Πύλος: Η Ευρωπαϊκή δύναμη "EUNAVFOR MED IRINI", περί νηοψίας και η διάσωση...

Τι είναι η επιχείρηση "EUNAVFOR MED IRINI"και ποια η αποστολή της...

Η Επιχείρηση, με την ονομασία EUNAVFOR MED IRINI (ελληνικά σημαίνει «ειρήνη») ξεκίνησε στις 31 Μαρτίου 2020 και παρατάθηκε έως τις 31 Μαρτίου 2025 με την Απόφαση του Συμβουλίου (ΚΕΠΠΑ) 2023/653. 

Το βασικό της καθήκον είναι η εφαρμογή του εμπάργκο όπλων του ΟΗΕ στη Λιβύη μέσω της χρήσης εναέριων, δορυφορικών και θαλάσσιων μέσων. 

Ειδικότερα, η αποστολή έχει εντολή να διενεργεί επιθεωρήσεις πλοίων στην ανοικτή θάλασσα στα ανοικτά των ακτών της Λιβύης για τα οποία υπάρχουν υποψίες ότι μεταφέρουν όπλα ή σχετικό υλικό από και προς τη Λιβύη σύμφωνα με την απόφαση 2292 (2016) του Συμβουλίου Ασφαλείας Ην. Εθνών (ΣΑΗΕ) και τα επακόλουθα ψηφίσματα του ΣΑΗΕ, επιπλέον παρακολούθηση παραβιάσεων που διαπράττονται μέσω εναέριων και χερσαίων οδών. 

Ως δευτερεύοντα καθήκοντα, η "EUNAVFOR MED IRINI" επίσης: 

• παρακολουθεί και συλλέγει πληροφορίες για παράνομες εξαγωγές από τη Λιβύη πετρελαίου, αργού πετρελαίου και προϊόντων διύλισης πετρελαίου· 

• συμβάλλει στη διακοπή του επιχειρηματικού μοντέλου των δικτύων λαθρεμπορίας και εμπορίας ανθρώπων μέσω της συλλογής πληροφοριών και της περιπολίας με αεροπλάνα

• έχει ως αποστολή να υποστηρίξει την ανάπτυξη ικανοτήτων και την εκπαίδευση της Λιβυκής Ακτοφυλακής και του Ναυτικού. Η υλοποίηση αυτής της δραστηριότητας δεν έχει ξεκινήσει λόγω του πολιτικού κατακερματισμού στη Λιβύη. 

Δείτε τώρα και τις συμμετέχουσες χώρες και δυνάμεις... 

Επειδή πολλά λέγονται και γράφονται για την δυνατότητα νηοψίας στο δουλεμπορικό που βυθίστηκε στην Πύλο, με την τεράστια αυτή τραγωδία, ας δούμε τι προβλέπει το Δίκαιο της θάλασσας (Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το δίκαιο της θάλασσας /Σύμβαση του Μοντέγκο Μπέυ)

Άρθρο 110 Δικαίωμα νηοψίας

1. Εκτός από περιπτώσεις επέμβασης δυνάμει εξουσιών που προβλέπονται από συνθήκη, πολεμικό πλοίο που συναντά στην ανοικτή θάλασσα ξένο πλοίο, εκτός από τα πλοία που απολαμβάνουν πλήρους ετεροδικίας σύμφωνα με άρθρα 95 και 96, δεν δικαιούται να σταματήσει για έλεγχο εκτός αν υπάρχει βάσιμος λόγος υποψίας ότι:

α) το πλοίο επιδίδεται σε πειρατεία

β) το πλοίο επιδίδεται σε δουλεμπόριο

γ) το πλοίο επιδίδεται σε παράνομες εκπομπές και το κράτος της σημαίας του πολεμικού έχει δικαιοδοσία σύμφωνα με το άρθρο 109

δ) το πλοίο δεν έχει εθνικότητα, ή

ε) αν και φέρει ξένη σημαία ή αρνείται να υψώσει τη σημαία του, αυτό έχει στην πραγματικότητα την ίδια εθνικότητα με το πολεμικό.

2. Στις περιπτώσεις της παραγράφου 1, το πολεμικό πλοίο μπορεί να προβεί σε εξακρίβωση του δικαιώματος του πλοίου να φέρει τη σημαία του. Για το σκοπό αυτό, μπορεί να στείλει λέμβο υπό τη διοίκηση αξιωματικού στο ύποπτο πλοίο. Αν μετά τον έλεγχο των εγγράφων η υπόνοια εξακολουθεί να υπάρχει, μπορεί να προβεί σε περαιτέρω έρευνα πάνω στο πλοίο, η οποία θα πρέπει να γίνει με κάθε δυνατή διάκριση.

Σημαντικό είναι επίσης και το άρθρο 73.1 που αναφέρει:

Άρθρο 73 Εφαρμογή νόμων και κανονισμών του παράκτιου κράτους

1. Τα παράκτιο κράτος δύναται, κατά την άσκηση των κυριαρχικών του δικαιωμάτων, να ερευνά, να εκμεταλλεύεται, να διατηρεί και να διαχειρίζεται τους ζώντες πόρους στην αποκλειστική οικονομική ζώνη, να λαμβάνει τέτοια μέτρα, συμπεριλαμβανομένων του ελέγχου των εγγράφων του πλοίου, επιθεώρησης, σύλληψης και κίνησης της δικαστικής διαδικασίας, όπως αυτό κρίνεται αναγκαίο για την διασφάλιση της συμμόρφωσης προς τους νόμους και τους κανονισμούς που υιοθετήθηκαν από αυτό σύμφωνα με την παρούσα σύμβαση.

Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι η δύναμη  "EUNAVFOR MED IRINI", τόσο με τα πολεμικά πλοία όσο και με τα εναέρια μέσα επιτήρησης που διαθέτει, δεν κατάφερε να "αναχαιτίσει" τους δουλέμπορους και να αποτρέψει την τραγωδία της Πύλου... 

Θα έπρεπε να έχει εντοπίσει το εν λόγω πλοίο, με τα ιπτάμενα μέσα (Αεροσκάφη και drones), πολύ νωρίτερα κοντά στην  Αίγυπτο από όπου τελικά ξεκίνησε το πλοίο ...Το οποίο έκανε στη συνέχεια μια στάση στο Τομπρούκ της Λιβύης 

Βέβαια όπως αναφέρει και ο  Δημήτρης Τσαϊλάς, Υποναύαρχος  ε.α. .... "Οι μονάδες του πολεμικού ναυτικού που έχουν αποστολή την αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης είναι το λάθος εργαλείο καθώς το πρόβλημα αρχίζει στην ξηρά. Όταν τα λαθρεμπορικά σκάφη αρχίζουν τον πλου, είναι πολύ αργά για να αναχαιτιστεί η επιχείρηση παράνομης μεταφοράς των ανθρώπων. Διότι οι διακινητές  έχουν πλέον προσαρμοστεί, στέλνοντας μόνους τους μετανάστες και πρόσφυγες στη θάλασσα μέσα σε ανυπεράσπιστα παλιά σκάφη. Έτσι οι επιβαίνοντες των λέμβων μετατρέπονται σε ναυαγούς οπότε είναι υποχρέωση η διάσωσή τους. Πέραν του σοβαρού θέματος δικαίου, αυτή η πρακτική οδήγησε και σε μια τραγική αύξηση των πνιγμών και θανάτων μέχρι σήμερα."

Σε ότι αφορά το θέμα της νηοψίας, που γίνεται από πολεμικό πλοίο με βάση τα ανωτέρω, προκύπτει ότι θα μπορούσε να γίνει αν και δεν θα προσέθετε κάτι νέο, μιας και ήταν ήδη γνωστό από τις Ιταλικές αρχές ότι μετέφερε παράνομα μετανάστες... Από την άλλη μιλάμε για ένα ακυβέρνητο πλοίο, χωρίς πλήρωμα, με "επιβάτες" παράνομους μετανάστες-ναυαγούς...

Η μόνη λύση που υπήρχε ήταν μια συντονισμένη επιχείρηση άμεσης διάσωσης - εκκένωσης, με κατάλληλα πλοία πχ. ναυαγωστικά που θα είχαν τα απαιτούμενα μέσα και την δυνατότητα...

Μια λύση που σύμφωνα με την ενημέρωση του Λιμενικού σώματος,  θα μπορούσε να προκαλέσει τη  βύθιση του σκάφους από απότομες μετακινήσεις και δεν επιθυμούσε το άτομο που συνομιλούσε με το Λ.Σ στο δορυφορικό τηλέφωνο... Αυτό που ζήτησαν ήταν νερό και να συνεχίσουν προς Ιταλία...