξη των πολιτιστικών δεσμών που συνδέουν χώρες όπως η Αίγυπτος, το Ισραήλ, η Συρία, το Πακιστάν (με τις φυλές Χούνζα, Πατάν και Καλάς που αυτοπροσδιορίζονται ως απόγονοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου) και η Ινδία, υπενθυμίζοντας τη μακροχρόνια επίδραση του ελληνικού πολιτισμού στις κοινωνίες τους. Αυτό μπορεί να γίνει μέσω συνεργασιών με πανεπιστήμια, μουσεία, αλλά και την προώθηση πολιτιστικών ανταλλαγών και εκδηλώσεων. Το κοινό ιστορικό πλαίσιο, που έφερε τις ελληνικές και τις τοπικές παραδόσεις σε επαφή, προσφέρει ένα γόνιμο έδαφος για διάλογο και συνεννόηση.
Σύγχρονοι θεσμοί, όπως πχ ένα  "Διεθνές Ελληνιστικό Συνέδριο ή Φόρουμ", θα μπορούσαν να ιδρυθούν, συγκεντρώνοντας ιστορικούς, αρχαιολόγους και επιστήμονες από όλο τον κόσμο για να εμβαθύνουν σε αυτήν την περίοδο και να αναδείξουν τις πολιτιστικές ανταλλαγές που προέκυψαν. Η πολιτιστική αυτή αναγέννηση θα μπορούσε να ενισχυθεί περαιτέρω μέσα από τον τουρισμό, καθώς ο πολιτιστικός τουρισμός ανθεί παγκοσμίως και προσφέρει νέες ευκαιρίες για την ανάπτυξη δεσμών με τις χώρες της παλιάς ελληνιστικής αυτοκρατορίας.
Οικονομικές και εμπορικές συνεργασίες
Η προώθηση της πολιτιστικής κληρονομιάς θα μπορούσε να συνδυαστεί με μια πιο ενεργή οικονομική και εμπορική συνεργασία. Η δημιουργία εμπορικών δεσμών, ειδικά με τα κράτη της Ανατολικής Μεσογείου και της Ασίας, μπορεί να ενισχυθεί μέσω κοινών ιστορικών δεσμών. Η Ελλάδα, ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μπορεί να λειτουργήσει ως γέφυρα ανάμεσα στην Ευρώπη και τις χώρες της Ανατολής, αξιοποιώντας την ιστορική της σχέση με αυτές τις περιοχές. Η αναβίωση ενός δικτύου εμπορικών και οικονομικών σχέσεων, εμπνευσμένο από την Ελληνιστική περίοδο, θα μπορούσε να οδηγήσει σε αμοιβαίες επενδύσεις σε τομείς όπως η ενέργεια, η ναυτιλία, ο τουρισμός και η τεχνολογία.
Επιστημονικές και τεχνολογικές ανταλλαγές
Στην Ελληνιστική εποχή, η επιστημονική πρόοδος που σημειώθηκε ήταν αξιοθαύμαστη. Το κέντρο της γνώσης στην Αλεξάνδρεια, για παράδειγμα, αποτέλεσε φάρο επιστημονικών και φιλοσοφικών εξελίξεων. Σήμερα, οι επιστημονικές και τεχνολογικές ανταλλαγές μπορούν να αποτελέσουν βασικό άξονα για τη νέα αυτή προσπάθεια σύνδεσης. Ένα δίκτυο πανεπιστημίων και ερευνητικών κέντρων θα μπορούσε να εστιάσει στην κοινή έρευνα σε τομείς όπως η αρχαιολογία, η ιστορία, αλλά και οι σύγχρονες επιστήμες όπως η βιοτεχνολογία, η πληροφορική και η νανοτεχνολογία. Αυτό θα ενίσχυε όχι μόνο τις ακαδημαϊκές σχέσεις, αλλά και την καινοτομία και την οικονομική ανάπτυξη στις συμμετέχουσες χώρες.
Ενίσχυση των διπλωματικών σχέσεων και περιφερειακή σταθερότητα
Η ανάδειξη της κοινής ιστορικής κληρονομιάς μπορεί να λειτουργήσει και ως μέσο ενίσχυσης των διπλωματικών σχέσεων και της περιφερειακής σταθερότητας. Οι χώρες που ανήκαν στην παλιά Ελληνιστική Αυτοκρατορία, από την Ανατολική Μεσόγειο έως τη Μέση Ανατολή και την Ασία, βρίσκονται συχνά στο επίκεντρο γεωπολιτικών συγκρούσεων και εντάσεων. Η Ελλάδα, ως μια χώρα που στηρίζεται σε αρχές ειρηνικής συνύπαρξης, μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο ως μεσολαβητής σε περιφερειακά ζητήματα. Η προώθηση της συνεργασίας σε θέματα περιβάλλοντος, ενέργειας, και ασφάλειας μπορεί να ενισχύσει τη σταθερότητα και να δημιουργήσει γέφυρες συνεννόησης μεταξύ των κρατών.
Η ιδέα της αναβίωσης της Ελληνιστικής Αυτοκρατορίας δεν πρέπει να ερμηνεύεται ως μια προσπάθεια αναβίωσης των παλαιών αυτοκρατοριών με επεκτατικές φιλοδοξίες. Αντίθετα, η αναβίωση αυτής της κληρονομιάς θα μπορούσε να γίνει με όρους ειρήνης, συνεργασίας και αμοιβαίας ανάπτυξης. Η Τουρκία, δεδομένου του πολιτικού της σκηνικού και των προκλήσεων σε βάρος της Ελλάδας (βλέπε Γαλάζια Πατρίδα), μπορεί να δει την ιδέα της αναβίωσης της Ελληνιστικής κληρονομιάς με εχθρικότητα, ειδικά αν θεωρήσει ότι αυτή η πρωτοβουλία απειλεί την εθνική της ταυτότητα ή κυριαρχία. Όμως η Ελλάδα έχει την ευκαιρία, και χωρίς την τουρκία, να φέρει στο προσκήνιο τη λαμπρή περίοδο του Ελληνιστικού πολιτισμού, χτίζοντας νέες γέφυρες συνεργασίας και ενδυναμώνοντας τις σχέσεις της με τα κράτη της Ανατολής. Μέσα από αυτή τη διαδικασία, δεν θα ωφεληθεί μόνο η Ελλάδα, αλλά και οι υπόλοιπες χώρες που θα συμμετέχουν σε αυτήν την πρωτοβουλία, προσφέροντας ένα πρότυπο ειρηνικής συνύπαρξης και αλληλεγγύης σε έναν κατακερματισμένο κόσμο.