Ο δρόμος της καμήλας

του Άγη ΒΕΡΟΥΤΗ 

Η σημερινή ευρωπαϊκή έμφαση στη δημοσιονομική λιτότητα και μόνον, είναι ελλιπής ως διορθωτική στρατηγική για να ανακτήσουν οι αγορές την εμπιστοσύνη τους στο ευρώ. Η μαζική έξοδος καταθετών και επενδυτών από το ευρώ υποχρέωσε τις Κεντρικές Τράπεζες να δημιουργήσουν έκτακτο μηχανισμό swaps για την συγκράτηση των ισοτιμιών των νομισμάτων.

Αυτό καταδεικνύει την ελλειμματική δυνατότητα της λιτότητας από μόνη της να αποτελέσει δίοδο φυγής από την κρίση. Ο μηχανισμός των swaps όμως είναι ένα προσωρινό τσιρότο:

η επικείμενη συνάντηση της 8 - 9 Δεκεμβρίου θα καθορίσει το μέλλον της παγκόσμιας οικονομίας, την επιβίωση ή όχι του ευρώ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Χωρίς να είμαι ταγός της συνέχισης της διασπάθισης των χρημάτων του Έλληνα φορολογούμενου (και προσφάτως και του Ευρωπαίου) σε αργομισθίες και λαθροσυντάξεις, απλά και μόνον η δημοσιονομική λιτότητα από μόνη της δεν θα επαναφέρει την εμπιστοσύνη των αγορών στο κοινό νόμισμα, ούτε την ανάπτυξη στις οικονομίες που την απαρτίζουν.

Ειδικότερα, για το θέμα της ολοκλήρωσης του ρόλου της ΕΚΤ ως αγοραστή κρατικών ομολόγων άνω του 60% του ΑΕΠ κάθε χώρας, μίλησε την προηγούμενη βδομάδα το γερμανικό ΥΠΟΙΚ. Επίσης για την ανάγκη της βελτίωσης των κανονισμών που διέπουν την ΕΚΤ έχουν μιλήσει τόσο οι κ.κ. Ν. Καραμούζης, όσο και Κρούγκμαν αλλά και Βαρουφάκης.

Χρειαζόμαστε να ταξιδέψουμε το μέσο δρόμο ή "το δρόμο της καμήλας" όπως έλεγε ο δάσκαλός μου στο δημοτικό, ο κ. Λειβαδάς. Όταν ο καμηλιέρης τη ρώτησε αν θέλει να διασχίσει την έρημο από την ανηφόρα ή από την κατηφόρα, η καμήλα του απάντησε "ίσιος δρόμος δεν υπάρχει;".

Ούτε ο κρατικίστικος μαξιμαλισμός της σημερινής ελληνικής Σοβιετίας, ούτε ο μινιμαλισμός του "καθένας για την πάρτη του" της Άγριας Δύσης των vulture capitalists θα μας δώσει λύσεις. Μόνο πόνο και απελπισία, που θα επιφέρουν μαξιμαλιστικά πολιτικά ρεύματα στη σκηνή.

Τουναντίον μπορούμε στη μέση οδό να βρούμε ισορροπία, χωρίς τις ακρότητες του Χάγιεκ, του κράτους πατερούλη του Κέινς ή την ανεξέλεγκτη αγορά του Φρίντμαν και της Σχολής του Σικάγου.

Οι απαντήσεις δεν είναι άσπρο-μαύρο, καθώς η οικονομική θεωρία δεν είναι τεχνική αλλά τέχνη που σε μεγάλο βαθμό στηρίζεται τόσο στην ψυχολογία της αγοράς, όσο και στις αντικειμενικές χρηματοροές. Το Σάββατο που πέρασε παρακολούθησα την ομιλία ενός εξαιρετικού νεαρού επιστήμονα του ΜΙΤ, του Δασκαλάκη, όπου περιέγραψε ένα οικονομικό θεώρημά του, που λέει πως η ανεύρεση σημείου ισορροπίας στα οικονομικά δεν είναι προϊόν μόνο μαθηματικών, και άρα δεν μπορεί να προβλεφθεί ασφαλώς από αυτά.

Όσοι λειτουργούμε μέσα στην αγορά το γνωρίζουμε εκ πείρας. Η ψυχολογία παίζει εξίσου μεγάλο ρόλο στην έκβαση των οικονομιών, όσο και οι επεμβάσεις στις χρηματοροές και τα επιτόκια. Οι παρεμβάσεις του τέως πρωθυπουργού στην ελληνική και παγκόσμια οικονομία, όποτε άνοιγε το στόμα του με καταστρεπτικές συνέπειες, είναι νωπές ακόμη στη μνήμη μας.

Οικονομική πολιτική που δεν αντιλαμβάνεται τις κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιπτώσεις κάθε απόφασης ή παρέμβασης παράγει δυστυχία και όχι πλούτο. Οι εποχές τόσο της Θάτσερ και του Ρέιγκαν όσο και του Χάνινγκερ πέρασαν. Το ίδιο του Χάγιεκ, του Κέινς και του Μαρξ. Ζούμε σε νέες εποχές που καλούνται να φέρουν νέες συνταγές.

Αν απαιτείται νομισματοποίηση μέρους του ελληνικού χρέους, μείωση της ανεργίας από την ελάττωση των αβάσταχτων φόρων που πνίγουν την ιδιωτική πρωτοβουλία, λόγω μείωσης των επιτοκίων του χρέους, τότε είναι ευπρόσδεκτη. Η Γερμανία αντιστέκεται διότι οι άνεργοι ακόμα μιλάνε άλλες γλώσσες. Εδώ όμως μιλάνε τη γλώσσα μας!

Φυσικά αυτό αποτελεί τη μια πλευρά της εξίσωσης. Η άλλη είναι η Ανάπτυξη από την απελευθέρωση της δημιουργικότητας των Ελλήνων, σε ένα κράτος που δεν θα μας βλέπει σαν αγελάδα για άρμεγμα αλλά σαν τον αποδέκτη των υπηρεσιών του. Το νέο της προηγούμενης εβδομάδας είναι πως επιτέλους απελευθερώθηκε πλήρως η κρουαζιέρα στην Ελλάδα από τον παραλογισμό του καμποτάζ. Υπολείπονται χιλιάδες άλλες παρεμβάσεις όπου το κράτος “πατερούλης” θα εκλείψει από την καθημερινότητά μας.

Δεν έχει ουσία να επιδιώξουμε να δούμε την Ελλάδα να παράγει μονάδες εργασίας ανταγωνιστικές σε κόστος με την Ταϊλάνδη και την Ινδονησία, όμως πρέπει να επιθυμούμε να δούμε εκατοντάδες ελληνικές εταιρείες να πουλάνε software παγκόσμιας εμβέλειας, ενέργεια από ΑΠΕ για όλη την Ευρώπη, τουριστικές υπηρεσίες υψηλής προστιθέμενης αξίας, και μία παραγωγική οικονομία με μείγμα ποιοτικών υπηρεσιών και εξαίρετων αγροτικών προϊόντων, που θα επιτρέπει την ευημερία και την προκοπή. Ακόμα και αν χρειάζεται να εισάγουμε τα αυτοκίνητα που οδηγούμε από την Γερμανία ή τις κάλτσες μας από την Κίνα, πάλι καλά θα είμαστε.

Με την προϋπόθεση βέβαια πως στο τέλος της εβδομάδας δεν θα αποφασιστεί η παράδοση του Ευρωπαϊκού Οράματος στον Αρμαγεδδώνα...

http://www.emea.gr/article/118772/